۵-۱-۴-۵٫ دشمنان داخلی و خارجی
مستکبرین و مفسدین جهان که همان مخالفین واقعی ارزشهای الهی و انسانی هستند، از بزرگترین ریشه‌های ایجاد فساد در جهان هستند و در هر جامعه، به هر رنگ و لباس وجود دارند و با هر وسیله‌ای از جمله منکرات قتل، فحشاء، اعتیاد و… مردم جوامع را بخصوص جوانان و زنان را به فساد می‌کشانند، و در این راه از همه ظرفیت‌ها و توان خود، از جمله قدرت اقتصادی و سیاسی ونظامی و تکنولوژی و… استفاده می‌کنند. خدای تعالی نیز در قرآن کریم می‌فرمایند: « وَمِنهُم مَّن یُؤْمِنُ بِهِ وَمِنْهُم مَّن لاَّ یُؤْمِنُ بِهِ وَرَبُّکَ أَعْلَمُ بِالْمُفْسِدِینَ»^[۶۲۱] برخی مردم ایمان دارند و برخی دیگر اعتقاد ندارند و علاوه بر این بی‌ایمانی، دست به فساد و ارتکاب منکرات می‌زنند. جمله(ربک أعلم بالمفسدین) نشانه این است که کسانی که ایمان ندارند، در واقع به ارزشهای دین و اصول کرامت انسانها پشت می‌کنند و در مقابل این اصول نیز به ظلم و ستم و فساد می‌پردازند، و خدای تعالی به حال آنان آگاه است. مولی علی ‌علیه‌السلام می‌فرماید: «و اما أعدا الله فدعاوهم فیها الضلال»^[۶۲۲] دشمنان خدا کسانی هستند که در فضاهای مسموم و شبهه‌ناک دعوت به گمراهی و ضلالت می‌کنند و اجتماع را به فساد و تباهی می‌کشانند.
۶-۱-۴-۵٫ رسانه های جمعی
امروزه کسی منکر نقش رسانه‌های جمعی - بویژه تلویزیون و ماهواره‌ها - در تأثیر بر ساختارهای فرهنگی و اعتقادی جوامع نمی‌باشد. این مولفه عصر حاضر به یک صنعت بزرگ تبدیل شده است که گروه هدف آن، قلب و روح انسانها است، زیرا غالباً در دست مفسدان و ظالمان قرار دارد، کنترل افکار جوامع را بدست می‌گیرند و با مجاب کردن جامعه، واسطه ترسیم ایدئولوژی‌ها و مبانی نادرست، به تخریب بشر و تحریف حقایق و فاسد کردن اجتماع می‌پردازند. یک برنامه جذاب در الگوسازی‌های مثبت و منفی، بیشتر از ساعت‌ها سخنرانی و بیشتر از هزاران جلد کتاب موثرتر است. ریشه بسیاری از منکرات و مفاسد را باید در فیلم‌های سینمایی و سریالی، برنامه‌های طنز و آگهی های مستهجن و میهج فاسد جستجو کرد، که البته در خلال این برنامه‌ها، توهین به ارزشهای دینی، تفسیرهای انحرافی از دین، ایجاد شبهات فراوان برای مردم، زمینه را برای بی‌اعتقادی کامل در جامعه پدید می‌آورند. لذا کنترل رسانه‌های جمعی در اصلاح حکومت و جامعه و مردم اجتماع و خانواده ها، تأثیر حیاتی دارد و رسانه های جمعی به تنهایی، خود یک اجتماع میباشند و افشای فساد از این طریق مانند این است که یک اجتماع عظیم درحال انجام مفاسد و منکرات می‌باشند و این طبیعی است فساد بصورت دسته جمعی، تخریب بیشتری به همراه دارد.

۲-۴-۵٫ برخی علل و آفات مهم دیگر در عدم توفیق فریضه در اصلاحات اجتماعی:
۱- عدم شناخت درست از روحیات و علایق و اعتقادات خود و مخاطبان
۲- عدم شناخت صحیح پدیده ها
۳- بی‌توجهی به شیوه های اجرایی موفق در این فریضه و متدهای گوناگون، استفاده نکردن از تجربیات موفق در این مسیر و نسنجیدگی به خرج دادن
۴- کاربردی نکردن برخی مسائل و احکام دینی پیرامون این فریضه
۵- اعتقاد نداشتن به مضر بودن گناه
۶- مقاومت و مخالفت گناهکاران
۷- عدم رعایت مراتب و شرایط
۸- عدم همکاری مردم و حکومت
۹- بی‌تفاوتی و تساهل و تسامح در امور دینی
۱۰- کوته فکری و ارتجاعی عمل کردن
۱۱- جهل و نادانی
۱۲- تکبر و خودبینی
۱۳- حقدو کینه و حسد و اعمال سلایق شخصی
۱۴- حیا و شرم در مواجهه با مردم
۱۵- سستی و بی‌حوصلگی و تنبلی
۱۶- محبت و دوستی افراطی
۱۷- بداخلاقی و بدزبانی و توهین و تحقیر دیگران
۱۸- توقع بیش از حد
۱۹- تنگ نظری و مقدس مآبی و غرور کاذب
۲۰- شخصیت‌‌زدگی
۲۱- افراط و تفریط درخوش گمانی یا بدگمانی نسبت به دیگران
۲۲- توقعات نابجا از خود و دیگران داشتن
۲۳- توجیهات نابجا
۲۴- کسب شهرت و قدرت ومال وموقعیت
۲۵- القائات شیطانی و وسوسه های نفس اماره با تزیین منکرات و تطویع و یا با تلبیس و به اشتباه انداختن و مشتبه کردن امور برای طرفین(آمروناهی یا مأمور و منهی).
۲۶- دوستی و رفاقت با گنهکاران و محبت به آنها
۲۷- نسیان و فراموشی
۲۸- انحراف و اضلال توسط دیگران
۲۹- نفاق و دورویی
۳۰- استضعاف جسمی و مالی و اعتقادی و علمی
۳۱- ضعف ایمان و عقیده و همچنین ضعف نفس
۳۲-نداشتن اعتماد به نفس و روحیه بالا
۳۳- ترسهای نابجا و بی‌مورد
۳۴- میل به فساد و بی‌توجهی به اصلاح جامعه و خود و خانواده
۳۵- مخالفت و ملامت دشمنان
۳۶- مخالفت حکومت‌ها
۳۷- مخالفت متنفذین و مرفهین جامعه
۳۸- وابستگی شدید به گنهکار
۳۹- مخالفت و سرزنش مردم
۴۰- موقعیت گنهکار
۴۱- غفلت والدین از فرزندان
۴۲- دلسوزی و علایق کاذب و افراطی والدین نسبت به اعضای خانواده و…
همه از عواملی هستند که اجرای موفق امر و نهی را با آسیب‌ها و آفات جدی روبرو می‌کند و البته این مسائل هم در مورد آمران وناهیان صادق است و آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد و هم گناهکاران و عاملان منکرات را می‌تواند دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیر نماید. بدیهی است که تمامی این موارد ریشه در روایات ائمه معصومین(علیهم‌السلام) دارند، ولیکن ذکر همه آنها به شکل مستند، موجب طولانی شدن بحث می‌شود و شایسته است که در پژوهشی مستقل پیرامون آنها به کاوش و کنکاش پرداخته شود.
۵- ۵٫ آثار سوء منکرات در جامعه