۳- امکان سنجی حقوقی:^[۸۷] امکان سنجی حقوقی نیز به قانونگذاری دولتی و تعهدات حقوقی اشاره دارد. آیا برای اجرای سیستم یا خطی مشی پیشنهادی به تمهیدات قانونی نیاز دارد؟ آیا بین پروژه و مقررات موجود تضاد وجود دارد؟ آیا بخش خصوصی حاضر است در قالب قراردادها برای اجرای پروژه، تعهداتی را بپذیرد؟ (هامر اسمیت^[۸۸]، ۱۹۸۴).

۴- امکان سنجی عملیاتی:^[۸۹] یکی از ابعاد امکان سنجی است که در آن قابلیت اجرای پروژه از نظر سازمانی، سیاسی و انسانی مورد بررسی قرار می گیرد (صرافی زاده و علی پناهی، ۱۳۸۰). آیا نیروی انسانی واجد شرایط، برای اجرای پروژه در دسترس است؟ آیا بخش خصوصی توانایی ایفای نقش های سه گانه پروژه را دارد؟ آیا اجرا یا عدم اجرای پروژه، امنیت شغلی افراد را به خطر خواهد انداخت؟ آیا واکنش احتمالی کارکنان می تواند مانع اجرای پروژه شود؟ آیا پروژه از پشتیبانی مدیریت برخوردار است؟ آیا پروژه به ارائه خدمات قابل اعتماد منجر می شود؟ (نولاند به نقل از میکائیلی ،۱۹۷۹).
۵- امکان سنجی زمانی^[۹۰]: امکان سنجی زمانی، به احتمال اتمام پروژه در زمان تخصیص یافته شده اشاره دارد. اینکه ،آیا می توان خطی مشی مورد نظر را در ظرف مدت زمانی معقول انجام داد؟ آیا زمان بندی برای اجرای پروژه از منطق برخوردار است؟ آیا امکان تسریع در عملیات اجرایی وجود دارد؟ آیا امکان شناور ساختن پروژه وجود دارد؟ (رهنورد، ۱۳۸۳).
به منظور بررسی امکان پاسخگوئی به نیازهای کاربران از طریق سیستم های اطلاعاتی ضروریست تا راه حل های پیشنهادی مورد ارزیابی قرار گیرند. این ارزیابی با تکنیک مذکور را امکان سنجی با روش TELOS می نامند. امکان سنجی مطالعه و بررسی میزان پاسخگویی راه حل پیشنهادی به نیازهای کاربران، منابع مورد نیاز، هزینه ها، منافع و امکان بکارگیری آن از سوی سازمان است (صرافی زاده و علی پناهی، ۱۳۸۰).
قبل از اینکه نیازهای سیستم اطلاعاتی آموزش و پرورش تهیه و در برنامه اصلی گنجانده شود، باید امکان پذیر بودن استقرار آن در شبکۀ سازمان مورد ارزیابی قرار گیرد. یعنی اینکه اطمینان حاصل گردد که پروژه در محیط های فنی، اقتصادی، عملیاتی (نیروی انسانی) می تواند فعالیت نماید. امکان پذیری فنی در رابطه با در دسترس بودن سخت افزارها، نرم افزارها و آگاهی از چگونگی توسعه سیستم مدیریت اطلاعات برای جوابگویی به نیاز کاربران را شامل می شود.
بعنوان مثال اگر از تجهیزات فنی، انتظاری داشته باشیم که تجهیزات قابلیت انجام آن را نداشته باشند، با شرایط عدم امکان پذیری فنی مواجه خواهیم شد و یا اگر افراد نتوانند برای تجهیزات خود نرم افزار مورد نیاز را تهیه کنند، امکان اقتصادی و مالی محدود خواهد شد.
مطالعۀ امکان سنجی، هدفی کاربر محور دارد و به بررسی سیستم اطلاعاتی پیشنهادی و امکان بکارگیری آن می پردازد.
امکان سنجی سیستم پیشنهادی از سه جنبه انجام می شود:
امکان سنجی اقتصادی (Economical Feasibility)
امکان سنجی فنی (Feasibility Technical)
امکان سنجی عملیاتی یا سازمانی (Organizational Feasibility)
امکان سنجی اقتصادی^[۹۱]
در این گام به بررسی اقتصادی راه حل و توجیه آن پرداخته و به سؤالاتی مانند سؤالات زیر پاسخ می گوییم:
آیا پروژه از نظر اقتصادی توجیه دارد؟ آیا منافع حاصل از پروژه نسبت به هزینه های آن برتری دارد؟ آیا صرف هزینه در پروژه نسبت به سایر پروژه های سازمان اولویت دارد؟
به منظور پاسخگویی به این سؤالات غالباً از روش تجزیه و تحلیل"هزینه – منفعت” بهره گرفته می شود. از نظر منطق اقتصادی، پروژه و یا راه حلی، توجیه اقتصادی دارد که منافع حاصل از آن بیشتر از هزینه های آن باشد بعبارت دیگر؛ هزینه کمتر از منافع باشد (شیخانی، ۱۳۷۹).
