جدول (‏۴-۱۳) میزان T به دست آمده برای اندازه گیری گروه های مورد مطالعه در خصوص جاذبههای گردشگری ۸۵

‏جدول (‏۴-۱۴) ماتریس نقاط قوت و ضعف توسعه گردشگری روستایی شهرستان نیر ۸۶
جدول (‏۴-۱۵) ماتریس عوامل تأثیرگذار بیرونی موثر بر توسعه گردشگری روستایی ۸۸
جدول (‏۵-۱) نتیجه آزمون اسپیرمن برای سنجش رابطه بین عملکرد استعداد گردشگری و توسعه گردشگری روستایی ۹۷
جدول (‏۵-۲) نتیجه آزمون اسپیرمن از دیدگاه مردم در بیان ارتباط استعداد گردشگری و توسعه گردشگری روستایی ۹۸
جدول (‏۵-۳) نتیجه آزمون اسپیرمن برای استعداد گردشگری و توسعه گردشگری روستایی از دید مسئولان ۹۸
جدول (‏۵-۴) نتیجه آزمون اسپیرمن برای استعداد گردشگری و توسعه گردشگری روستایی از دید گردشگران ۹۹
فهرست اشکال
عنوان ………………………………………………………………………………………………………………………. صفحه
شکل (‏۲-۱) مدل مفهومی از گردشگری عشایری ۱۴
شکل (‏۲-۲( جایگاه اکوتوریسم در فرایند توسعه پایدار گردشگری ۱۸
شکل (‏۲-۳) سلسله مراتب آگری توریسم (گردشگری کشاورزی)‏(منبع: ۱۹۹۹ clark) 25
شکل (‏۳-۱) موقعیت شهرستان نیر روی نقشه ایران و استان اردبیل (مأخذ: نگارنده، ۱۳۹۲) ۵۲
شکل (‏۳-۲) تقسیمبندی جاذبهها ۵۹
شکل (‏۴-۱) فضای گردشگری بولاخلار در نزدیکی شهر نیر ۹۰
شکل (‏۴-۲) پل تاریخی شهر نیر از دیگر جاذبههای گردشگری این شهرستان ۹۰
شکل (‏۴-۳) جاذبههای تاریخی و طبیعی روستای نمونه گردشگری شهرستان نیر (کورعباسلو و قلعه بوینی یوغن) ۹۱
شکل (‏۴-۴) غارهای موجود در سطح شهرستان نیر ۹۱
شکل (‏۴-۵) خروج آب فواره‌های معدنی از دل کوه ۹۲
شکل (‏۴-۶) وجود رودخانههای خروشان و پرآب با طبیعت بکر آن ۹۲
فهرست نمودار
عنوان…………………………………………………………………………………………………………………….صفحه
نمودار (‏۱-۱) نمودار فرایند پژوهش حاضر ۸
نمودار (‏۴-۱) نمودار گروه های مورد مطالعه شده ۷۵
نمودار (‏۴-۲) نمودار گروه های سنی افراد مورد مطالعه شده ۷۶
نمودار (‏۴-۳) گروه های جنسی نمونه مورد مطالعه شده ۷۶
نمودار (‏۴-۴) وضعیت تحصیلات گروه های مورد مطالعه شده ۷۷
چکیده
طی سالهای اخیر گردشگری روستایی به عنوان یکی از ابعاد توسعه روستایی در تمام دنیا مورد توجه جدی قرار گرفته است. در این نوع گردشگری هدف شناسایی استعدادهای مختلف طبیعی و انسانی محدودهی روستاها و توسعه عواملی که باعث ورود و استفاده گردشگران از آن میشود، است. شهرستان نیر یکی از شهرستان‌های استان اردبیل به جهت داشتن توانهای بالقوه گردشگری روستایی، میتواند یکی از جنبه های ارتقاء کیفیت توسعه روستاهای محدودهی این شهرستان مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. به همین دلیل در این پژوهش سعی شده است تا با بهره گرفتن از منابع و مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی و ارزیابی نظرات گروه های درگیر در امر گردشگری، به شناخت پتانسیل‌ها و محدودیت‌های گردشگری نواحی روستایی پرداخته شود. برای این منظور محدوده مورد مطالعه با جامعهی آماری مشخص انتخاب گردیده و با روش توصیفی- تحلیلی و کاربردی، وضع موجود محدوده شهرستان نیر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. بعد از جمعآوری داده ها و اطلاعات با روش تحلیل SWOT به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها از دیدگاه سه گروه مسؤلان، مردم محلی و گردشگران پرداخته شده و توصیفی از وضعیت عوامل گردشگری شهرستان نیر به دست آمد. برای تعیین وجود ارتباط بین نظرات سه گروه مطالعه شده توسعه گردشگری روستایی از آزمون اسپیرمن و تعمیم نتایج به دست آمده به کل جامعه آماری از آزمون T-Test استفاده گردید. نتایج به دست آمده حاکی از وجود توانهای طبیعی و انسانی بالقوه محدودهی روستاهای شهرستان نیر بوده و همچنین محدودیتها و تنگناهایی به منظور تبدیل این استعدادها به مرحله بالفعل و تسریع روند توسعه گردشگری روستایی وجود دارد. نتایج آزمون اسپیرمن نشان داد که بین نظرات سه گروه مسؤلین، مردم محلی و گردشگران در توسعه گردشگری روستایی ارتباط معناداری وجود دارد و این ارتباط با آزمون T-Test قابل تعمیم به کل جامعه آماری را امکان پذیر کرد. بنابراین استدلال میشود که شهرستان نیر از استعداد بالایی برای توسعه گردشگری روستایی برخوردار است.
