قرآن کریم در مورد خطر اشاعه زشتیها در جامعه اسلامی هشدار داده و میفرماید: «ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشه فی الذین امنوا لهم عذاب الیم فی الدنیا و الاخره و الله یعلم و انتم لا تعلمون» «کسانی که دوست دارند زشتیها در میان مردم باایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی برای آنها در دنیا وآخرت است و خداوند میداند و شما نمیدانید.»

گسترش فحشا در این آیه شریفه مورد مذمت قرار گرفته است، البته در قرآن کریم، واژه فحشا در خصوص انحرافات جنسی استفاده شده است، اما از نظر مفهوم لغوی، «فحشا» به معنی هر گونه رفتار و گفتاری است که زشتی آن بزرگ باشد.
پس از دیدگاه و منطق قرآن، بازگو کردن زشتیها و ترویج و ارائه آنها، مورد نهی قرار گرفته است، زیرا موجب آشکار سازی زشتیها و برملاکردن آنها می‏شود.
امام رضا(ع) می‏فرمایند: «المذیع بالسیئه مخذول و المستتر بالسیئه مغفور له» «آن کس که گناه را نشر دهد، مطرود است و آن کس که گناه را پنهان میدارد، مشمول آمرزش الهی است.
پیامبر اسلام (ص) می‏فرمایند:«من اذاغ فاحشه کان کمبتدئها» « کسی که کار زشتی را نشر دهد، همانند کسی است که آن را در آغاز انجام داده است^[۱۳۷].رسانه‏ها به شدت نمایانگر وضعیت خاص کلان شهرهاست؛ به این معنا که با ارائه مدل‏هایى از آرایش، پوشش، رابطه و نوع سلوک که مخصوص مناطق و گروهى خاص از کلان شهرهاست، در عمل مهم‏ترین عامل انتقال این فرهنگ به شهرهاى کوچک و روستاها تبدیل مى‏شود و هنجارهاى قشرى خاص را به مناطق دیگر توسعه مى‏دهد.^[۱۳۸]
بندپنجم:. تضعیف اعتماد اجتماعی
اعتماد اعضای جامعه به یکدیگر، سرمایه اصلی تعامل اجتماعی است؛ تعاملی که برای رفع نیازهای زیستی و اجتماعی اعضای جامعه صورت میگیرد، لذا تضعیف این اعتماد مشکلات عدیده ای را در مراودات اجتماعی و تأمین خواسته‏های افـراد ایجـاد خواهـد کـرد. امـا در هـر صورت ممکن است اعتماد اجتماعی تضعیف شود که یکی ازعوامل آن، ترویج انحرافات اجتماعی همچون عدم رعایت حجاب شرعی از طریق رسانه ها است. زیرا ذکر انواع انحرافات از رسانه ها و اعلام رشد سرسام آور آن، منجر به ایجاد روحیه سوء ظن و شک نسبت به سایر افراد جامعه می‏شود و احتمال وقوع این انحراف را از سوی تک تک اعضای جامعه تقویت می‏نماید و روحیه اعتماد عمومی را تضعیف می‏کند، در نتیجه تعامل اجتماعی دچار اختلال میشود.
انعکاس انحرافات اجتماعی علاوه بر سست کردن اعتماد اجتماعی، موجب عدم احساس تعلق جمعی میشود و روابط اجتماعی به هنجار افراد را دچار مشکل می‏کند.
رسانه ای کردن جرائم بر نهاد خانواده نیز اثرات مخربی دارد، به طور نمونه پدران و مادران را نسبت به رفتار فرزندانشان بدبین میکند، چرا که والدین احتمال می‏دهند که انجام این انحراف اجتماعی که از طریق رسانه منعکس شده است، در مورد فرزندان جوان خانواده وجود دارد، این نگرش منجر به تضاد و ناسازگاریهای خانوادگی خواهدشد.
رسانه‏ها گاه با انعکاس آمار و ارقام اغراق آمیز جرائم، می‏توانند اعتماد اجتماعی را نسبت به نظام سیاسی تضعیف نمایند.
هـر چنـد نمی‏توان ضـرورت برخـورد قوی با متخلفان را در هرسطح و نهادی انکار نمود، اما رسانه ای کردن این گونه حوادث به بی اعتمادی مردم از حکومت منجر شده و اقتدار و مشروعیت مدیران صالح نظام را نیز ازبین برده و درنتیجه نظام اجتماعی کشور، کارکرد کنترلی و پویایی خود را از دست خواهد داد.
از این رو چنین سیاستی در زمینه حجاب و عفاف باعث آسیب‌های زیر شده است^[۱۳۹]:
۱ـ اهمیت دادن به ضرورت کاربرد روسری و پوشش، پیش از توجه به تحریک آمیز نبودن رفتار و پوشش سبب می‌شود افرادی که ضرورت موضوع برای آنان تبیین نشده است برای مقابله با طرح نظام. به رفتارهای منفی مانند آرایش‌های غلیظ و اغراق‌آمیز چهره روی آورند.
۲ـ حکم حجاب در قرآن کریم در چارچوب عفاف، زیبا و ثمربخش خواهد بود. نه به صورت مجرد از آن. در حقیقت فرهنگ‌سازی عفاف زمینه‌ساز و بستری برای حجاب است. و حال آنکه ابعاد عفاف در جامعه تشریح و تبیین نگردیده است.
۳ـ ناهماهنگی در تصمیم‌گیری‌ها و اختلاف سلیقه میان اعضای حاکمیت نظام اسلامی، سبب آسیب‌پذیری اجرای قاطع حجاب در جامعه شده است. زیرا گاه بر ضرورت چادر و رنگ خاصی تأکید می‌شود و گاهی دیگر گونه برخورد می‌شود.
۴ـ فقدانمدل مناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی وتناسب آن با روحیه‌های طیف‌های مختلف جامعه.
۵٫زن به عنوان موجودی خلاق، برخوردار از ظرافت‏های شخصیتی و دارنده بسیاری از کمالات و استعدادها در رسانه باید خصوصیات مثبت او به عنوان یک مادر، همسر و کسی که نقش‏های برجسته را عهده‏دار است، معرفی شود و از شخصیت‏پردازی‏های ناصحیح که زن را ظلم‏پذیر و ضعیف و یا در نقشی تصنعی و دور از واقعیت نمایش می‏دهد، پرهیز کند.
۶٫زن به لحاظ ساختار تکوینی از ویژگی‏هایی برخوردار است؛ از شاخص‏ترین این خصوصیت‏ها، کمال جویی معنوی زن است. از آن جا که زن از احساس و تخیل بهره‏مند است؛ می‏تواند در مسیر کمالات معنوی بهتر و سریع‏تر گام بردارد؛ احساس و تخیلی که محور هنر و تربیت هنرمند است؛ اگر به این ساحت که جزو جوهره و ماهیت زنان است توجه کافی شود دیگر زن در عرصه هنر با نقش‏های منفیِ پرخاش‏گری، ساده لوحی و… ظاهر نمی‏شود.
۷٫نمایش روش و منش زنان پاکدلی که در عرفان عملی طی طریق کرده و به مراتبی از قرب دست یافته‏اند و پرداختن به زمینه‏ها و بسترهایی که آنان را به این جهت سوق داده می‏تواند برای دیگران نیز سازنده و مؤثر باشد.
۸٫این حقیقت را باید از طریق برنامه‏های رسانه به ویژه به جامعه زنان تفهیم کرد که هر چه آدمی به لذایذ بیرونی و عرصه برونی وجود خویشتن بپردازد، از عرصه درون و خویشتن‏نگری باز خواهد ماند.
۹٫لازمه تکامل و حرکت سازنده، تعمق و اندیشه درونی و انصراف از تکثر بیرونی است و این همه زمانی میسر می‏شود که زن، در کنار زندگی متعارف و روزمره خود بخشی از برنامه زندگی‏اش را به مطالعه، اختصاص دهد.
رسانه در این جهت می‏تواند ارائه طریق نماید، ترتیب و تنظیم برنامه‏های آموزشی (با تأکید بر آموزه‏های دینی) آن هم در اوقاتی که نوعاً خانم‏ها امکان بهره برداری از آن را دارند و ساعاتی که از اشتغالات بیرون و احیاناً داخل منزل فارغ شده، از بهترین زمان ارائه برنامه است.
فرجام سخن
بررسی‏های گذشته نشان داد که رسانه های جمعی کارکردهای مثبت و منفی در ارتباط با تبیین انحرافات اجتماعی ای همچون انحرافات پوششی وظاهر اشخاص دارند. اینک این پرسش مطرح می‏شود که آیا رسانه ها مجازند تحت عنوان طرح حوادث ،انحرافات اجتماعی را به ذهنیت جامعه منتقل نمایند؟ یا آنکه رسانه‏ها فقط میبایست نمایشگر کنشهای مثبت مردم باشند و از انحرافات آنان سخن نگویند؟
به نظر می رسد منابع شناخت مردم از حوادث و مسائل اجتماعی منحصر به رسانه ها نیست و آنان از راه های مختلفی از جمله مشاهده عینی و ارتباطات کلامی با دیگران از حوادث تلخ و انحرافات اجتماعی آگاهی می‏یابند، از این رو تصور اینکه چشم وگوش مردم تنها از دریچه وسائل ارتباط جمعی به دنیای حوادث و انحرافات باز میشود، خیالی بیش نیست. لذا گزارش این گونه انحرافات اجتماعی توسط رسانه‏ها چنانچه با تحلیل و تبیین آسیبهای آنها و به منظور حفظ جامعه از گسترش انحرافات صورت گیرد ، امری مفید، بلکه ضروری است که ضمن افزایش آگاهی مخاطبین رسانه‏ها، موجب می‏شود که رفتار اجتماعی خود را براین اساس تنظیم نمایند و از پیامدهای کجروی‏های اجتماعی در امان باشند. قرآن کریم بارها با بیان سرگذشت اقوام گذشته از انواع آلودگی‏ها و انحرافات اجتماعی سخن به میان آورده است و مقصود از بیان آنها را عبرت آموزی و پیشگیری از وقوع و تکرار آنها در بین امت اسلامی برشمرده است. قرآن کریم در سوره یوسف، داستان عشق و شیفتگی زلیخا به یوسف را با تمام جزئیات و تفاصیل آن بیان کرده و انحراف اخلاقی زلیخا را با انواع مکرها و ترفندهای آن تشریح نموده است، ولی بی تردید مقصود از ارائه این گزارش‏ها تقویت جنبه معنوی بشر میباشد. خداوند میفرماید: «و آن زن که یوسف در خانه او بود، از او تمنای کامجویی کرد، درها را بست و گفت: بیا به سوی آنچه برای تو مهیاست. گفت: به خدا پناه میبرم، اوصاحب نعمت من است، مقام من را گرامی داشته، مسلماً ظالمان رستگار نمیشوند. آن زن قصد او کرد و او نیز ـ اگر برهان پروردگار را نمیدید ـ قصد وی مینمود، این چنین کردیم تا بدی و فحشاء را از او دور سازیم، چرا که او از بندگان مخلص ما بود.»