امکان پذیری اقتصادی، به قابل قبول بودن هزینه توسعه سیستم مدیریت اطلاعات اشاره دارد. از نظر قوانین عمومی، هزینه توسعه سیستم مدیریت اطلاعات و بکارگیری آن باید از توسعه سیستم اطلاعات بدست آمده کمتر نباشد (رضائیان، ۱۳۷۶).
بررسی متغیر اقتصادی و مالی در استقرار سیستم های مدیریت اطلاعات
هر سازمان باید تجزیه و تحلیلی دقیق از مزایا و هزینه های اقتصادی استمرار و دوام سیستم مدیریت اطلاعات داشته باشد و پس از مقایسه، چنانچه منافع بر هزینه ها فزونی داشت در آن صورت وارد عمل شود (رضائی، ۱۳۷۴).
اطلاعات مالی همیشه جزء لاینفک نیازهای اطلاعاتی مدیران می باشد. ولی مدیران علاوه بر اطلاعاتی که پایۀ مالی دارد، به اطلاعات مهمتری (از قبیل رضایت مخاطبان، بهره وری انرژی، میزان محصولات معیوب، اطلاعاتی در مورد مارک های معتبر بازار، میزان استخدام کارمندان و ترک آنها از کار) که پایۀ غیر مالی دارد، هم نیازمندند (واتسون، ۱۳۸۵).
تجزیه و تحلیل هزینه / منفعت^[۹۲]
تحلیل هزینه و فایده، ارزیابی امکان سنجی اقتصادی را میسر می سازد. اولین هدف در تحلیل “هزینه – منفعت” درک این موضوع می باشد که آیا سرمایه گذاری، بر روی یک پروژه اقتصادی است یا خیر؟ چنانچه برگشتِ سرمایه در یک سرمایه گذاری، مناسب باشد پروژه از نظر اقتصادی با ارزش می شود (صرافی زاده و علی پناهی، ۱۳۸۰).
تحلیل هزینه – منفعت ابتدا از طریق فهرست کردن هزینه های مرتبط با پروژه انجام می شود، این هزینه ها عبارتند از:
الف) هزینه های مستقیم^[۹۳]: هزینه هایی هستند که در خرید تجهیزات، استخدام کارکنان، هزینه اقلام مصرفی، اجاره منابع و غیره مصرف می شوند.
ب) هزینه های غیر مستقیم^[۹۴]: هزینه های غیر مستقیم؛ زمان مصروفه جهت تعریف سیستم، جمع آوری داده ها و بیان مشکلات می باشد (اِل دفت^[۹۵]، ۱۳۷۴).
۱- انواع هزینه های مستقیم
هزینه خرید یا اجاره رایانه و وسایل جانبی
هزینه مواد؛ مانند دیسکت ، نوار و …
هزینه تحلیلگر سیستم و برنامه نویس مانند حقوق طیِ زمان بکار گیری افراد
هزینه فضا مانند اجاره بها ، خرید یا اجاره وسایل (میز و صندلی و …)
هزینه تهیۀ فرمها، دستور العمل ها و مدارک سیستم
هزینه های خدماتی مانند مسافرت، تلفن و منشی
۲- انواع منافع
الف) منافع ملموس، مستقیماً قابل اندازه گیری هستند^[۹۶].
صرفه جویی مستقیم از طریق کاهش عملیات انبارداری، تأخیر در جمع آوری مطالبات، هزینه های تولید، افزایش تولید و کاهش ضایعات
صرفه جویی از طریق کاهش نیروی انسانی یا حجم کار
ب) منافع غیر ملموس^[۹۷]
خدمات بهتر به مشتری
بهبود کیفیت کالا یا محصول
اطلاعات صحیحِ قابل اعتماد و بهنگام که به مدیریت بهتر و ایجاد منافع بیشتر می انجامد (گوری و جانسون^[۹۸]، ۱۳۶۶).
۳- هزینۀ آنالیز و طراحی سیستم
هزینۀ آنالیز و طراحی سیستم، باید در کلِ هزینۀ پروژه منظور گردد، گرچه این هزینه ها در محاسبات مطالعۀ امکان سنجی آورده نمی شود ولی جزء هزینه های از دست رفته تلقی می گردد (بِرج و نیتزکی^[۹۹]، ۱۳۸۲).