کلمات کلیدی: گردشگری روستایی، جاذبههای گردشگری، روش تحلیل SWOT، شهرستان نیر
مقدمه
بخش مرکزی شهرستان نیر به دلیل ویژگی‌های زمین ساختی، یکی از کانون‌های مهم آب معدنی و آبگرم کشور است و در گوشه و کنار این منطقه آب‌های گرم معدنی متعددی را در خود جای داده است. از طرف دیگر، جاذبه‌های مصنوع همچون دریاچه پشت سد یامچی به غنای پتانسیل‌های گردشگری و تفرجی این شهرستان افزوده است. این منابع هر چند آن طور که شایسته است مورد برنامه‌ریزی و بهره‌برداری قرار نمی‌گیرند و از فقر امکانات و تسهیلات خدماتی و رفاهی در محروم هستند، با این حال منابعی همچون آب‌های گرم معدنی منطقه سال‌های سال است که مورد استفاده اهالی روستاهای پیرامون و در چند سال اخیر گردشگران عبوری قرار می‌گیرد. در کنار کانون‌های آبگرم و معدنی و منابع گردشگری تاریخی و فرهنگی، بخش مرکزی شهرستان نیر دارای پتانسیل‌های ویژه تفرجی نیز هست که برخی از آن‌ها در صورت بالفعل شدن توانمندی‌های تفرجی خود، می‌توانند به فضای مطلوبی برای گذران اوقات فراغت شهروندان و تفرج گردشگران تبدیل شوند. در کل می‌توان گفت که از مناطق نمونه گردشگری مورد مطالعه در محدوده بخش مرکزی شهرستان نیر، منطقه نمونه گلستان کارکرد گردشگری تاریخی، منطقه یامچی کارکرد اکوتوریستی و تفرجگاهی دارند. این مناطق نمونه با فواصل نسبتاً کوتاه از همدیگر در محدوده‌ی اداری- سیاسی شهرستان نیر واقع‌شده‌اند. با وجود مشکلات فراوان در راه توسعه روستایی و کمبود پتانسیل‌های لازم در جهت توسعه بخش کشاورزی، صنعت گردشگری می‌تواند نقش موثری در رونق بخشیدن به اقتصاد روستا و گام موثری در جهت توسعه روستایی باشد درحالی‌که با توجه به توان‌ها و پتانسیل‌های منطقه مورد نظر هنوز هیچ برنامه‌ای جهت توسعه گردشگری روستایی تدوین نشده است. از این رو با توجه به رشد فزاینده جمعیت شهرها و افزایش مشکلات شهری و نیز عدم موفقیت برنامه‌ریزی‌های مختلف در جهت توسعه مناطق روستایی، ضروری است راهکارهای جدیدی در این زمینه ارائه گردد تا از امکانات و توانایی‌های بالقوه و بالفعل این مناطق در جهت رفع بخشی از مشکلات روستاها به طرز معقولانه‌ای استفاده شود. در این راستا توسعه صنعت گردشگری در نواحی روستایی به عنوان یک استراتژی جدید توسط جوامع محلی، عوامل سیاسی و برنامه‌ریزان که به عنوان عوامل مهم اصلاح مناطق روستایی به شمار می‌آیند، می‌تواند نقش عمده‌ای در توسعه این نواحی داشته باشد.
فصل اول:
کلیات تحقیق
فصل اول: کلیات تحقیق
بخش اول از هر پژوهش به ارائه کلیاتی از آن پرداخته میشود. بنابراین نخست مروری به بیان مسئله تحقیق و سؤالات آن و همچنین روششناسی پژوهش پرداخته میشود. سؤالات تحقیق مجموعه پرسش‌هایی است که محقق در تحقیق خود در صدد پاسخگویی به آن‌هاست و در ادامه فرضیات تحقیق آورده شده است و پس از آن به بیان ضرورت و اهمیت تحقیق و انگیزه تحقیق و اهداف تحقیق پرداخته میشود. اهداف پژوهش در جهت پاسخگویی به سؤالات و فرضیات تعیین شده تعریف میشود. پس از آن به ادبیات پژوهش و نتایج و یافته های حاصل از آنها به منظور استفاده در جهت روشن سازی ابعاد مختلف پژوهش پرداخته میشود. روششناسی پژوهش از دیگر موضوعاتی است که در این فصل به آن پرداخته میشود و نوع تحقیق با ابزار گردآوری داده ها و اطلاعات و همچنین چگونگی تجزیه و تحلیل این داده ها معرفی و تدوین میشود. در نهایت فرایند تحقیق به صورت نمودار (دیاگرام) معرفی شده و مسائل و مشکلات پیش روی آن معرفی میشود.