در این آیات هر چند خداوند از انحرافات اخلاقی زن عزیز مصر ، سخن به میان آورده و آن را برای همه مردم بیان کرده است، اما این اطلاع رسانی را با تحلیل، تذکر و شیوه معنوی رهایی از انحرافات اجتماعی توأم ساخته است.
قرآن کریم انحراف اجتماعی برخی اقوام را ذکر کرده، ولی در ضمن بیان این انحرافات ، به راه درمان آن اشاره میکند. همچنین موارد دیگری همانند قتل‏ هابیل توسط قابیل در قرآن ذکر شده است، ولی به جهت اینکه در کنار نقل این خبر، مضرات و پیامدهای آن انحراف تحلیل و تبیین می‏شود، از اشاعه فحشاء، شکستن قبح گناه … و سایر کارکردهای منفی که در این رابطه وجود دارد، جلوگیری می‏شود.
با استشهـاد به آیـات گذشتـه، مـلاک نقـل و گـزارش انحرافات به طورگسترده مشخص می‏شود. این ملاک همان طور که در مورد قرآن وجود دارد، در مورد رسانه‏های جمعی هم محقق است و آنها باید در کنار ذکر حوادث، به جنبه عبرت آموزی حوادث جهت پیشگیری از وقوع انحراف توجه داشته باشند و در این راستا، به تحلیل انحرافات و راه های مبارزه با آن و شیوه های جایگزینی مثبت آنها اشاره نمایند و اگر به صرف نقل و ذکر انحرافات اکتفا شود، افزایش دامنه و نوع کارکردهای منفی رسانه‏ها دور از انتظار نخواهد بود.
مبحث سوم:تلقی حجاب به عنوان یک تحمیل واجبار دولتی یا رسمی(نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی)
گفتار اول:نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی
نظریه کنترل از نظریه‌های مطرح در حوزه جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی محسوب می‌شود .نظریه کنترل درتحلیل وتبیین کج رفتاری های اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته و از نظریه های با نفوذ حوزه جامعه شناسی انحرافات اجتماعی و جرم بوده است فرضیه اصلی این نظریه ارضا نشدنی بودن ماهیت انسان است. هم چنانکه فروید گفته :« افراد به طورطبیعی تمایل به کج رفتاری دارند، و اگر تحت کنترل قرار نگیرند چنین می کنند». جامعه شناسان براین عقیده بودند که مردم از قوانین و هنجارهای اجتماعی پیروی می کنند مگر اینکه تحت تاثیر معاشرت،قرارگرفتن در محیط نامناسب یا حتی تحت تاثیر نظارت اجتماعی ،کجرفتار شوند اما دیدگاه کنترل اجتماعی بر این عقیده است که افراد اصولا دارای قابلیت بهنجار یا نابهنجار بودن هستند. نکته اصلی این است که جامعه چه رفتاری با فردباید داشته باشد. رفتار بهنجار یا نا بهنجار تنها در درون جامعه دارای معنی است و هر جامعه ای سعی می کند که هنجارهای خود را بر فرد تحمیل کند ناهمنوایی و کجروی اجتماعی، نتیجه کمبود یا فقدان کنترل اجتماعی اعم از رسمی (قضات، ضابطین قضایی، پلیس، زندان و…) و غیررسمی (خویشاوندان، دوستان، همسایگان، همکاران و…) می‌باشد.
کنترل اجتماعی به نحو اختصار به شیوه هایی اطلاق می شود که جامعه برای واداشتن اعضایش به همنوایی و جلوگیری از ناهمنوایی به کار می برد.^[۱۴۰] .
دراین نظریه بیان گردیده است که کج رفتاری اشخاص ، بیش از آنکه ناشی از نیروهای محرک به سوی نابهنجاری باشد محصول عدم ممانعت است .این درست نقطه مقابل فرض نظریه یادگیری است که کج رفتاری را ناشی از شرایط اجتماعی خاص (شکاف اهداف و ابزار مقبول اجتماعی و تجربه یادگیری از دیگران ) می دانند. نظریه یادگیری مستقیماً می پرسد، علت کج رفتاری چیست اما نظریه کنترل مستقیماً می پرسد، علت همنوایی چیست ، زیرا آنچه موجب کج رفتاری است فقدان همان چیزی است که باعث همنوایی می شود، پاسخی که به این سؤال مهم داده شده این است که آنچه موجب همنوایی است ، اعمال کنترل اجتماعی بر افراد است که جلوه کج رفتاری را می گیرد. بنابراین فقدان یا ضعف کنترل اجتماعی علت اصلی کج رفتاری است که در بخش های زیر توضیح داده خواهد شد^[۱۴۱].
این گرایش از سال ۱۹۶۰ به بعد در جرم شناسی به وجود آمد و معتقد است که این واکنش اجتماعی است که سبب انحراف و بزهکاری فرد و پدیده مجرمانه می‌شود. (پدیده مجرمانه اعم است از جرم و انحراف) نه اینکه بزهکاری ناشی از عوامل ارثی و برونی و درونی و اجتماعی باشد لذا باید واکنش اجتماعی بالاخص در قالب نهادهای کیفری (مجازات) را دید و بررسی کرد. با این ترتیب واکنشها باید جنبه پیشگیرانه داشته باشد یعنی غیر کیفری باشد مانند: عملکرد نهاد خانواده - مدرسه - همسایه - مسجد - روحانی و …، و این عوامل را در این پیشگیری باید مطالعه کرد. جرم‌شناسی واکنش اجتماعی طرفدار محدود کردن قلمرو مداخله نظام کیفری است.
یکی از عوامل تأثیرگذار در رفتار و فرهنگ جامعه، مسأله کنترل و نظارت اجتماعی است. امروزه دانشمندان غربی به ویژه اندیشمندان اجتماعی، به طور جدی آن را مطرح و پیگیری می‏کنند و در نیم قرن اخیر مسأله کنترل اجتماعی بسیار جدی در حوزه فکر و اندیشه صاحب نظران تعقیب می‏شود.
چنانکه دورکیم می‏نویسد:
«انسان هر چه بیشتر داشته باشد، بیشتر هم می‏خواهد و برآورده شدن هر نیازی به جای کاستن از آرزوهای انسان، نیازهای تازه ‏ای را برمی‏انگیزد. از این سیری‏ ناپذیری طبیعی نوع بشر، چنین برمی‏آید که آرزوهای انسان را تنها با نظارت‏های خارجی، یعنی با نظارت اجتماعی می‏توان مهار کرد^[۱۴۲].».
دورکیم در ضرورت کنترل تا آنجا پیش می‏رود که یکی از عوامل ناهنجاری را عدم نظارت و کنترل اجتماعی می‏داند. لوئیس کوزر به نقل از دورکیم می‏نویسد:
«هر گاه نفوذ نظارت کننده جامعه به گرایش‏های فردی، کارآیی خود را از دست بدهد و افراد جامعه به حال خود واگذار شوند جامعه به بی‏هنجاری دچار خواهد شد^[۱۴۳]».
گفتار دوم:کنترل اجتماعی در اسلام
در آموزه‏های دین اسلام هم مسأله نظارت و کنترل اجتماعی به صورت خیلی جدی مطرح شده است. از رسول اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و امام صادق(ع) در این خصوص روایات متعددی وارد شده است. از جمله این روایت را امام صادق(ع) از رسول اکرم(ص) نقل کرد که رسول خدا(ص) فرمود:
«هرگاه هنجارشکنی، حریم‏شکنی و معصیت خدا به صورت علنی و آشکار صورت پذیرد، هر چند هنجارشکنان اندک و اکثریت مردم، افرادی قانونمند و هنجارمند باشند، ولی این اکثریت نظارت و کنترل را رها کنند، عذاب خواهند شد.»
آن گاه امام صادق(ع) خود دلیل عذاب اکثریت بی‏توجه به نظارت اجتماعی را این چنین بیان فرمود:
«و ذلک انه یذل بعلمه دین الله و یقتدی به اهل عدوه الله^[۱۴۴]». یعنی خدا اکثریت هنجارمند، ولی بی‏توجه به نظارت اجتماعی را به این دلیل عذاب می‏کند که آنان با ترک نظارت و کنترل بر افراد هنجارشکن، به کجروان جامعه فرصتی می‏دهند تا به صورت علنی و آشکار، دین خدا و عقاید و باورهای عمومی مسلمانان را به تدریج ضعیف و هنجارشکنان احساس پیروزی کنند و فرهنگ دینی به حاشیه برود و فرهنگ کجرو غالب گردد.
حضرت علی بن ابی‏طالب(ع) نیز در وصیت خویش به فرزندانش در خصوص بی‏توجهی به نظارت و کنترل انحرافات یادآور می‏شود که هرگاه نظارت بر رفتارها را رها کنید، نتیجه آن تسلط انسانهای هنجارشکن و کجرو و منحرف بر جامعه صالحان است. در آن صورت طلب خیر و استمداد از خدای سبحان سودی ندارد و خدا پاسخ مثبت نخواهد داد. زیرا تسلط افراد کجرو و منحرف بر فرهنگ جامعه، نتیجه سستی و بی‏توجهی شما به وظیفه اجتماعی خود، یعنی نظارت و کنترل اجتماعی می‏باشد.^[۱۴۵]
در نامه ۳۱ نهج البلاغه حضرت بخصوص ضرورت کنترل و نظارت همسران به عنوان مدیر خانه بر خانم‏ها ودختران را به فرزندشان امام حسن(ع) سفارش می‏کند:«زنان را در پرده حجاب نگاهشان دار تا نامحرمان را ننگرند [از اختلاط‏های فسادآور مانع شوید]، زیرا که دقت در پوشش، عامل سلامت و استواری آنان است. بیرون رفتن [و تبرّج و خودنمایی آنان در اجتماع] زنان بدتر از آن نیست که افراد غیرصالح را در میانشان آوری.^[۱۴۶]»
همانطورکه ملاحظه می‏کنید این رهنمود امام ضرورت کنترل و نظارت بر خانواده را گوشزد می‏کند.
گفتار سوم:بررسی عدم رعایت حجاب شرعی از منظر نظریه کنترل اجتماعی وواکنش اجتماعی
به هر حال بر صاحبان فکر و اندیشه این مسأله پوشیده نیست که هر جامعه‏ای برای آن که از سلامت لازم برخوردار باشد و بتواند فرهنگ اصیل خود را حفظ نماید، باید از نظارت و کنترل اجتماعی برخوردار باشد. و اگر مرزهای کشور به سوی تمامی ابزارهای حرمت‏شکن، باز باشد و مسئولان کشور هیچ گونه محدودیت و کنترل بر ورود فرهنگ بیگانه در کشور نداشته باشند، طبیعی است که نتیجه این سهل‏انگاری غلط چیزی جز به نابودی کشاندن حیات فرهنگی آن جامعه از طریق دشمنان نخواهد بود.

