( دیوان،۴/۵۹۰)
۴ ـ ۳ ـ جواهری و اخوان و تجربه و شعر اجتماعی
پیشگامان شعر معاصر عربی و فارسی، ارتباط قدرتمندی با جریان رمانتیسم داشته اند. اما این گرایش اندکی بعد از رواج اندیشه مارکسیسم از آن تأثیر پذیرفت و مورد توجه بسیاری از شاعران قرار گرفت. سپس بیداری اجتماعی حتی در شعر شاعرانی که به مارکسیسم گرایش نداشتند نیز آشکار گردید. تأثیر چنین ایده هایی را در ادبیات معاصر عربی در شعار «ادبیات در مسیر زندگی» (نویهی، ، ۱۹۷۱م: ۱۷۳) و در شعر فارسی در ایده «شعری که زندگی است»می توان جست. به نظر می رسد این شعارها، تلاش می کنند تا با طرح جریانات حاکم بر زندگی اجتماعی و حذف عوامل منفی، گامی مهم در راستای شکل بخشیدن به جامعه متعالی بردارند.
۴ ـ ۳ ـ ۱ ـ دردمندی هردو شاعر
با این مقدمه که بیان شد در حقیقت ما با جواهری رو در رو هستیم، شاعری که قبل از هر چیز انسان و دغدغه های انسانی برایش پر اهمیت می نماید. او خود را مدیون زندگی می داند و کسانی را که شعار هنر برای هنر سر می دهند، محکوم می کند.

مهدی اخوان و محمد مهدی جواهری ازاوضاع واحوالی که بر جامعه آنها حاکم است، دردمندند؛ اما درد آنان بیشتر از سکوت کسانی است که از حال و روز جامعه باخبرند، ولی برای حفظ منافع شخصی با ستمگران همراهند و یا اگر همراه نباشند، در مخالفت با آنان حرفی نمی زنند وسکوت می کنند. جواهری،خطاب به یک گروه دانشگاهی مصری که به عراق آمده بودند، از سوز دل دردمند خویش به سبب سکوت مردم و بی اعتنائی آنها نسبت به وضعیت چنین می گوید:

(الجواهری، ۲۵۰:۲۰۰۸)
(ترجمه: به نزد ما آمدید در حالیکه همراه شما خیر و برکت آسمانی بود و رفتید و با رفتن نور از بین رفت. آیا آسمان مسیر شما قطره افشانی کرده است؟ و آیا باران شما را دوست دارد؟ از چه برایتان بگویم؟ حرف دل من از شراره آتش سوزناک تر است / همه مسائل تلخ است و سکوت ما از آن تلخ تر / واقعیت این است که سیاست برای این کشور چیزی بر جای نگذاشته است.)
مهدی اخوان نیز در باره تاریکی های ظلم و ستم جامعه می گوید:
چون روشن روشنان فرو میرد
تاریک شود جهان و خوف انگیز
دیگر همه چیز رنگ ِ او گیرد