کاهش هزینه ها در اقتصاد وسیله مهم و مؤثری جهت ضمانت حیات و دوام سیستم، بخصوص سیستم های دولتی است. بطور مثال برای برنامه ریزی های دقیق سازمانی و ارائه اطلاعاتِ به روز، سیستم های معمول دولتی مراحل و دوایر متعددی را طی می نمایند که آیا طی کلیه این مراحل لازم و ضروری است؟ آنچه که در این بحث می تواند مسائل و مشکلات اقتصادی را حل نماید، کاهش هزینه های جاری سازمان و دولت می باشد. بدیهی است که کاهش هزینه ها، خود باعث کاهش تورم و رشد اقتصادی می گردد. اجرای طرح امکان سنجی استقرار سیستم های مدیریت اطلاعات و گُذر از مدیریت سُنتی به مدیریت مُدرن، نیاز به زیرساخت های اقتصادی دارد.
در بحث متغیر اقتصادی و مالی امکان استقرار سیستم مدیریت اطلاعات از بُعد اقتصادی و مالی بررسی گردیده و همچنین مقرون به صرفه بودن استقرار سیستم اطلاعات و هزینه های بدست آوردن نرم افزارها و سخت افزارهای مرتبط، مطالعه می شود. سؤال مهم در این بخش اینست که؛ آیا استقرار سیستم مدیریت اطلاعات باعث کاهش فساد اداری و هزینه های خدمات به مشتریان و رشد بهتر سازمان در جهت رسیدن به اهداف عالیه خود خواهدشد؟
همچنین در همین بحث، میزان بودجه های بلند مدت برای به روز کردن رایانه ها، سرویس دهنده ها و نرم افزار های جستجو گر و خرید سخت افزار یا بستن قراردادها با تولیدکنندگان نرم افزار بررسی می گردد. میزان سرمایه گذاری در بازآموزی کارکنان جهت ایجاد مهارت های ضروری برای پیاده سازی سیستم مدیریت اطلاعات نیز بررسی می شود (صرافی زاده و علی پناهی، ۱۳۸۰).
۴- امکان پذیری کاهش هزینه ها
دستاوردهای اقتصادی انقلابِ اطلاعات واقعاً عظیم است و شاید بتوان به لحاظ اهمیت آنرا با اختراع برق مقایسه نمود، این را باید در ظرفیت ذخیره سازی تجزیه و تحلیل و امکان برقراری مستمر اطلاعاتی با هزینه های ناچیز جستجو کرد. مزیت عُمده تکنولوژی اطلاعات بر تکنولوژی های مشابه قبلی این است که هزینه های ارتباطی را بسیار کاهش داده و امکان کاربرد اقتصادی گسترده تر و عمیق تری را نیز فراهم می سازد (رهنورد، ۱۳۸۳).
۵- مقرون به صرفه بودن بدست آوردن نرم افزار و سخت افزار
تخمین این هزینه ها مشکل بوده و این هزینه ها ممکن است از یک پوسته، ناشی شده باشد و یا بصورت استفاده از ابزارهای پیشرفته فصل چهارم به شکل پکیج (بسته نرم افزاری یا سخت افزاری) باشند.
طی چهل سال گذشته بر قدرت محاسباتی رایانه ها بیش از یک میلیارد بار افزوده شده است. محاسباتی که قبلاً یک هفته بطول می انجامید اکنون در مدت چند ثانیه انجام می گیرد و باعث کاهش هزینه و جلوگیری از اتلاف وقت می گردد. بدیهی است که کاهش هزینۀ پردازش موجب شده است که از رایانه ها برای مقاصد و نیات گسترده تری استفاده شود. ظرفیت و سرعت شبکه ارتباطی نیز افزایش قابل ملاحظه ای داشته است و به موازات گسترش شبکه ارتباطی هزینه ها به مراتب کاهش یافته و انتظار می رود در ده سال آینده مکالمات بین المللی برای ارسال پیام یا دریافت پیام کاملا مجانی شود و شرکت های عامل فقط به دریافت یک تعرفه ثابت ماهیانه بابت مکالمات بدون محدودیت مشتریان بَسنده کنند. به موازات کاهش سریع هزینه های مخابراتی، رایانه های جهان بیش از بیش به یکدیگر مرتبط می شوند و سود شبکه های رایانه ای به تعداد مشتریان و سطح ارتباط با دیگر شبکه ها وابسته می شود. تکنولوژی اطلاعات به رشد سریعتر اقتصاد جهانی کمک کرده و به امحاء تورم و ادوار تجاری می انجامد (شیخانی، ۱۳۷۹).
آموزش وپرورش همچنین نیاز مُبرمی به شبکه تکنولوژی فناوری اطلاعات دارد. بدیهی است با کاهش هزینه های راه اندازی شبکه های رایانه ای و استقرار سیستم اطلاعات، مدیریت تسهیل خواهد شد.
۶- هزینه های آموزش^[۱۰۰]
جهت استفاده از سیستم نوین، بسیار ضروری است که کارمندان آموزش لازم را دریافت کنند. بدیهی است آموزش کارکنان هزینه های مربوط به خود را ایجاد خواهد نمود (اعرابی و پارسائیان، ۱۳۷۸).