مرد و زن از نظرهای متفاوت با هم فرق دارند اما این به معنای آن نیست که یکی بالاتر و دیگری پست تر است. این به خاطر قانون خلقت است تا پیوند خانوادگی زن و مرد را محکم تر کند و این تفاوتها به این جهت است که حقوق خانوادگی را میان زن و مرد تقسیم کند.
یکی از مسائلی که هم در شرق و هم در غرب مطرح است ناقص الخلقه بودن زن است غربیان در طعن زن از زبان مذهب و کلیسا گفتهاند: «زن باید از اینکه زن است شرمسار باشد» گاهی گفتهاند: «زن همان موجودی است که گیسوان بلند دارد و عقل کوتاه» «زن آخرین موجود وحشی است که مرد او را اهلی کرده است»، «زن برزخ میان حیوان و انسان است و امثال اینها^[۸۸].»
در نظریات افلاطون که بررسی میکنیم در مییابیم با آنکه افلاطون معتقد است که زنان و مردان دارای استعدادهای مشابهی هستند و زنان میتوانند همان وظایفی را عهده دار شوند که مردان به عهده میگیرند اما در جایی معترف است که زنان در نیروهای جسمی و دماغی و روحی از مردان ناتوانترند بنابراین خدا را شکر میکند که مرد آفریده شده است نه زن میگوید: «خدا را شکر میکنم که یونانی زائیده شدم نه غیر یونانی آزاد به دنیا آمدم نه برده، مرد آفریده شدم نه زن.^[۸۹]»