بیان مسئله
سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان به صنعت گردشگری با رویکرد صنعتی که ثبات اقتصادی و جمعیتی برای جوامع روستایی به دنبال دارد، می‌نگرند و بسیاری نیز می‌پندارند که توسعه گردشگری راه حل بسیاری از مشکلات است که مناطق روستایی گرفتار آن‌ها می‌باشند. پس گردشگری را عنصر لازم برای حرکت به سوی اصلاح مناطق روستایی می‌دانند به هر حال آنچه مسلم بوده، این است که از نظر موافقان و مخالفان توسعه، گردشگری روستایی به طور فزاینده‌ای عامل افزایش‌دهنده توان اقتصادی، بالابرنده قابلیت زیست در نواحی دورافتاده، محرک تجدید حیات سکونتگاه‌ها و نیز بهبود دهنده شرایط زندگی جوامع روستایی به حساب می‌آید. این موضوع در بسیاری از کشورها با سیاست‌های کشاورزی در ارتباط است و غالباً وسیله‌ای در جهت حمایت از محیط زیست و فرهنگ روستایی است، بنابراین می‌تواند نقش اساسی در توسعه و حفظ روستا داشته باشد. گردشگری روستایی با قدمتی بیش از یک قرن، امروزه یکی از مردمی‌ترین اشکال گردشگری محسوب می‌شود که با ارائه جذابیت و ایجاد تمایل در استفاده از فضا و ویژگی‌های محیط روستایی برای گردشگران و همچنین کارکردی جهت بهبود و ارتقاء شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست‌محیطی منطقه میزبان مورد توجه بسیاری واقع شده است.
شهرستان نیر به دلیل وجود استعدادهای زیاد در گردشگری روستایی، برنامه ریزی برای توسعه این صنعت میتواند به عنوان ابزاری در جهت تسریع روند توسعه و کاهش نابرابریهای حاصل از آن در این شهرستان مطرح شود. یکی از نمودهایی که میتواند ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان روستاهای شهرستان نیر را به همراه داشته باشد، توسعه عوامل دخیل در گردشگری روستایی این شهرستان است. شهرستان نیر از جمله شهرستانهای استان اردبیل است که در فصل تابستان پذیرای گردشگران زیادی میباشد. مناطق روستایی این شهرستان از جمله نواحی روستایی است که از نظر طبیعی و تاریخی- فرهنگی همچون آب درمانی‌ها، غارها، تپهها و قلعههای باستانی و… دارای توانمندی‌ها و پتانسیل‌های بالقوه زیادی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی است.
سؤالهای پژوهش
این پژوهش با توجه به مطالب مطرح در بیان مسئله، درصدد پاسخ گویی به سؤالات اساسی زیر است:
سؤال اول: آیا ارتباطی بین توسعه گردشگری شهرستان نیر و افزایش جذب گردشگر وجود دارد؟
سؤال دوم: آیا استعدادهای گردشگری شهرستان نیر از دیدگاه مسئولان، میتواند منجر به توسعه گردشگری روستایی باشد؟
سؤال سوم: آیا ارتباطی بین نظرات ساکنان روستاهای شهرستان نیر و شناخت توان‌های گردشگری این محدوده وجود دارد؟
سؤال چهارم: آیا رضایت گردشگران شهرستان نیر در توسعه گردشگری آن مؤثر است؟
فرضیه های تحقیق
متناظر با سؤالات مطرح شده فرضیه های تحقیق به شرح زیر است:
فرضیه اول: بین وجود جاذبههای طبیعی، زیر ساختی، مدیریتی و فرهنگی در بخش مرکزی شهرستان نیر و توسعه گردشگری روستایی رابطه معنیداری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین وجود جاذبه های طبیعی، زیر ساختی، مدیریتی و فرهنگی در بخش مرکزی شهرستان نیر و توسعه گردشگری روستایی از دیدگاه مسئولان رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه سوم: بین وجود جاذبه های طبیعی، زیر ساختی، مدیریتی و فرهنگی در بخش مرکزی شهرستان نیر و توسعه گردشگری روستایی از دیدگاه مردم محلی رابطه معنی داری وجود دارد.