زن و مرد از لحاظ جسمی، روانی و احساسات با هم تفاوت دارند به همین خاطر از نظر ترکیب کلی با هم فرق میکنند. علاوه بر این احساس این دو موجود هیچوقت مثل هم نخواهند بود و هیچگاه یک جور در مقابل حوادث و اتفاقات عکس العمل نشان نمیدهند.
این تفاوتها باعث میشود که زن و مرد در حقوق و مسئولیتهای خانوادگی با هم فرق داشته باشند. قانون خلقت زن و مرد را طالب و علاقهمند به یکدیگر قرار داده است اما نه از نوع علاقهای که به اشیا دارند علاقهای که انسان به اشیاء دارد ناشی از خودخواهی است یعنی انسان اشیاء را برای خود میخواهد و به چشم ابزار به آنها نگاه میکند و میخواهد آنها را فدای خود و آسایش خود کند ولی علاقه زوجیت به این شکل است که هر یک از آنها سعادت و آسایش دیگری را میخواهد. از گذشت و فداکاری درباره دیگری لذت میبرد^[۹۰].
ویل دورانت در فصلی که تحت عنوان مردان و زنان منعقد کرده میگوید:
«کار خاص زن خدمت به بقاء نوع است و کار خاص مرد خدمت به زن و کودک، ممکن است کارهای دیگری هم داشته باشند ولی همه از روی حکمت و تدبیر تابع این دو کار اساسی گشته است، این مقاصد اساسی است اما نیمه ناآگاه است و طبیعت معنی انسان و سعادت را در آن نهفته است … طبیعت زن بیشتر پناه جوئی است نه جنگجوئی، به نظر میرسد که در بعضی انواع ماده اصلاً غریزه جنگی وجود ندارد، اگر ماده خود به جنگ آید برای کودکان خویش است. «زن از مرد شکیباتر است گرچه شجاعت مرد در کارهای خطیر و بحرانی زندگی بیشتر است اما تحمل دائمی و روزانه زن در مقابل ناراحتیهای جزئی بی شمار بیشتر است … .^[۹۱]»
۲-۲-۶- مهر و نفقه
یکی از سنن کهن در روابط خانوادگی تعیین مهر است و اینکه مرد چیزی از مال خود را به زن یا پدر زن خویش میپرداخته است به علاوه در تمام مدت ازدواج عهدهدار مخارج زن و فرزندان خویش بوده است.
در قدیم انتخاب همسر از میان قبایل دیگر بود و ازدواج با همخون جائز شمرده نمیشد و گاهی به دلیل جنگهای پی در پی انتخاب همسر از راه ربودن دختر صورت میگرفت یعنی جوان دختر قبیله دیگر را میربود و یا مجبور بود برای جلب رضایت پدر دختر سالها به عنوان اجیر و برده برای او کار کند تا رضایت او را جلب نماید اما وقتی ثروت زیاد شد مردان ترجیح دادند به جای آنکه سالها برای پدر عروس کار کنند هدیه لایقی تقدیم کنند و دختر را از پدر بگیرند و مهر به این خاطر پیدا شد.
تا قبل از این زمان مردان به عنوان طفیلی و خدمتکار زن بوده است و نظام مادر سالاری حاکم بوده است ولی با استقرار پدر شاهی و پدر سالاری زن در حکم برده و اجیر قرار گرفت و به زن استقلال اجتماعی و اقتصادی داده نمیشد حال باید ببینیم مهر در نظام حقوق اسلام چه اهمیتی دارد مرد مهریه را به عنوان پیشکش به زن تقدیم میکند و استقلال او را حفظ میکند و کسی حقی به آن پیشکش ندارد و کسی حق ندارد زن را به خدمت خود بگمارد و استثمار کند و در تمام مدت ازدواج مرد باید مخارج زن را تأمین نماید.
اسلام رسم مهریه برای پدر و کار کردن داماد را برای پدر زن منسوخ کرد و ازدواج با زن پدر را که قبلاً مرسوم بود را قدغن کرد. در اسلام مرد حقی به مال زن و کار زن ندارد و نمیتواند به او فرمان دهد ولی حق مهر در اسلام منسوخ نشد در اسلام و در زمان پیامبر هیچ زنی را بدون مهر به عقد مردی در نمیآورد اگر اسلام طلاق را حق مرد دانسته است به خاطر آن است که امر طلاق به سهولت انجام نپذیرد.
«اسلام سخت با طلاق مخالف است اسلام میخواهد طلاق به عنوان یک چاره جویی در مواردی که چاره منحصر به جدایی است تجویز کرده است اسلام مردانی را که مرتب زن میگیرند و طلاق میدهند و به اصطلاح «مطلاق» میباشند دشمن خدا میداند^[۹۲].»
امام صادق از پیغمبر اکرم نقل کرده که فرمود: «چیزی در نزد خدا محبوبتر از خانهای که در آن پیوند ازدواجی صورت گیرد وجود ندارد و چیزی در نزد خدا مبغوضتر از خانهای که در آن خانه پیوندی با طلاق بگسلد وجود ندارد.^[۹۳]»
اسلام با این جهت که از زور و سلاح قانون برای جلوگیری مرد از طلاق استفاده شود و زن با زور قانون در خانه مرد بماند مخالف است و آن را با مقام و موقعی که زن باید در محیط خانواده داشته باشد مخالف میداند.
زیرا رکن اساسی زندگی خانوادگی احساسات و عواطف است و آن کس که باید احساسات و عواطف زناشویی را دریافت و جذب کند تا بتواند به نوبه خود به فرزندان خود مهر و محبت بپاشد زن است.
پس اسلام نقطه مقابل کاری است که غرب و غرب پرستان کرده و میکنند. اسلام با عوامل ناجوانمردی و بی وفائی و هوسبازی سخت مبارزه میکند اما حاضر نیست زن را به زور به ناجوانمرد و بی وفا بچسباند اما غربیان روز به روز بر عوامل ناجوانمردی و بی وفائی و هوسبازی مرد دامن میزنند.
مسأله دیگری که بسیاری از غربیان برای زیر سوال بردن اسلام مطرح میسازند مسئله تعدد زوجات است تک همسری طبیعی ترین فرم زناشویی است. در تک همسری روح اختصاص، یعنی مالکیت فردی و خصوصی که البته با مالکیت خصوصی ثروت متفاوت است حکمفرماست در تک همسری هر یک از زن و شوهر احساسات و عواطف و منافع جنسی دیگری را «از آن» خود و مخصوص شخص خود میداند.
شکل دیگر و نوع دیگر چند همسری یا تعدد زوجات است اسلام چند زنی را بر خلاف چند شوهری به کلی نسخ و لغو نمیکند بلکه آن را محدود و مقید میکند یعنی حداکثر زن برای هر فرد چهار زن و اجازه همسران متعدد نمیدهد.
۲-۲-۷- علل پیدایش چند همسری
عللی که سبب پیدایش عادت تعدد زوجات در اجتماعات ابتدائی گشته فراوان است.
به واسطه اشتغال مردان به جنگ و شکار، زندگی مرد بیشتر در معرض خطر بود و به همین جهت مردان بیشتر از زنان تلف میشدند و فزونی عده زنان بر مردان سبب میشود که تعدد زوجات رواج پیدا کند.
و هم چنین مقاومت زنان در بیماری از مردان بیشتر است و در همه کشورها تعداد خودکشی مردان از زنان فراوانتر است پس عمر زن از عمر مرد بیشتر است.
البته این نکته قابل ذکر است که یکی از عوامل نجات تک همسری تعدد زوجات است به این معنی که در شرایطی که موجبات تعدد زوجات پیدا میشود و عدد زنان نیازمند به ازدواج از مردان نیازمند به ازدواج فزونی میگیرد، اگر حق تاهل این عده زنان به رسمیت شناخته نشود و به مردانی که واجد شرایط اخلاقی و مالی و جسمی هستند اجازه چند همسری داده نشود معشوقه گیری ریشه تک همسری واقعی را میخشکاند.
۲-۲-۸- اشکالات و معایب چند همسری
سعادت و خوشبختی زناشویی در گرو صفا، صمیمیت، گذشت، فداکاری، وحدت و یگانگی است و همه اینها با چند همسری به خطر میافتد.
با بررسی نظرات اسلام به این نتیجه میرسیم که اسلام زن را تحقیر نکرده است او را آزادی عمل و شجاعت بخشیده است ما این را با مطالعه در زندگی ائمه و زنان که نمونه کامل شجاعت، استقلال و آزادی بیان بودهاند میبینیم.
بخش سوم:
زن از نگاه فرهنگ غرب
۳-۱- زن از نگاه فرهنگ غرب
اگر بخواهیم روند نفوذ غرب و نقش نویسندگان و شاعران را مورد توجه قرار دهیم ابتدا باید موج فمینیسم و تاریخچه آن را مورد بررسی قرار دهیم.
۲-۳-۱- فمینیسم و سابقه آن
فمینیسم (feminism)
فمینیسم از زمانی آغاز میشود که زنان آگاهانه شروع به سازماندهی خود میکنند و به میزانی از کارآمدی میرسند که بتوانند وضعیت خود را بهبود بخشند تا قرن هجدهم جوامع اروپایی تحت تسلط یک نظام فئودالی مرکب از پادشاهان، اشرافیت مالک و زمین دار روحانی قرار داشت که بر خرده صنعت گران و دهقانان تسلط داشتند گسترش صنایع تولیدی و شهرهای بزرگ باعث جدا سازی کار از منزل و کار مردان از کار زنان شد و برای اولین بار اندیشهی مرد نان آور و زن خانه دار مطرح شد.
بنابراین در کارگران بدون زمین و طبقه متوسط حس ناامنی شدت گرفت و عطش برای آزادی بسیار شد در نیمه قرن هجدهم اندیشمندان روشنفکر بین المللی اعتراض خود را به جوامع فئودالی آغاز کردند در میان این طغیان، زنان مسئله نابرابریهایی که با آن مواجه بودند و نیز ظلم خانگی مردان را مطرح نمودند.
در کتاب روان شناسی زنان، آمده است «فمینیسم به مکتبی گفته میشود که خواهان برابری زنان و مردان به لحاظ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حقوقی باشد و برای کسب این تساوی، خواهان تغییرات در قوانین و فرمهای اجتماعی باشد.^[۹۴]»
«فمینیسم نشان میدهد که دلیل اصلی وابستگی زنان، هستی شناسانه است. زنان همواره دیگری بودهاند و مردان خود، و مادام که زنان خود را در خود نیابند، تحت تعابیر مردان تعریف خواهند شد.^[۹۵]»
«فمینیسم مکتبی است که فرودست بودن زنان را قابل چون و چرا و مخالفت میداند و این مخالفت مستلزم بررسی اقتصادی موقعیت کنونی و گذشته زنان و چالش با ایدئولوژیهای مرد سالارانه حاکم که فرودستی زنان را طبیعی و همگانی و اجتناب ناپذیر جلوه میدهد.^[۹۶]»
آغاز موج فمینیسم به کتاب حقوق زنان ماری ولستوان کرافت (۱۹۷۲) بر میگردد در این کتاب سنگ بنای فمینیسم مدرن گردید او اعتقاد داشت وابستگی مالی زن به مرد در چارچوب ازدواج، نوعی خود فروشی قانونی است و زنانگی یک محصول ساخته شده است؛ از آن جهت، که زنان مساوی به دنیا میآیند اما به گونهای بار میآیند که فرودست، ضعیف و سبک مغز باشند^[۹۷].
ولستوان کرافت در مقاله معروف خود میگوید: «زنان مانند پرندهای محبوس در قفس ممکن است از نظر غذا و پوشاک بی آنکه زحمت حرکتی به خود دهند، تأمین باشند اما بهای آن را با سلامت، آزادی و پاکدامنی خود میپردازند.^[۹۸]»
در تاریخچه فمینیسم انقلاب فرانسه نیز نقش مهمی را دارا بود انقلاب فرانسه برابری زن و مرد را در چهارچوب حقوق فردی اومانیستی مطرح کرد.
البته روند فعالیتهای فمینیستها در آمریکا و اروپا کاملاً با هم همسو نبود در آمریکا شیوهی دیگری برای مبارزه در راه حقوق زنان میبینیم «فمینیستها در آمریکا جنبشی علیه برده داری به راه میاندازد این جنبش برای زنان سیاه و سفید پوست فرصت سازماندهی یکسانی علیه ستم دیدگی خود فراهم میکند.^[۹۹]»
به هر حال در این دوره دو فکر اساسی جنبش فمینیسم را هدایت میکند.
رهایی زنان فقط به دست خود آنان میسر است.
زنان تمامی کشورها باید با یکدیگر متحد شوند و به یاری یکدیگر حقوق خود را به دست آورند.

الگوی رگرسیون خطی

در الگوی فوق، Z_i بیانگر وجود یا عدم وجود تمایل به پرداخت اضافی برای هر کیلوگرم برنج هاشمی ارگانیک، Y_i* نشانگر متغیر پنهان^[۹۶]الگو، Y_i بیانگر میزان تمایل به پرداخت خریدار i ام، β و نشانگر پارامترهای الگو، که باید برآورد شوند، و X_i بیانگر متغیرهای توضیحی الگو شامل درآمد خانوار، بعدخانوار، میزان تحصیلات، سن، جنسیت و نگرش مصرف‌کنندگان نسبت به محصولات ارگانیک است. پارامترهای v_i و u_iنیز جملات خطا در الگوها محسوب می‌شوند که مستقل از متغیرهای توضیحی بوده و بر فرض توزیع نرمال با میانگین صفر و واریانس ثابت استوارند.

متغیر معکوس نسبت میل^[۹۷] است که از رابطه (۳-۲۱) بدست می‌آید(هکمن ۱۹۷۶).

(۳-۲۱)

در رابطه بالا، و به ‌ترتیب، بیانگر تابع چگالی و تابع توزیع و متغیر نرمال استاندارد است. در مرحله اول از روش هکمن، الگوی پروبیت با بهره گرفتن از روش حداکثر راست‌نمایی^[۹۸] برآورد می‌شود. برآورد الگوی دوم (رگرسیون خطی) با اضافه شدن یک متغیر مستقل جدید به ‌نام »معکوس نسبت میل« با بهره گرفتن از روش حداقل مربعات معمولی^[۹۹] صورت می‌گیرد؛ این متغیر جدید با بهره گرفتن از پارامترهای برآورد شده الگوی اول (پروبیت) برای کلیه مشاهدات ساخته می‌شود.
چنان که گرین نشان داده است (گرین^[۱۰۰] ۱۹۹۳)، حضور متغیر معکوس نسبت میل در الگوی رگرسیون خطی وجود واریانس ناهمسانی الگو را رفع کرده، ضرایب را نااریب و سازگار می­سازد. به ‌منظور سنجش اثر تغییر در متغیر X_iبر Z_i، از کشش کل استفاده می‌شود. اثر کل تغییر در متغیر مستقل بر مقدار مورد انتظار متغیر وابسته ( Z_i ) از رابطه زیر به ‌دست می‌آید (مک­دونالد و موفیت^[۱۰۱]، ۱۹۸۲):

(۳-۲۲)

در این رابطه B_j ضریب برآورد شده متغیر X_i و (I)، احتمال حضور در میان مصرف­ کنندگان برنج ارگانیک است که تمایل به پرداخت اضافی دارند. برای انتخاب فرم تابعی مناسب در مرحله دوم از روش‌ هکمن، با بهره گرفتن از آزمون غیرآشیانهای مک‌کینون^[۱۰۲]، مدل رابطه (۳-۲۳) برآوردمی‌شود (جاج و همکاران^[۱۰۳] ۱۹۸۵) :

(۳-۲۳)

پس از برآورد الگوی بالا، ضریب متغیر v_t با بهره گرفتن از آزمون والد^[۱۰۴]مورد بررسی قرار می‌گیرد. در صورت معنی‌داری، ضریب این متغیر الگوی خطی و در صورت عدم معنی‌داری، الگوی لگاریتمی انتخاب می­ شود و برای تجزیه و تحلیل‌های بعدی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نهایت، با قراردادن مقدار متوسط متغیرهای کمی و میزان متغیرهای کیفی در مدل رگرسیون انتخابی در مرحله دوم، مقدار متوسط تمایل به پرداخت اضافی مصرف­ کنندگان برای هر کیلوگرم برنج هاشمی ارگانیک به ‌دست می‌آید.
فصل چهارم
نتایج و بحث

۴-۱- مقدمه

با توجه به سؤالات مطرح شده و هدف تحقیق حاضر، و پس از بررسی الگوها، ابعاد و شاخص‌های متعدد مورد مطالعه در مهمترین پژوهش‌های داخلی و خارجی مرتبط با اهداف تحقیق و انتخاب بهترین و مناسب‌ترین روش متناسب با هدف پژوهشی با در نظر گرفتن شرایط و خصوصیات مکان تحقیق، پرسش‌نامه‌ای جهت ارزیابی تمایل به پرداخت خانوارهای شهری گیلان برای برنج ارگانیک طراحی گردید. این پرسشنامه با مراجعه حضوری در سطح شهر رشت تکمیل وداده‌های مورد نیاز گردآوری شد. تجزیه تحلیل داده‌های آماری جمع‌ آوری شده در این تحقیق با بهره گرفتن از نرم‌افزارهای Excel Shazam , و SPSS انجام گرفته است که در این بخش سعی شده است که تمام عملیات آماری انجام شده بر روی پرسش‌نامه تحقیق در قالب یک دسته‌بندی معین ارائه شود.

۴-۲- آمار توصیفی

در ابتدا به بررسی ویژگی‌های نمونه مورد بررسی جهت تعیین تمایل به پرداخت خانوارهای شهری گیلانی برای برنج ارگانیک پرداخته می‌شود. جدول(۴-۱)، نشان دهنده‌ی برخی آماره‌های مربوط به متغیرهای سن، اندازه‌ی خانوار، درآمد خانوار می‌باشد. بر اساس نتایج جدول (۴-۱)، میانگین سنی مصرف کنندگان ۹۳/۴۳ سال می‌باشد که از حداقل سن ۲۵ سال تا حداکثر ۸۰ سال را شامل شده است بنابراین اکثر پاسخگویان را افراد جوان تشکیل داده‌اند. همچنین افراد مورد پرسش به طور متوسط دارای بعد خانوار ۳۱/۳ بوده‌اند که از حداقل ۱ نفر تا حداکثر ۶ نفر می‌باشند. میانگین درآمد خانوار ۲/۱۳میلیون ‌ریال می‌باشد که حداکثر ۶۰میلیون ریال و حداقل ۴میلیون ریال را شامل شده است.
جدول ۴-۱- آمار توصیفی ویژگی فردی و متغیرهای هزینه‌ای

متغیر

میانگین

۳-۳-۲- داده‌کاوی برپایه‌ی عامل
آقای وولدریج^[۳۷]، عامل‌ها را به عنوان نوعی نرم‌افزار کامپیوتری معرفی کرده است، که می‌توانند به صورت خودمختار به فعالیت بپردازند و اهداف مدنظر را تأمین کنند.[۲۶] عامل‌های هوشمند، عامل‌هایی پیشرفته هستند که می‌توانند به تغییرات محیط واکنش نشان دهند، در تعامل با دیگر عامل‌ها باشند، و از محاسبات هوشمند برای رسیدن به اهدافشان بهره ببرند.[۹۳] عامل‌ها، فعال، وظیفه محور، طراحی شده برای کارهای خاص، قادر به تصمیم‌گیری، و خودمختار هستند.

در برخی سیستم‌ها، به منظور رفع یک مشکل، از ترکیب چند عامل استفاده می‌شود، به این سیستم‌ها، سیستم‌های چند عامله می‌گویند. این سیستم‌ها، از عامل‌هایی تشکیل شده‌اند که هرکدام، مشکلاتی ساده‌تر از مشکل اصلی را حل می‌کنند. آن‌ها می‌توانند با یکدیگر در ارتباط باشند و به هم کمک کنند تا به اهداف بزرگ‌تر و پیچیده‌تری دست یابند.
تکنولوژی چند عامله، در حوزه‌ی تعاملات کاربر، محاسبات خودمختار، قابلیت سازمان‌دهی خود، همکاری، مشارکت، ارتباطات، مذاکرات، محاسبات فرد به فرد، محاسبات موبایل، و هوشمندی جمعی خوب عمل می‌کند. این‌ها نقاط قوت اصلی این تکنولوژی هستند و می‌توانند فرایند داده‌کاوی را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند و مشکلات خاص و پیچیده‌ی داده‌کاوی را در حوزه‌هایی مانند پردازش داده، پردازش اطلاعات، کاوش الگو، مدلسازی و تعاملات کاربر، زیرساخت و سرویس‌ها برطرف کنند. یکی از موارد اصلی، داده‌کاوی بر پایه‌ی عامل است.
منظور از داده‌کاوی بر پایه‌ی عامل، نسخه‌هایی از سیستم‌های چند عامله است که برای بهبود فرایند داده کاوی ایجاد شده‌اند. توسعه‌ی سیستم‌های چند عامله می‌تواند به حل مسائل داده کاوی کمک کند. به عنوان مثال، معماری و زیرساخت داده‌کاوی بر پایه‌ی عامل، کاوش تعاملی بر پایه‌ی عامل، تعامل کاربر بر پایه‌ی عامل، کاوش الگوی اتوماتیک، کاوش داده توزیع شده بر پایه‌ی عامل، کاوش پویا بر پایه‌ی عامل، کاوش چندین منبع داده بر پایه‌ی عامل، کاوش داده فرد به فرد بر پایه‌ی عامل، و کاوش وب بر پایه‌ی عامل. در ادامه، نقش‌های عامل‌ها در حمایت از داده‌کاوی توزیع شده شرح داده خواهد شد.
در برنامه‌های سازمانی، داده‌ها در منابع ناهمگن توزیع شده‌اند. منابع داده توزیع شده مرتبط با یک کسب و کار اغلب پیچیده هستند. به عنوان نمونه، برخی از منابع داده از چگالی و فرکانس بالایی برخوردارند، و شامل داده‌های پویا و ایستا، و ساختارهای داده‌ای چندگانه هستند. در برخی از موارد، چند منبع داده در سیستم‌های ذخیره‌سازی موازی نگهداری می‌شوند. منابع داده محلی ممکن است بخاطر ارزش تجاری، پوشیدگی، و غیره مشکل محدودیت دسترسی داشته باشند که این مورد سبب می‌شود حتی در وضعیت مشارکتی، از پردازش‌های متمرکز جلوگیری شود. برای این قبیل داده، ادغام و یکپارچه‌سازی داده، کاری مشکل است. نمی‌توان آن‌ها را در یک مخزن مرکزی ذخیره کرد و پردازش‌های را بصورت متمرکز بر روی داده‌ها اعمال نمود. به منظور کاوش داده، با توجه به ضعف موجود در معماری و زیرساخت سیستم‌های داده‌کاوی توزیع شده موجود، نیاز به پشتیبانی انعطاف‌پذیر، هوشمندانه، و مقیاس پذیر وجود دارد.
تکنولوژی عامل می‌تواند با قابلیت‌های خودمختاری، تعامل، انتخاب پویا، مقیاس‌پذیری، قابلیت داشتن چند استراتژی و مشارکت، در رفع این چالش‌ها کمک کند. دلائل دیگر، شامل پوشیدگی، جابجایی، محدودیت زمان (جریان داده، زمان بر بودن فرایند استخراج و کاوش بر روی آن)، و هزینه‌های محاسباتی و نیازهای کارایی می‌شوند. درواقع تکنولوژی چند عامله، از خیلی جهات مکمل داده‌کاوی توزیع شده است، به عنوان مثال:
منابع داده چندگانه و توزیع شده، اغلب بصورت جدا از هم هستند. برای درک بهتر یک مشکل کسب و کار، لازم است داده‌های مرتبط از طریق یکپارچه‌سازی مرکزی یا ارتباطات محلی در کنار هم قرار گیرند. با توجه به این، مشارکت و برنامه‌ریزی عامل، عامل‌های موبایل، ارتباطات و مذاکرات عامل‌ها می‌توانند مفید باشند.
جابجایی داده و دستگاه، نیازمند درک و استفاده از الگوریتم‌های داده‌کاوی بر مبنای قابلیت تحرک است. عامل‌های موبایل بخوبی می‌توانند با خصیصه جابجایی سازگار شوند.
عاملی برای محدود کردن میزان نظارت و دخالت کاربر در اجرای فرایند داده‌کاوی لازم است.
در محیط توزیع شده باز و متغیر، می‌توان از عامل‌های کشف دانش برای انتخاب منابع داده برحسب معیارهای داده شده به آن‌ها استفاده کرد، به عنوان مثال معیارهایی مانند مقدار، نوع، و کیفیت مدنظر از یک منبع خاص، شبکه واقعی و بار شدن سرور کشف دانش. به عنوان نمونه می‌توان از عامل‌ها برای انجام پروسه‌ی گرداوری داده استفاده کرد.
برخی از داده‌های توزیع شده در منابع ذخیره‌سازی مختلف، وابسته به زمان هستند.
برای برخی از برنامه‌های پیچیده، ترکیبی مناسب از چندین تکنیک داده‌کاوی بهتر از یک تکنیک خاص عمل می‌کند. عامل‌های کشف دانش، می‌توانند بر اساس نوع داده سایت‌های مختلف و اعمال کاوشی که باید صورت گیرد، تصمیم بگیرند.
عامل‌ها می‌توانند بطور مستقل بر روی داده‌های سایت‌های مختلف، اعمال کاوش را انجام دهند و در نهایت مدل‌های حاصله را با هم ترکیب کنند. همچنین می‌توانند دانشی که استخراج کرده‌اند را به اشتراک بگذارند تا از قابلیت‌های سایر عامل‌ها بهره‌مند شوند.
داده‌های محلی توزیع شده، براساس مسائل پوشیدگی داده‌ها، اجازه ندارند استخراج و با سایر منابع بطور مستقیم، یکپارچه شوند. یک عامل که مجوز دسترسی و پردازش داده‌ها را دارد، می‌تواند الگوهای محلی شناسایی شده را برای ترکیب با یافته‌های سایر منابع به کار بندد.
در برخی از سازمان‌ها، منطق کسب و کار، فرایندها، و گردش کاری، ترتیب منابع داده و دسترسی به آن‌ها را تعیین می‌کنند. بنابراین پیچیدگی داده‌کاوی توزیع شده را افزایش می‌دهند. عامل‌هایی که در هریک از منابع قرار گرفته‌اند می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
در واقع داده‌کاوی توزیع شده بر پایه‌ی عامل‌ها، رویکردی منحصربفرد برای بکارگیری قابلیت‌ها، ارائه دادن، و انجام برخی مسئولیت‌هاست که عبارتند از:
هوشمندی داده از قبیل دسترسی به داده توزیع شده و مشارکت و همکاری بر پایه عامل
هوشمندی بشر از طریق تعامل کاربر-عامل، مدلسازی کاربر و سرویس دهی به وی
فاکتورهای سازمانی و دامنه مانند هوشمندی گروه برپایه‌ی سیستم‌های چند عامله، هوشمندی جمعی، و ظهور هوشمندی
هوشمندی شبکه از طریق عامل‌های موبایل، مشارکت و ارتباطات بر پایه‌ی سیستم‌های چند عامله، و
هوشمندی اجتماعی از قبیل شناخت و تعاملات اجتماعی بر مبنای سیستم‌های چند عامله تا بتوان گروهی از افراد خبره را در فرایند کاوش درگیر کرد.
۳-۳-۳- مزیت بهره‌گیری از عامل‌ها در داده‌کاوی
تکنولوژی داده‌کاوی زمانی که وارد دنیای واقعی حل مشکل، بطور خاص‌تر در حوزه مدیریت داده‌ها و برنامه‌های پیچیده شود، با چالش‌ها و مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد. در اینجا، برخی از موارد که از طریق تکنولوژی عامل قابل حل می‌باشند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. این موارد شامل زیرساخت داده‌کاوی سازمانی، بکارگیری هوشمندی انسان و دامنه، پشتیبانی از کاوش توزیع شده و موازی، آماده‌سازی و اصلاح داده، یادگیری سازگار، و کاوش تعاملی.
۳-۳-۳-۱- زیرساخت داده‌کاوی سازمانی
توسعه سیستم‌های داده‌کاوی که از برنامه‌های کاربردی سازمان پشتیبانی کنند، بسیار چالش برانگیز است. چالش‌های این حوزه ممکن است از خیلی جهات بروز کنند، به عنوان نمونه، یکپارچه‌سازی یا کاوش منابع داده چندگانه، دسترسی به برنامه‌های توزیع شده، ارتباط متقابل با کاربران متنوع کسب و کار، و ارتباطات با برنامه‌های کاربردی چندگانه. علی الخصوص، ساخت یک پلت فرم توزیع شده، انعطاف‌پذیر، سازگار، و کارا که از کاوش تعاملی پشتیبانی کند چالش بزرگی محسوب می‌شود.
۳-۳-۳-۲- بکارگیری هوشمندی انسان و دامنه
چالش بزرگ دیگری که تکنیک‌ها و متدولوژی‌های داده‌کاوی موجود با آن روبرو هستند، نقش‌ها و بکارگیری هوشمندی انسان و هوشمندی دامنه در داده‌کاوی است. علی‌رغم مزایای بسیار هوشمندی دامنه، چگونگی بکارگیری، بیان کردن، تائید کردن و اتصال به کامپوننت‌هایی همچون دانش دامنه، دانش پیشین، فرایند کسب و کار، و منطق کسب و کار در سیستم‌های داده‌کاوی، یک مشکل تحقیقاتی است. در ارتباط با هوشمندی انسان، تشخیص نقش انسان‌ها در برنامه‌های خاص مورد نیاز است، تا بتوان یک سیستم پشتیبانی برای مدلسازی رفتار انسان تهیه نمود. این سیستم به عنوان پلی برای ایجاد ارتباطات بین سیستم‌های داده‌کاوی و انسان‌ها عمل کرده و مزیت دانش انسانی و نظارت وی بر سیستم را به ارمغان می‌آورد.
۳-۳-۳-۳- پشتیبانی از کاوش توزیع شده و موازی
یکی از موضوعات پژوهشی داده‌کاوی که تلاش بسیاری در آن صورت می‌گیرد، افزایش کارایی الگوریتم‌های داده‌کاوی است. معمولا از طریق طراحی ساختار داده‌ها و متدهای محاسباتی کارامد به منظور کاهش پیچیدگی محاسباتی به آن پرداخته می‌شود. در بسیاری از حالات، کارایی محاسباتی می‌تواند از طریق توسعه‌ی الگوریتم‌های موازی، رشد و پیشرفت خوبی داشته باشد. در سایر حالات، از قبیل سروکار داشتن با منابع داده و برنامه‌های توزیع شده، و یا محاسبات فرد به فرد، محاسبات توزیع شده نیاز است. به هر حال، چگونگی طراحی الگوریتم‌های کارامد و موثر توزیع شده و موازی یک موضوع مهم محسوب می‌شود.
۳-۳-۳-۴- پیش پردازش داده
در دنیای واقعی، داده‌ها روز به روز پیچیده‌تر می‌شوند، علی الخصوص داده‌های پراکنده و ناهمگن که در مکان‌های مختلف توزیع شده‌اند. برای دسترسی و ترکیب اینگونه داده‌ها نیاز به تکنیک‌ها و متدهای هوشمند است. از طرفی دیگر، تحقیقات کنونی بر روی آماده‌سازی داده با چالش‌های جدیدی همچون پردازش جریان داده‌های وابسته به زمان با فرکانس بالا، توزیع داده غیرمتوازن، استخراج شواهد پراکنده، اما مهم از مجموعه داده‌های پراکنده، ارتباط منابع داده مختلف، و دسترسی به داده‌های پویا روبرو است. همچین شرایطی، نیازمند تکنیک‌های جدید آماده‌سازی داده است.
۳-۳-۳-۵- یادگیری سازگار
بطور کلی، الگوریتم‌های داده‌کاوی اینگونه تعریف شده‌اند که مجموعه‌های داده را اسکن کنند. در شرایط دنیای واقعی، از مدل‌ها و الگوریتم‌های داده‌کاوی انتظار می‌رود بتوانند براساس قابلیت‌های خود یادگیری و خود سازماندهی، با شرایط پویا در داده متغیر سازگار شوند. به عبارت دیگر، مدل‌ها و الگوریتم‌ها، می‌توانند بطور اتوماتیک، الگوهایی را از داده متغیر استخراج کنند. در هر صورت، این حوزه‌ای چالش برانگیز است، چراکه متدولوژی‌ها و تکنیک‌های موجود داده‌کاوی اتوماتیک و سازگارپذیر نیستند. به منظور اصلاح قابلیت اتوماتیک و سازگارپذیری الگوریتم‌ها و متدهای داده‌کاوی، نیاز به پشتیبانی از دانش و تخصص‌هایی می‌باشد که مرتبط با تکنیک‌های هوشمند سازگاری و اتوماتیک هستند.
۳-۳-۳-۶- کاوش تعاملی
بحث‌های مرتبط با داده‌کاوی تعاملی یا اتوماتیک در گذشته شروع شده است. یک مسئله واضح برای این مشکل این است که ارتباطات متقابل بین انسان‌ها و سیستم‌های داده‌کاوی، نقش مهم و عینی در داده‌کاوی برپایه‌ی دامنه دارد. در توسعه‌ی داده‌کاوی تعاملی، یک محقق باید در مورد مباحثی چون مدلسازی کاربر، شبیه‌سازی رفتار، تجزیه و تحلیل شرایط، طراحی واسط کاربر، مدیریت دانش کاربر، تنظیمات ورودی مدل، یا الگوریتم توسط کاربران، نظارت و کنترل بر فرایند کاوش، و پالایش و تصحیح خروجی، به مطالعه بپردازد. بسیاری از این موارد نمی‌توانند توسط رویکردهای موجود داده‌کاوی انجام شوند.
۳-۳-۴- داده‌کاوی توزیع شده برپایه‌ی عامل‌ها
این بخش بطور خاص بر روی حوزه‌ی پیشرفته و به روز کشف دانش بر پایه‌ی عامل‌ها به بحث می‌پردازد. همانطور که در بخش‌های قبل گفته شد، کشف دانش بر پایه‌ی عامل‌ها، حوزه‌ی بزرگی برای کاوش عامل را شکل می‌دهد. در واقع حوزه‌ای است که در کاوش عامل بیش از همه به آن پرداخته شده است.
۳-۳-۴-۱- چالش‌های داده‌کاوی توزیع شده
داده‌کاوی و یادگیری ماشین، در حال حاضر، حوزه‌ای را در هوش مصنوعی شکل داده‌اند که توسط رویکردها، الگوریتم‌ها، و ابزارهای نرم‌افزاری متعددی پشتیبانی می‌شوند. برنامه‌های کاربردی و تکنولوژی‌های اطلاعاتی جدید الهام بخش نیازمندی‌های مدرن در داده‌کاوی و یادگیری ماشین بوده است و ویژگی‌های خاص منابع داده بطور فزاینده‌ای کار را مشکل کرده، و نیازمندی‌هایی را آشکار می‌کنند که عبارتند از:
در برنامه‌های سازمانی، داده‌ها در منابع ناهمگن توزیع شده‌اند و بصورات آزاد و رها یا محکم و سخت به هم متصل شده‌اند.
منابع داده توزیع شده مرتبط با یک کسب و کار اغلب پیچیده‌اند، به عنوان مثال، برخی چگالی و فرکانس بالایی دارند، و ترکیبی از داده‌های پویا و استاتیک و ساختارهای داده‌ای متنوع هستند.
ادغام و یکپارچه‌سازی داده کار مشکلی است. نمی‌توان آن‌ها را در یک مخزن مرکزی ذخیره کرد، و پردازش بر روی آن‌ها بصورت متمرکز کار آسانی نیست.
در برخی از حالات، چندین منبع داده در سیستم‌های ذخیره‌سازی موازی ذخیره شده‌اند.
منابع داده محلی، ممکن است بخاطر مسائل پوشیدگی، ارزش تجاری، و غیره از نظر میزان دسترسی در محدودیت باشند. که این سبب می‌شود در بسیاری از حالات امکان پردازش بصورت متمرکز حتی در حالت همکاری و مشارکت وجود نداشته باشد.
در بسیاری از حالات، داده‌های توزیع شده در سیستم‌های ذخیره‌سازی عمومی وابسته به زمان هستند.
دسترسی به منابع داده در یک محیط موبایلی به زمان وابسته است.
ضعف در معماری و زیرساخت سیستم‌های داده‌کاوی موجود نیازمند پشتیبانی انعطاف‌پذیر، هوشمند، و مقیاس‌پذیر است.
این موارد و موارد دیگر، نیاز به توسعه‌ی رویکردها و تکنولوژی‌های جدید داده‌کاوی برای شناسایی الگوها در داده‌های توزیع شده را ایجاد می‌کند. داده‌کاوی توزیع شده، و بطور خاص‌تر داده‌کاوی فرد به فرد، و تکنولوژی چند عامله، دو پاسخ به چالش‌های ذکر شده است. اگر از تکنولوژی چندعامله در سیستم داده کاوی توزیع شده بهره گرفته شود، نه تنها مشکلات مطرح شده به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد، مزایای بسیاری نیز به ارمغان می‌آورد [۹۴, ۹۵]. برخی از این مزایا عبارتند از:
کنترل غیر متمرکز

ب- متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی و شرح چگونگی بررسی و اندازه گیری متغیرها:
فاکتورهایی نظیر درجه حرارت، اکسیژن محلول، pH در این آزمایش به عنوان متغیرهای شاهد هر دو هفته مورد بررسی میگردند. اندازه گیری این فاکتورها با کمک یک دستگاه پرتابل مولتیمتر با مدل TPS100 ساخت کشور استرالیا صورت میگیرد. این تحقیق همچنین به مطالعه متغیرهای موثر در رابطه با تاثیر روی شامل میزان فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز، سوپراکسید دیسموتاز، گلوتانین پروکسیداز، مالون دی‏آلدئید، گلوتاتیون پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز، گلوتاتیون S-ترانسفراز فاکتورهای خونی، میزان روی در سرم خون، استخوان، کبد و همچنین آنالیز لاشه خواهد پرداخت.
آنالیز لاشه
تعداد ۳ قطعه ماهی برای آنالیز لاشه و تعیین ترکیبات بدن به صورت تصادفی از هر تکرار در انتهای آزمایش انتخاب و یک لایه نازک از فیله آنها پس از خشک کردن آب سطحی در کف ظروف پتریدیش قرار داده میشود. این فیله در ادامه برای مدت ۲۴ ساعت در آون با دمای ۶۰ درجه سانتیگراد خشک و توسط مخلوطکن صنعتی به صورت پودر در میآیند. نمونه ها تا زمان استخراج چربی و پروتئین در ظروف دربسته درون فریزر با دمای ۲۰- درجه سانتیگراد نگهداری خواهند شد. درصد رطوبت بدن با قرارگیری ۵/۰ گرم از هر نمونه در دمای ۱۰۵ درجه سانتیگراد به مدت ۲۴ ساعت تعیین میگردد. درصد رطوبت نمونه های خشک پس از توزین مجدد و محاسبه اختلاف وزن تر و خشک به صورت درصد محاسبه میشود (AOAC, 1990).

میزان پروتیئن نیز با اندازه گیری نیتروژن (N×۶.۲۵) طبق روش کجلدال (که پیشتر توضیح داده شده است) تعیین میشود. چربی از طریق روش سوکسله با اتر طبق روش مذکور استخراج میشود. میزان خاکستر نیز با قرار دادن نمونه ها در کوره الکتریکی با دمای ۵۵۰ درجهسانتیگراد به مدت چهار ساعت اندازه گیری میشود (AOAC, 1995).
میزان منیزیم در سرم خون
نمونه خون برای این منظور از ورید ساقه دمی تهیه شده و در میکروتیوپ قرار داده میشود. نمونه پس از انتقال به آزمایشگاه در سرعت ۳۰۰۰ دور در دقیقه (rpm) به مدت ۱۰دقیقه سانتریفیوژ شده و سرم خون از آن جدا میشود. سرم در دمای ۲۰- درجه سانتی گراد تا زمان تعیین میزان روی نگهداری میشود. سرم خون در ادامه با آب دیونیزه به نسبت ۱ به ۲ رقیق (ژانگ و همکاران، ۲۰۰۷) و میزان روی با کمک دستگاه جذب اتمی در طول موج ۲۱۳.۹ نانومتر تعیین میشود (انیانوا و همکاران، ۲۰۰۱).
میزان منیزیم در استخوان
استخوان به این منظور و برای تسهیل جداسازی بافت همبند به مدت ۲۰ دقبقه در دمای ۱۲۰ درجه سانتیگراد اتوکلاو شده و سپس برای ۲۴ ساعت در دمای ۱۰۵ درجه سانتیگراد خشک میگردد. استخوانها در ادامه برای سه مرتبه طی فواصل ۲۴ ساعته در پترولیوم اتر (petroleum ether) قرار میگیرد تا فرایند چربیزدایی به صورت کامل انجام پذیرد. استخوانهای فاقد چربی را خشک و در دمای ۵۰۰ درجه سانتیگراد درون کوره با حرارت غیرمستقیم^[۱] طی ۲۴ ساعت به خاکستر تبدیل میشوند. نمونه پس از آن در ۵ میلی لیتر اسید کلریدریک ۱ نرمال حل و تا حد امکان با آب دیونیزه رقیق میگردند. میزان جذب اتمی توسط دستگاه اسپکتروفوتومتر طبق روش توضیح داده شده در بالا تعیین میگردد (ساتوه و همکاران، ۱۹۹۰).
میزان منیزیم در کبد
حدود ۲ گرم از بافت کبد برای این منظور از یک مکان بریده شده و تا زمان استفاده در پروپیلن در دمای ۸۰- درجه سانتیگراد نگهداری میشوند. نمونه به صورت مرطوب در مخلوطی از اسید نیتریک و اسید پرکلریک (به نسبت ۱ به ۵) هضم شده و با آب دیونیزه رقیق میشود. میزان روی توسط دستگاه اسپکتوفتومترطبق روش فوق تعیین میشود (هیل و همکاران، ۱۹۸۳).
بررسی فاکتورهای خونی
نمونه های ماهی جهت بررسی فاکتورهای خونی توسط اسانس گل میخک به میزان ۲۵۰ ppm (سلطانی، ۱۳۸۰) بیهوش و میزان ۱ میلیلیتر از خون آنها با قطع ساقه دمی درون لولههای حاوی یک قطره هپارین ریخته میشود (اسوبودوا و همکاران، ۱۹۹۱). سپس تعداد گلبولهای قرمز، غلظت هموگلوبین و درصد هماتوکریت هر نمونه تعیین خواهد شد. شمارش گلبولهای قرمز و سفید توسط لام نئوبار انجام میگیرد. روش کار به این صورت خواهد بود که مجموع گلبولهای موجود در ۵ خانه از دو قسمت لام با هم جمع و میانگین اعداد در ۱۰۰۰۰ ضرب میگردد تا تعداد گلبولها بر حسب عدد بر میلیمتر مکعب به دست آید. میزان هماتوکریت نیز از طریق سانتریفیوژ لولههای مویین حاوی خون به مدت ۱۰ دقیقه با سرعت ۳۰۰۰ دور در دقیقه تعیین میگردد. شناسایی گلبولهای سفید و تعیین درصد هر گروه از آنها نیز با تهیه گسترش خونی و رنگآمیزی به روش گیمسا انجام میگیرد. تعداد ۱۰۰ عدد گلبول سفید از هر نمونه در ادامه پس از خشک شدن در دمای اتاق زیر میکروسکوپ شناسایی و نسبت هر یک از انواع گلبولهای سفیبد شامل لنفوسیت، منوسیت، نوتروفیل، ائوزینوفیل و بازوفیل به صورت درصد تعیین میگردد.
فاکتورهای رشد و تجزیه ترکیبات لاشه
شاخص رشد و کارایی تغذیه شامل میزان خوراک مصرفی (FI)، افزایش وزن (WG)، نرخ رشد ویژه (SGR)، شاخص وضعیت (CF)، ضریب تبدیل غذایی (FCR)، نسبت بازده پروتئین (PER)، درصد بقاء (SR)، شاخص کبدی (HSI) نیز در فواصل دو هفتهای طبق فرمولهای زیر محاسبه خواهند شد.

ج – شرح کامل روش (میدانی، کتابخانه‏ای) و ابزار (مشاهده و آزمون، پرسشنامه، مصاحبه، فیش‏برداری و غیره) گردآوری داده‏ها :
اطلاعات در این مطالعه به صورت میدانی و از طریق مشاهده و آزمون بدست میآیند. اطلاعات بدست آمده با بهره گرفتن از فیشبرداریها، منظم و در نرم افزار Excel دستهبندی میگردند. همچنین یافته های حاصله با نتایج سایر یافتهها از انجام مطالعات کتابخانهای مقایسه میگردند.
د – جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه (در صورت وجود و امکان):
جامعه آماری در این تحقیق شامل ۵۰۰ عدد از ماهیان قزل‏آلای رنگین‏کمانی میگردد که به صورت تصادفی از شرکت بیومار کشور فرانسه تامین شدهاند. نمونهبرداری از هر یک از تیمارها طی آزمایش نیز به روش کاملاً تصادفی و بدون جایگزینی انجام میپذیرد.
هـ - روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها: