۴۸۹٫۷۰۵

هزینه خطای پیش ­بینی ($)

۱۱۰

-

۱۱۰

۳۷٫۵

-

۳۷٫۵

همانطور که از جدول (۴-۱۲) مشاهده می­گردد؛ با افزایش خطای پیش ­بینی توان بادی از ۰٫۱ به ۰٫۲۵ پریونیت میزان مشارکت واحدهای بادی برای تولید توان اکتیو از ۲۲۰ مگاوات به ۳۰ مگاوات کاهش می­یابد و هزینه تحمیل شده به بهره­بردار سیستم ناشی از این خطای پیش ­بینی از ۱۱۰ دلار به ۳۷٫۵ دلار کاهش یافته است. در نتیجه هزینه تولید توان اکتیو از ۵۹۴۵۷٫۰۹۷ دلار به ۵۹۶۱۶٫۰۳۶ دلار افزایش یافته است. با افزایش خطای پیش ­بینی همچنین، هزینه تولید توان راکتیو از ۴۳۴٫۱۶۲ دلار به ۴۸۹٫۷۰۵ دلار افزایش می­یابد. بنابراین با افزایش خطا، مجموع هزینه تولید توان اکتیو و راکتیو از ۵۹۸۹۱٫۲۵۹ دلار به ۶۰۱۰۵٫۷۴۱ دلار افزایش یافته است. در اینحالت نیز هزینه از دست رفته برای خطاهای ۰٫۱ و ۰٫۲۵ پریونیت بترتیب ۸۶٫۵۶۷ و ۸۸٫۲۶۳ دلار می­باشد که سهم واحدهای بادی از این میزان بترتیب ۱۰٫۹۳۳ و ۳۴٫۴۶۹ دلار است.

همانطور که مشاهده می­ شود در این حالت هم با افزایش خطا میزان تولید راکتیو واحدهای بادی افزایش یافته است، اما این افزایش به دلیل کاهش مشارکت این واحدها در بازار توان اکتیو و در نتیجه آزاد بودن بیشتر ظرفیت توان راکتیو آن­ها می­باشد. از طرفی همانطور که عنوان شد با افزایش خطا هزینه فرصت واحدهای بادی به ۳۴٫۴۶۹ دلار افزایش یافته است که این افزایش حکایت از کاهش ظرفیت توان راکتیو این واحدها دارد.

• مشارکت مزارع بادی در بازار همزمان توان اکتیو و راکتیو

در جدول (۴-۱۳) و (۴-۱۵) نتایج بدست آمده از اجرای بازار همزمان توان اکتیو و راکتیو برای هر دو حالت خطای “برآورد زیاد” و “برآورد کم” آورده شده است و خلاصه­ی نتایج این جدول­ها بترتیب در
جدول­های (۴-۱۴) و (۴-۱۶) گردآوری شده است.
جدول (۴-۱۳) نتایج حاصل از اجرای بازار همزمان توان اکتیو و راکتیو برای “برآورد زیاد“

شماره گره

واحد ژنراتوری

واحد بادی

نتایج اجرای بازار همزمان توان اکتیو و راکتیو

۰٫۱- pu

۰٫۳۵- pu

تولید (MW)

فصل ششم
نتیجه گیری
نتایج حاصل از تحقیق :
در مطالعاتی که برای نخستین بار بر روی بخش زغال دار برش گلتوت در سازند دشت خاک صورت گرفت ۹ جنس متعلق به راسته های فیلیکالها – بنه تیتال ها و کنیفرالها و ژینگلوال ها و سیکادوفیتا و اکوئیزتال ها شناسایی شد. در این مطالعه راسته فیلیکالها وکنیفرال ها نسبت به سایر راسته ها از فراوانی بیشتری برخوردارهستند.

فیلیکال ها شامل جنس های کلوکیا- فلبوپتریس-کلادوفلبیس است این گیاهان که خاص محیط های ساحلی مرطوب هستند بیشترین فراوانی را در بین نمونه های جمع آوری شده از منطقه برخوردار هستند .
کنیفرال ها که بیشتر شامل جنس پدوزامیتس هستنداز نظر فراوانی دررتبه دوم قرار دارند این گیاهان خاص محیط های خط راس هستند که با شرایط خشک سازگاری بیشتری دارند.
۱-با توجه به اینکه در نمونه های یافت شده از جنس Podozamites بیشتر قطعات پینول را شامل می شوند وکمتر فروند گیاه پیدا شده است و با در نظر گرفتن این مطلب که جریان های بزرگ و ناگهانی می توانند سنگواره های گیاهی را از محل اولیه آن ها حمل و جا به جا نمایند می توان نتیجه گرفت که این نمونه ها احتمالا از محیط رویش جابه جا شده اند به همین دلیل نمی توان از آنها جهت تشخیص آب و هوای گذشته استفاده کرد.
۲- اکثر نمونه های یافت شده از راسته فیلیکال ها شامل قطعات بزرگ فروند گیاه هستند پس احتمال جابه جایی نمونه ها کمتر است و با توجه به اینکه این گیاهان بیشتر در محیط های مرطوب قابل رویش هستند پس میتوان چنین نتیجه گرفت که محیط مورد مطالعه محیط مردابی و ساحل مرطوب است.
۳-با توجه به ماکروفسیل های جنس Cladophlebis and Klukia با سن ژوراسیک میانی که بیشترین فراوانی را در بین جنس های جمع آوری شده از منطقه دارند برای برش گل توت سن ژوراسیک میانی (باژوسین-باتونین) پیشنهاد میشود که توسط محققین دیگر نیز گزارش شده است و همچنین با در نظر گرفتن فراوانی دانه و مخروط در میان نمونه های جمع آوری شده می توان شرایط محیطی مناسب برای رویش گیاه در زمان ژوراسیک میانی رابرای برش گل توت پیشنهاد داد .
فصل هفتم
منابع
۷-۱- منابع فارسی

• • آقانباتی، علی .(۱۳۸۳)، زمین شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.

• • حاج ملاعلی، عبدالعظیم، آقانباتی، علی. (۱۳۷۴)، نقشه زمین شناسی راور (۱:۱۰۰۰۰۰)، تهران: سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.

• • خسرو تهرانی، خسرو .(۱۳۸۲)، زمین شناسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

• • خسروی، عرفان، میرزایی عطاآبادی، مجید، نگرشی بر ارتباط متقابل گیاهان و گیاه خواران با مثالی از نهشته های سازند هجدک (ژوراسیک میانی) ازشمال کرمان، پایگاه ملی داده های علوم زمین: گردهمایی علوم زمین، تهران.

• • خلیلی زاده، حدیث (۱۳۸۹)، زیست چینه نگاری نهشته های سازند هجدک براساس ماکروفسیل های گیاهی برش باب هوتک، شیراز : دانشگاه پیام نور، پایان نامه کارشناسی ارشد زمین شناسی.

• • درویش زاده، علی (۱۳۸۰)، زمین شناسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

• • سعادت نژاد، جواد (۱۳۸۱)، معرفی چهار گونه از ماکروفسیلهای گیاهی گروه بازدانگان (سیکادوفیت ها و ژینکوفیت ها) برای نخستین بار از ایران، ص ۱۳۳-۱۲۸، در مجله علوم زمین، شماره ۵۷، تهران.

• • سعادت نژاد، جواد، قادری، نعیمی، قصابیان (۱۳۸۸)، مطالعه و معرفی ماکروفسیلهای گیاهی توآرسین – باژوسین منطقه گراخک – شاندیز، شمال خاور ایران، شماره ۲، فصلنامه رخساره های رسوبی.

• • سهیلی، سهیلا (۱۳۸۱)، پالئواکولوژی سازند هجدک در منطقه پابدانا بر اساس مطالعات پالینولوژی، تهران: دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد زمین شناسی.

• • فخر، محمدصادق (۱۳۷۱)، جزوه فسیل شناسی گیاهی، تهران: دانشگاه تهران.

• • قویدل سیوکی، محمد (۱۳۷۸)، دیرینه گیاهی و تکامل گیاهان، تهران: انتشارات علوی.

• • قویدل سیوکی، محمد (۱۳۷۱)، مقدمه ای بر اصول پالینولوژی، تهران: شرکت ملی نفت ایران.

• • گزارش طرح بهره برداری معدن گل توت (۱۳۸۰)، کرمان: سازمان صنایع و معادن استان کرمان.

• • محمد علی جعفریان و حسینعلی بگی ،۱۳۸۰ ،دیرینه شناسی گیاهی ،دانشگاه اصفهان ،۳۰۹ صفحه.

• • منابع طبیعی استان کرمان (۱۳۹۰)، منابع طبیعی استان کرمان در یک نگاه.

• • میرزایی عطاآبادی، مجید (۱۳۸۱)، دیرینه شناسی گیاهی رسوبات قاره ای ژوراسیک میانی در شمال کرمان، اصفهان: دانشگاه اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد زمین شناسی.

• • میرزایی عطاآبادی، مجید، جعفریان، محمدعلی، داستان پور، محمد، طاهری، عزیزالله (۱۳۸۱)، اولین گزارش پاره ای از ماکروفسیلهای گیاهی شمال کرمان، ص ۶۶۵-۶۲۲، در مجموعه مقالات ششمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه کرمان.

• • نجفی حاجی پور، دلاور ف سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، ایران (۱۳۸۸)، مطالعه ماکروفسیلهای گیاهی سازند شمشک در ناحیه غزنوی – فارسیان، البرز شرقی، شمال ایران.

• • واعظ جوادی، فاطمه (۱۳۷۹)، مطالعه ماکروفسیلهای چند نقطه از کوههای بینالود، پایگاه ملی داده های علوم زمین.

• • واعظ جوادی، فاطمه (۱۳۸۱)، معرفی ماکروفسیلهای گیاهی سازند شمشک در منطقه ایوا البرز مرکزی، ۷۴۲ صفحه، مجموعه مقالات ششمین همایش انجمن زمین شناسی، دانشگاه کرمان.

• • وزیری ،ا .باستانی پاریزی ، م .۱۳۸۵ .تاریخ کرمان .نشر علم ، پایگاه اطلاع رسلنی انجمن جغرافیایی استان کرمان .

• • وزیری، محمدرضا، ناظری، وحیده (۱۳۸۲)، فسیل های گیاهی سازند هجدک در ناحیه دشت خاک (زرند)، ص ۱۳-۱، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، ویژه نامه علوم زمین، اصفهان.

۷-۲-منابع لاتین

• • Ameri ,H. Dastanpor , M. Khalilizade , H. Zamani ,F.(2013). Plant fossil remains from the bajocian – bathonian of hogedk babhutk area , Kerman, Iran.

• • Barbacka, M., Bodor, E. (2008), Systematic and palaeoenvironmental investigations of fossil ferns Cladophelebis and Todites from the Liassic of Hungary, pp. 133-149. Budapest: Acta palaeobotanica 48(2).

• • Barnard ,P .D .W. A (1968 ) New species of masculpstrobus seward producing classppollis pollen from the gurassic of iran .Journal of the linnean society of London , Botany 61.384:PP 167 – ۱۷۶ .

• • Barbacka, M., palfy, J. and Smith, P. L.(2006), An early Jurassic flora from Puale Bay, Alaska, 7^th International congres on the Jurassic system, pp. 1-112. Abstract Volume, session 3:Paleoecology. Palaeobiography.

• • Brikenmajer, K. and Ociepa, A. M. (2008), Plant-bearing Jurassic strata at Hope Bay, Antarctica peninsula (west Antarctica): geology and fossil-plant description, pp. 5-96. Poland: Studia Geologica Polonica.

• • Boerma, M. & Van Konijnenburg-Van Cittert, J. H. A. (1991), Late Triassic Plant Megafossils from Aghdarband (NE-Iran), pp. 223-252. Contribution to the UNESCO/U.S.G.S. International Geological Correlation Programme (I.G.C.P), Project No. 4 “Triassic of the Tethys Realm”.

• • Buckley, R. (1999), A briof review of the fossil Cycads, pp. 1-27. American: Palm and Cycad society of Florida.

• • Cantrill, D. J. (1999), A new macroflora from the south Orkney Island, Antarctica: evidence of an early to middle Jurassic age for the Powell Islad conglomerate, Antractica science 12(2): pp. 185-195. British Antractica survey: Printed in United Kingdom.

• • Cleal, C. J. and Shute, C. H. (2007), The effect of drying on epidermal cell parameters preserved on plant cuticles, pp. 315-326. London: Acta Palaeobotanica 47(2).

• • Cleal, C. J., Ress, P. M., Zijlstra, G. and Cantrill, D. J. (2006), A clarification of the type of Nilssoniopteris Nathorst (fossil Gymnospermophyta, Bennettiales), Taxon 55(1), pp. 219-222. London: The Palaeontological Assosiaciation.

• • Cornet, B., McDonald, N. (1995), A new Chiropidaceous conifer bearing flowers from the Early Jurassic of Connecticut, USA: Department of Botany, University of Kansas.

• Evelyn, K., Van konijnenburg-Van Cittert, J. H. A. (2007), Taxonomical and palaeogeographic consideration on the seedfern genus Pitlozamites with sime comments on Anomozamites, Dicrodium, Pseudoctenis and Ctenozamites, pp. 71-100. Abhandlungen: Neues Jahrbuch fur Geologie und palaontologie.

به اهدافی که باعث می شود در جستجوی راه و چاره ای برای امری باشد انگیزه می گویند، مثلا انگیزه شخصی از سرقت ممکن است نیاز بع غذا و گرسنگی باشد و انگیزه دیگری از ارتکاب آن جرم می تواند کسب جاه و مقام باشد. بنابراین با تفاوت انسان ها و شرایط و اوضاع و احوال مربوط به هر یک انگیزه آنها جهت انجام عمل یا خودداری از عمل متفاوت خواهد بود^[۲]. هر چند تنوع انگیزه ها نهایتا نامدود نخواهد بود و همیشه انگیزه هایی هستند که بیش از سایرین تظاهر می نمایند. یکی از صاحبنظران فقهی در خصوص مرحله تمایل ذهن انسان نسبت به امری و تفکیک از سایر مراحل می گوید« به طور کلی قبل از اینکه امر به مرحله اراده و طلب برسد، مقدماتی در نفس انسان پیدا شده و در اصطلاح حکما به مقدمات ارده موسوم است، اما آن ها را نمی توان طلب دانست و با این بیان بین طلب و اراده ایجاد تمایز نمود. بنابراین هر شخصی که نسبت به انجام امری اراده و عزم می نماید قبل از رسیدن به این مرحله در نفسش مقدماتی طی شده، بدین ترتیب که از مرحله ذیل گذشته است:

الف. شیء ابتدا به ذهن خطور می کند.
ب. نفس در مقام پیگیری آن بر امده و بدان مایل می شود.
ج. به واسطه انس و الفت نفس با شیء و تعقیب آن، رغبت به آن پیدا شده و حرکت به طرف آن آغاز می شود.
د. نفس فایده مترتب بر آن را تصدیق و اثبات نموده و هر آنچه که از طلب و خواستن آن شیء مانع و رادع باشد، مورد قلع و قمع قرار می گیرد، به طوری که هیچ امری حاجب و فاصل بین آن و نفس واقع نمی شود.
حال با جمع این شرایط و طی این مسیر نفس به انجام آن و تحققش اراده کرئه، به طوری که اگر خود بخواهد بدان همت ورزد، به دنبال شوق و رغبت مذکور، عضلات متحرک شده و برای ایجاد مطلوب خود را آماده می کند، در غیر این صورت غلامان و بندگان را بدان وامی دارد»( ذهنی تهرانی: ۱۳۶۶، ۴۸۲).
از آنچه بیان شد، آشکار می گردد که فقها نیز به موضوع مسیر ذهنی فاعل و مراحل قبل از تنجیز اراده و نهایتا انجام فعل توجه داشته و مراحل مختلف را به تفکیک ذکر کرده اند. در انسان تحت تاثیر عوامل و شرایط گوناگون انگیزه ایجاد شده که باعص خطور یک ایده یا امری در وی می گردد و سرانجام در او علاقه به امری را به وجود می آورد، حال متذکر می شویم که این تمایلات متفاوت برای ظهور و بروز خود نیروی فکری را به کار برده، می توانند از نظر اخلاقی و قانونی در دو مسیر متعالی و یا منهی به حرکت خویش ادامه داده و هر زمان که از حد اعتدال خارج شوند، مخاطره آمیز گردند. البته خروج آنها از حد اعتدال ممکن است نتیجه استعداد ذاتی و مادر زادی یا بر اثر عوامل دیگر باشد. نیروی روانی که دراین حالت در حد عمل است در شخصیت و منش انسان تاثیر گذاشته و آن را متغیر می نماید. بدین صورت که ممکن است باعث تشدید پاره ای از صفات یا تمیلات گشته و در مقابل برخی دیگر را به تحلیل برده و مانع خود نمایی آنان شود و در این حال میدان شعور و تشخیص انسان بی اندازه محدود می گردد و مصالح و منافع شخصی ناگهان از نظر او پوشیده می شوند و فقط تمایل و نیت جنایت انگیز، صحنه فکر و وجدان آدمی را فرا می گیرد، به طوری که بزهکار پس از ارتکاب عمل وقتی نقشه اش را اجرا نشده می بیند غالبا اظهار تعجب کرده و این امر را به حساب بد شانسی خود می گذارد( سیاسی: ۱۳۴۳، ۱۲۹).
۲-۴-۱-۲- قصد ارتکاب جرم
در این قسمت طی سه بند به بررسی موضوع قصد در ضمیر انسان بالاخض قصد مجرمانه پس از مرحله تمایل به ارتکاب جرم خواهیم پرداخت و مساله را از دیدگاه حقوقدانان و فقهای اسلام و قوانین، مورد بررسی قرار خواهیم داد.
۲-۴-۱-۲-۱- قصد ارتکاب جرم از دیدگاه حقوق دانان
به طور کلی اراده یا قصد به معنای لغوی، نماینده جهت حرکت تمایل انسان به سوی هدف مشخص است و عبارت است از، طلب کردن، قصد و آهنگ و عزم است و از نظر حقوقی سه اصطلاح اصل آزادی اراده، استقلال اراده و حاکمیت اراده که به کار گرفته می شود، عبارت از تاثیر اراده افراد در روابط شخصی و نیز زندگی قضایی است( شامبیاتی: پیشین، ۳۶۳).
برخی از حقوق دانان قصد مجرمانه را همان اندیشه یا فکر ارتکاب بزه عمدی دانسته که به آن سوءنیت می گویند. در حالی که نیت سوء ممکن است به اعمالی غیر مجرمانه هم تسری پیدا کند و در دایره جرم هم قرار نگیرد. اما قصد ارتکاب جرم، عموما مفهوم عمل ضد اجتماعی را که قانونا جرم عمومی را تشکیل می دهد به ذهن متبادر می کند( نوربها: ۱۳۸۶، ۱۹۰).
به طور کلی فکر ارتکاب عمل مجرمانه مه منشاء قصد مجرمانه است تحت اختیار شخص نیست، زیرا نوعی حالت روانی است و از نظر اخلاقی تا زمانی که قصد در چهارچوب وجدان محبوس است، قابل تعقیب و مجازات نخواهد بود زیرا قوای عمومی جامعه اطلاعی از آن نداشته و نیز تجسس در افکار مردم غیر ممکن و نادرست است. اما پس از اینکه قصد مجرمانه در مقام ظهور و ثوبت به وسیله گفتار و نوشتار درآمد ممکن است جرم بوده و مجازات گردد و از این نظر تحقق عنوان سوء قصد وقتی است که از مرحله فکر خارج شده و داخل در مرحله اعمال اجرایی می گردد( گارو: بی تا، ج۱، ۴۰۵).
قصد مجرمانه که غالبا مترادف با سوء نیت است همان اراده جهت یافته به مقاصد نهی شده در قانون جزا بوده و دارای دو عنصر زیر می باشد:

1. 1. اراده که در جرایم عمدی و غیر عمدی مشترک است.

1. 1. خواستن نتایج حاصله از عمل.

بنابراین اگر کسی ارده در انجام فعل مجرمانه داشته و اراده در نتیجه آن نیز داشته باشد، یعنی علم به نتیجه حاصله داشته و آن را خواستار باشد مرتکب جرم عمدی شده است، در غیر این صورت جرم غیر عمدی متصور است^[۳]. بنابراین می توان گفت وقنی عمل عمدی است که عامل در حال عادی که از هوشیاری و آزادی اراده برخوردا است خواسته باشد عملی را مرتکب شود که قانون آن را جرم شناخته است و در مقابل عمل زمانی غیر عمدی محسوب می شود که فاعل بالغ، عاقل و مختار، قصد انجام عمل مجرمانه و نقض قانون را نداشته باشد. برخی از حقوق دانان جزایی معتقدند که قصد ارتکاب جرم به شکل دقیق و منجز غالبا وجود ندارد و مجرم همیشه در حین ارتکاب عمل مجرمانه از قصد خود با خبر نیست، زیرا، کنش ها و واکنش های روانی در برخی از جرایم آن چنان سریع و پیچیده است که نمی توان قصد را تفکیک و آن را عینی نمود( نوربها: پیشین، ۱۹۰).
یکی از علمای حقوق در خصوص برخورد جامعه با فکر مجرمانه می گوید« فکر و حتی تصمیم را نمی شود مستوجب مجازات قرارداد هر چند از نقطه نظر فکر بد پیدا کردن و مخصوصا به کار بد عزم داشتن زشت است، ولی نباید بگوید کسی که مثلا خیال و عزم دزدی کرد ولو اینکه عزم خود را به موقع به اجرا نگذارد باید او را مجازات کرد، زیرا این دستور هم در اکثر ممالک غیر عملی است و هم بر خلاف سیاست است. غیر عملی است، زیرا قابل اثبات نیست و دور از سیاست است، زیرا اگر هم اثبات شود کسی را به جرم فکر و عزمش مجازات کرده اند باعث شیوع جرم می شود، زیرا مجرم می گوید من که به هر حال مجازات خواهم شد»( داور: بی تا، ۶۲).
۲-۴-۱-۲-۲- قصد ارتکاب جرم از دیدگاه فقهای اسلام
در خصوص مجازات و عدم مجازات کسی که قصد ارتکاب جرم یا گناهی نماید اخبار و روایات متعددی وجود دارد که پاره ای از آنها دال بر مجازات بوده و برخی دیگر تصریح به عفو دارد. اما آنچه از مجموع نظرات فقها با جمع این دو دسته از اخبار فهمیده می شود این است که در حقوق اسلام تنها ارتکاب گناه یا اثم و یا برخی از مقدمات این گونه اعمال که به جهت اهمیت آنان تصریح به حرمتشان شده قابل مجازات می باشند، بنابراین هیچ کس به جهت قصد ارتکاب جرم یا تفکر در خصوص اعمال مجرمانه مواخذه نخواهد شد( فیض: ۱۳۸۹، ۱۸۲).
بنابراین قصد ارتکاب جرم، جرم محسوب نمی شود و این موضوعی است که در تمام مذاهب اسلامی مورد پذیرش واقع شده است. در حدیث نبوی رفع، نه چیز از امت رسول خدا برداشته شده است و در آن میان از حسد و طیره و تفکر در وسوسه نمودن خلق یاد شده است^[۴]. بنابراین معلوم می شود تا زمانی که قصد ارتکاب جرم به مرحله فعل نرسد، مستوجب عقاب نخواهد نیست.
۲-۴-۱-۲-۳- دیدگاه قوانین راجع به قصد ارتکاب جرم
به طور کلی امروزه در قوانین جزایی کشورهای مختلف، قصد ارتکاب جرم را قابل مجازات نمی دانند، زیرا قوانین جزایی تنها ارتکاب اعمال مجرمانه را قابل مجازات می دانند و جرم هم از دیدگاه قوانمین جزایی عملیاست ممنوع، که دارای عنصر مادی در کنار عنصر معنوی بوده باشد. بنابراین فکر عمل قبیح و ناپسند و پروراندن آن، هر چند اخلاقا ممکن است زشت و مذموم باشد، اما از این نظر که به نظام اجتماعی ضرری وارد نمی کند قابل تعقیب و مجازات نخواهد بود. هر چند اگر قصد ارتکاب جرم هنگامی شود که قاصد جرم در حال اجرا و شروع به عملیات اجرایی آن است عقلا به خاطر حفظ و حمایت از اجتماع بایستی وی را متوقف نمود. اصولا قانونگذار کشورهای مختلف به تبع دکترین، معتقد به عدم شخص در حد قصد ارتکاب جرم بوده و این مقدار طی مسیر عمل مجرمانه را، کافی برای مسئولیت کیفری شخص نمی دانند. به همین جهت در قوانین خود در کنار عنصر معنوی، وجود عنصر مادی مشتمل بر میزای از فعل و ترک فعل را بر اساس دیدگاه های حقوقدانان جزایی لازم و ضروری می دانند. بنابراین تا زمانی که عنصر اخیر به دنبال عنصر معنوی شکل نگیرد، تنها به اعتبار قصد ارتکاب جرم، هیچ کس قابل مجازات نخواهد بود( نقدی نژاد: ۱۳۹۰، ۱۹).
۲-۴-۲- مقدمات ارتکاب جرم
دومین مرحله ای که مرتکب پس از مرحله اندیشه مجرمانه و تصمیم بر ارتکاب جرم به آن گام می گذارد و قانون مجازات آن را در محدود موضوعات مورد بررسی خود قرار نمی دهد مرحله تهیه و تدارک اعمال مقدماتی جرم است. در عین حال باید یادآوری کرد که ارتباط اعمال مقدماتی با جرم مورد نظر، فقط در ضمیر و درون مرتکب برقرار است و در عالم خارج و مادی نمی توان به وضوح به وجود این ارتباط پی برده و آن را محرز دانست. از همین رو گفته می شود که اعمال مقدماتی مبهم و پیچیده اندو تاب تفسیر و تعبیر های متفاوت را دارند. نکته لازم به ذکر در رابطه با اعمال مقدماتی این است که نه تنها قانون مجازات اسلامی بلکه قوانین جزایی سایر کشورها نیز عمل مقدماتی را تعریف نکرده است( لواسور: ۱۳۷۷، ۳۲۴).
از این رو شارحین حقوق جزا بر اساس تئوری های مورد قبول، هر کدام به نحوی ان را تعریف کرده اند. از جمله گفته اند:« اعمال مقدماتی عبارت است از اعمال خارجی که ظاهر است و ابدا جنبه نهایی ندارد ولی ابهام آمیز می باشد و به نفسه نمی تواند قصد مرتکب را به وضوح معلوم سازد. همین خصیصه غیر مشخص و غیر معلوم بودن آن، موجب تمیز ان را شروع به اجرا می گردد»( علی آبادی: ۱۳۵۳، ۱۱۵).
برابر دیدگاهی دیگر« اعمال مقدماتی افعالی هستند که در مرحله اجرایی جرم مورد نظر مداخله ندارند، بلکه در درون و ضمیر مرتکب به این جرم پیوسته و متصل هشتند و به تدارک اجرایی ان منتهی می شوند. مانند خریدن سم و مواد آتش زا برای مسوم ساختن و ایجاد حریق»( عبدالملک: بی تا، ج۴، ۱۱۵).
۲-۴-۲-۱- اصل غیر قابل مجازات بودن اعمال مقدماتی
مرحله تهیه مقدمات ارتکاب جرم یا اعمال مقدماتی مانند تصور جرم و تصمیم بر ارتکاب آن، فاقد عنوان مجرمانه است. این موضوع به عنوان یک قاعده و اصل در نظام های کیفری اغلب کشورها مورد قبول قرار گرفته است( لواسور: پیشین، ۳۲۵).
تبصره ماده ۴۱ ق. م .ا نیز از همین قاعده پیروی کرده است و عملیات و اقداماتی را که فقط مقدمه جرم بوده و ارتباط مستقیم با وقع جرم ندارند را شورع به جرم ندانسته و از این حیث غیر قابل مجازات اعلام کرده است. در توجیه این اصل صاحبنظران عنوان کرده اند که چون اعمال مقدماتی مبهم بوده و می تواند به گونه های متفاوت تعبیر و تفسیر شود، شاسیته مجازات نیست( علی آبادی: پیشین، ۱۱۰).
۲-۴-۲-۲- غیر قابل مجازات بودن اعمال مقدماتی و حکم ماده ۸۹۰ ق. م. ا
ماده مزبور مقرر می دارد« هر کس عالما عامدا برای ارتکاب جرمی اقدام به ساخت کلید یا تغییر ان نماید یا هر نوع وسیله ای برای ارتکاب جرم بسازد یا تهیه کند به حبس از ۳ ماه تا ۱ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد».
این ماده که در قانون تعزیرات سال ۱۳۶۲ سابقه نداشت و در ق. م. م ۱۳۷۵ پیش بینی گردیده مقرر می داشت« هر کس عالما و عامدا برای ارتکاب جرمی، کلیدی نظیر کلید دیگر بسازد، یا کلید را تبدیل دهد که به قفل دیگری بخورد یا هر نوع آلتی برای ارتکاب جرم بسازد یا تهیه کند، به حبس تادیبی از ۲ ماه تا ۲ سال محکوم خواهد شد».
در بادی امر به نظر می رسد که قانونگذار در ماده ۸۹۰ قاعده ای را وضع کرده است که با اصل مذکور در تبصره ۱ ماده ۴۱ ق. م .ا مغایر است. زیرا در ماده ۸۹۰ « تیهه و ساخت هر نوع وسیله برای ارتکاب جرم» را در خورد مجازات دانسته است. این شبهه درباره مقررات جاری قبل از انقلاب اسلامی هم وجود داشت، زیرا در ماده ۲۳۲ قانون مجازات عمومی سابق« ساختن و تهیه هر نوع آلتی برای ارتکاب جرم» جرم و قابل مجازات معرفی شده بود. لازم به توضیح است که حکم پیش بینی شده در صدر ماده ۸۹۰ ق. م . ا ناظر بر جرک دانستن ساختن کلید، مکلی ایجاد نمی کند. زیرا پاره ای از اعمال مقدماتی به لحاظ اینکه ذاتا خطرناک و مقدمه ای برای ارتکاب جرایم شدیذتر هستند، می توانند به خودی خود مستقلا جرم و قابل مجازات اعلام شوند. در خور کیفر بودن انها نه از جهت عمل مقدماتی بودن، بلکه به اعتبار جرم خاص بودن آنهاست و قابل مجازات بودن ساخت کلید و یا تغییر آن از نوع یاد شده است. اما ممکن است تعارضی بین این دو مواد پیش آید. چنانچه تعارض را مفروض بدانیم یک راه حل این است که بگوییم حکم پیش بینی شده در تبصره ۱ ماده ۴۱ به عنوان قاعده کلی به اعتبار خود باقی است و ماده ۸۹۰ از آنجایی که ناظر به احکام سرقت و ربودن مال غیر است، قرار گرفته و در مورد این جرم قاعده ویژه های وضع کرده است که منحصر به همین موارد است و در موارد دیگر کاربرد ندارد. به عبارت دیگر برابر این ماده تدارک و تهیهه هر نوع وسیله برای ارتکاب جرم سرقت عینا مانند عملیات اجرایی آن قابل مجازات است و فقط مقنن در خصوص این جرم، از وضع قبلی خود عدول کرده و خطرات ناشی از جرم سرقت و آشوب اجتماعی که در پی وقوع آن ایجاد می شود او را وادار کرده است تا اعمال مقدماتی این جرم را نیز در خور کیفر معرفی کند، اما درباره جرایم دیگر به حکم قاعده در تبصره ۱ ماده ۴۱ ق. م .ا چنانچه اعمال ارتکابی عمل مقدماتی به شمار آیند، مرتکب قابل تعقیب نبوده و مسئولیت کیفی نخواهد داشت»( فرهودی نیا: ۱۳۷۹، ۴۲).
به نظر می رسد که اصولا میان احکام مندرج در تبصره مذکور و ماده ۸۹۰ تعارضی وجود ندارد، زیرا بعید است که مقنن در یک مجموعه قانونی در خصوص موضوعی واحد، احکام متعارضی پیش بینی کند و حتی در فرض وجود چنین احتمالی باید آن احکام به گونه ای تفسیر شوند که تعارض احتمالی از میان برود و احکام ظاهرا متفاوت و متعارض استنباط واحد و یکسانی به عمل آید. این تعارض ظاهری با توجه به عبارات و کلمات به کار رفته در دو ماده قانونی مزبور منتفی است( نقدی نژاد: پیشین، ۲۷).
در تبصره ۱ ماده ۴۱ آمده است« و عملیات و اقدامتی که فقط مقدمه جرم بوده و ارتباط مستقیم با وقوع جرم نداشته باشند، شروع به جرم نبوده و از این حیث قابل مجازات نیست» در ماده ۸۹۰ ق. م .ا پیش بینی شده است« …..یا هر نوع وسیله ای برای ارتکاب جرم بسازد یا تهیه کند…..». از منطوق تبصره مذکور بر می آید که از میان اعمال مقدماتی آن هایی که منحصرا مقدمه جرم به حساب آمده و با وقوع جرم ارتباط مستقیم نداشته باشند از این حیث قابل مجازات نیستند این ماده قطعا دارای مفهوم مخالف است به این شرح که« اگر اعمال مقدماتی با وقوع جرم ارتباط مستقیم داشته باشند شروع به جرم محسوب و به این اعتبار قابل مجازات خواهند بود»( محمدی: ۱۳۸۸، ۷۵).
این ماده ویژگی ارتباط مستقیم با وقوع جرم داشتن عمل مقدماتی را به عنوان یک ملاک و معیار در اختیار ما قرار می دهد تا به کمک آن قابل مجازات بودن عمل مقدماتی و یا عدم آن را تشخیص دهیم( محقق داماد: ۱۳۸۹، ۷۱).
بنابراین چنانچه آن عمل با جرم مورد نظر ارتباط مستقیم داشته باشند قابل مجازات والا از این حیث و به این اعتبار غیر قابل مجازات خواهند بود^[۵]. برخی از علمای حقوق جزا اصطلاح ماده۲۱ قانون مجازات عمومی سابق و تنظیم آن به گونه ای که هم اکنوند با تغییر مختصر در برخی از واژه ها در تبصر۱ ماده ۴۱ ق. م .ا انعکاس یافته است را نشانه تمایل و گرایش مقنن وقت به سوی تئوری ذهنی یا تلفیقی دانسته اند( محسنی: ۱۳۷۵، ۱۸۱).
آن چه که تاکنون مورد بررسی قرار گرفت معلوم می شود که قانونگذار ما نیت مجرمانه و تصمیم بر ارتکاب جرم را قابل مجازات و تعقیب ندانسته و قانون جزا را از مداخله در این محدوده منع کرده است. همچنین از تعریف اعمال مقدماتی خودداری کرده و وجوه افتراق آن را با اعمال اجرایی بیان نکرده است. این امر نه تنها قابل ملامت نیست بلکه به لحاظ مشکلات ناشی از وجود تعریف قانونی، در خور تقدیر نیز هست. سکوت قانونگذار در این باره بدین معنا نیست که موضع او در رابطه با قابل مجازات بودن اعمال مقدماتی یا عدم آن در هاله ای از ابهام قرار داشته باشد، بلکه به عنوان یک اصل و قاعده، آن اعمال را قابل مجازات نمی داند. در موارد استثنایی هم که قانونگذار اعمال مقدماتی را قابل مجازات دانسته است. به لحاظ عمل مقدماتی نبوده بلکه آن را به عنوان جرمی مستقل شایسته کیفر تلقی کرده است.
فصل سوم: ارکان شروع به جرم
۳-۱-ارکان جرم
قبل از پرداختن به ارکان شروع به جرم لازم است که ارکان جرم را مورد بررسی قرار دهیم. اصولاً هر نوع جرم حادث شده واجد ارکان متفاوتی می باشد که از آن به عنوان ارکان مادی، معنوی و قانونی نام می بریم. هر یک از این عناصر حسب مورد در جرائم خاص خود شکل می گیرد که حصول هر یک از این عناصر بستگی به نوع جرم دارد. از این حیث ممکن است با تحقق هر سه عنصر جرم خاصی شکل گیرد و یا اینکه با احراز یک یا دو عنصر جرم واقع گردد. بنابراین برای احراز جرائم به صور کلی نیاز به این امر نمی باشد که لزوماً هر سه عنصر بایستی جمع شود تا جرم به معنای واقعی خود حاصل شود . بر این اساس هر عنصر و رکن مورد بحث برای ارتکاب جرم از یک ویژگی خاصی برخوردار است که به شرح ذیل عنوان می گردد:
۳-۱-۱- عنصر قانونی
منظور از عنصر قانونی جرم، شناختن یک عمل به عنوان یکی از جرایم در قانون جزا می‌‌باشد( جعفری لنگرودی: ۱۳۸۷، ۴۷۶).
بعضی مکاتب مثل مکتب تحققی، معتقدند که ساختمان مزاجی بعضی از اشخاص معد برای ارتکاب جرم می‌باشد و لازم است که قبل از ارتکاب جرم مقامات قضایی این قبیل اشخاص را تحت نظر گرفته و حتی آنها را از جامعه طرد نمایند؛ اما یکی از اصول اساسی حقوق عمومی که امروزه پذیرفته شده، این است که هیچ عملی نباید مورد دادرسی کیفری واقع شود مگر اینکه قبلا از طرف قانون بالصراحه پیش‌بینی شده باشد( علی آبادی: پیشین، ۴۵).

۹۵/۴۹-

۸۱/۶۰

۷۰/۶

۱۸

با کاهش فاصله تونل های دوقلو مترو مقدار جابجائی ها با اعمال بار دینامیکی زلزله، افزایش پیدا می کند و مقدار نیرو های داخلی سیستم نگهداری تونل مترو نیز با اعمال بار دینامیکی زلزله، افزایش یافته و ضریب اطمینان کاهش می یابد و در فضای بین تونل ها تمرکز تنش بوجود می آید (همانند ایستگاه های مترو).
مقدار جابجائی ها با اعمال بار دینامیکی زلزله و کاهش سطح آب زیرزمینی، کاهش می یابد، زیرا مقدار فشار آب حفره ای در اثر پایین آمدن سطح آب، کاهش می یابد و تنش مؤثر نسبت به حالت قبل از افت سطح آب، افزایش خواهد یافت و سختی خاک، کمتر کاهش می یابد. بنابراین جابجائی نیز که بعد از استهلاک چنین فشار آبی رخ می­دهد کاهش می یابد اما مقدار نیرو های سیستم نگهداری تونل مترو با اعمال بار دینامیکی زلزله و افزایش عمق سطح ایستابی، افزایش یافته و ضریب اطمینان کاهش می­یابد، زیرا وجود آب کمتر در بالا و اطراف تونل باعث می­ شود که نیروهای دینامیکی بیشتری به سیستم نگهداری تونل وارد شود و خود آب مقدار از فشار وارده را کم می کند.

موارد مذکور نشان می دهند که اگر چه سازه های زیرزمینی نسبت به سازه های سطحی در برابر زلزله آسیب پذیری کمتری دارند، ولی سازه های کاملاً ایمنی نیستند. بنابراین لازم است که برای طراحی و ساخت هر نوع سازه زیرزمینی مطالعات مربوط به پایداری آنها در برابر زلزله های محتمل انجام گیرد. (یونس زرد و همکاران، ۱۳۸۹)
۲-۶-۴- تحلیل لرزه ای المان محدود تونل استوانه ای در خاک های ماسه ای با در نظر گرفتن اندر کنش خاک تونل
۲-۶-۴-۱- مقدمه
در این تحقیق که توسط صالح عاشق آبادی و متین منش انجام شده است از روش آنالیز لرزه ای برای اندر کنش خاک - سازه استفاده شده است. دو نوع خاک ماسه ای مختلف (سست و متراکم) به منظور بررسی خواص خاک ماسه ای بر پاسخ لرزه ای سیستم خاک تونل بررسی شده است. نرم افزار ABAQUS v_6.8 برای شبیه سازی کل پروژه شامل خاک محل و سازه - تونل استفاده شده است. در مدل سازی زلزله از حرکات ضبط شده واقعی زمین با بزرگی کم، متوسط و زیاد a/v (شتاب اوج زمین در اوج سرعت زمین) انتخاب شده است بنابراین اثر محتوای فرکانسی روی پاسخ لرزه ای زمین آزاد و سیستم خاک تونل بحث شده است. به منظور بررسی اثر تونل روی شتاب و ضریب بزرگ نمایی همه آنالیز ها روی زمین آزاد انجام شده و سنجیده شده با مدل هایی که شامل تونل هستند. تنش کرنش اطراف تونل که در اثر این سه زلزله واقعی بوجود آمده مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
۲-۶-۴-۲- ویژگی های کلی از مدل سازی تونل
۲-۶-۴-۲-۱- ساخت مدل المان محدود برای زمین آزاد و سیستم خاک تونل
در این پروژه ابعاد شبیه سازی به صورت مستطیل با ابعاد ۵۰×۶۰۰ است. تجزیه و تحلیل در زمین آزاد بدون تونل انجام شده و با سیستم خاک سازه به منظور بررسی اثر وجود تونل روی پاسخ لرزه ای سایت مقایسه شده است. بعلاوه، تجزیه و تحلیل لرزه ای تونل با در نظر گرفتن بیشینه تنش کرنش اصلی روی سطح جدایش خاک تونل در ماسه شل و متراکم انجام شده و با یکدیگر مقایسه انجام گرفته است.
تونل شبیه سازی شده به صورت استوانه ای با قطر ۶ متر و ضخامت بتن ۳/۰ و ۱۵ متر پایین تر از سطح زمین قرار دارد. هر دو خاک ماسه­ای (سست و متراکم) و دیواره بتن، هر دو با بهره گرفتن از مدل ساختاری ویسکو الاستیک و از مصالح با ضرایب میرایی رایلی استفاده شده است. شبیه سازی به صورت دو بعدی، کرنش مسطح با سیستم المان محدود می باشد و برای خاک و تونل به ترتیب از المان های چهار گوشی و سه گوشی استفاده شده است. به منظور جلوگیری از انعکاس امواج از مرزهای جانبی مدل خاک و با در نظر گرفتن شرایط مرز جانبی بی نهایت از مرز های جاذب با بهره گرفتن از فنر dashpot استفاده شده است. به منظور شبیه سازی صحیح خاک تونل سطح جدایش بین تونل و خاک در نظر گرفته شده است. شکل (۲-۲۹) مدل کل المان محدود که از طریق ABAQUS v _۶٫۸ شبیه سازی شده را نشان می دهد.
شکل (۲-۲۹) مش بندی المان محدود دو بعدی از سیستم خاک تونل
۲-۶-۴-۲-۲- ویژگی های خاک، بتن و زلزله شبیه سازی شده
پارامتر های خاک و بتن که در فرایند مدل سازی استفاده شده در جدول (۲-۱۲) ارئه شده است. ضرایب میرایی رایلی در نظر گرفته شده از طریق تجزیه و تحلیل فرکانس استخراج شده است.

نسبت پواسون

نسبت میرایی

نسبت میرایی

مدول الاستسیته(Pa)

چگالی (Kg/m³)

نوع خاک

۰۵/۰

۳/۰

۰۰۱۴۸۱۳/۰

۵۶۶۳۵۱/۰

۱۰^۸

۱۸۴۰

ماسه متراکم

۰۵/۰

۳/۰

۰۰۳۱۲۵۵۴/۰

۲۶۸۴۱۲/۰

۱۰^۷×۵/۲

۱۴۷۰

ماسه سست

(فردوسی،۱۳۸۷ : ۱۴۹۷)
فردوسی در رزم رستم با سهراب ازبروز فاجعه بسیار خشمگین است ومیگوید:
از ایــن دو یکـــی را نجنـبـیـــد مهـــر خـــرد دور بُـــد ، مهـــر ننمــود چهـــر
(همان: ۲۷۱)
رستم جهان پهلوان شاهنامه نزد کاووس درمورد خرد میگوید:
خــــداونــد هــوش و زمــان و تــوان خـــرد پــــرورانـــد همـــی بـــا روان‏
دلیــر و سخــن‏گــوی و گُــرد ســـوار تـــو گــویــی خـــرد داردش در کنـــار
(همان:.۳۱۹-۳۲۰)
گفتار پیران، پهلوان تورانی چنین است:
هنـــرهـا و دانـــش ز دیـــدار بیـــش خـــرد را پـــرستـــار دارد، بــــه پیـــش‏
(همان :۳۳۹)
گودرز پهلوان خردمند شاهنامه نیز بارها از ارزش خرد سخن گفته است:
بــدو گفــت گــودرز،کــای کــم‏خـرد تـــرا بــخـــرد، از مـــردمــان نشمـــرد
(همان :۴۱۸)

۴-۲-۴- وفاداری پهلوانان به ملک و میهن در شاهنامهی فردوسی

یکی از ویژگیها و برتری های هر ایرانی باغیرت، وفاداری به میهن است که درگوشت وخون وی جای دارد.در طول تاریخ همواره در راه وفاداری به این کهن مرزوبوم بسیاری از غیور مردان جان شیرین خودرا فدای آن کرده اند. در پهنهی ادب فارسی کمتر اثری چون شاهنامه به وفاداری نسبت بهملکومیهن اهمیّت داده است.
فردوسی این وفاداری را یکی از سجایای اخلاقی پهلوانان دانسته ودلبستگی آنان را به ایران ستوده است.
آقای رفعت در مورد عشق به ایران در شاهنامه میگوید: «بی‏گمان کسانی که شاهنامه را از آغاز تا پایان بخوانند، دل‏بستگی خاصّی به ایران و ایرانی پیدا می‏کنند.عشق به ایران و آداب و رسوم و زبان ایران و شکوه و جلال ایران‏ باستان در جای‏جای شاهنامه نمودی عالی‏ دارد و درنهایتِ شور ودل‏دادگی بیان‏ شده است. دلاوران ایرانی برای حفظ پرچم، وحدت ملّی و کیان پادشاهی از هیچ کوششی‏ دریغ نمی‏کنند. اگر «رستم»، «کیقباد» را از البرز کوه می‏آورد و یا خطرهای هفت خوان‏ را برای نجات کاووس می‏پذیرد، صرفا به خاطر حفظ کیان پادشاهی است. نهایت شور و احساسات ملّی را در شاهنامه آن‏گاه می‏بینیم که کاووس اسیر شاه‏ هاماوران می‏شود و افراسیاب تورانی از این‏ فرصت استفاده می‏کند، تا به ایران حمله‏ور شود،این‏جاست که سپاهیان ایران به زابل‏ می‏روند تا رستم و زال تدبیری بیندیشند.»(رفعت،۱۳۸۴: ۱۱)

رجزهای شورانگیز دلاوران ایرانی در زابل‏ تهییج‏کننده‏ی احساسات ملّی پهلوانان دردفاع از ملک و میهن است.
دریـــغ اســت ایـــران کــه ویــران شود کنـــام پلنــگـــان و شیـــران شــــود
همــه سـر بــه ســر تــن بـه کشتن دهیم بــه آیــد کـــه کشـور بــه دشمـن دهـیم
(فردوسی،۱۳۸۷ : ۵۸۱و۵۸۲)
در طول ۸ سال دفاع مقدّس بسیاری از جوانان وغیور مردان ایران با الهام از این بیت فردوسی به نبرد علیه خصم متجاوز شتافتند وحماسه ها آفریدند وبسیاری از آنان جان خود را نثار آزادی میهن خود نمودند تا مبادا دشمن در خاک این سرزمین لانه نماید.
پاسداری وحفظ وطن ازبیگانگان غارتگر وتهدیدات دشمنان از موضوعات مهم در شاهنامه است و در جای جای آن از ایران به ستایش پهلوانان،قهرمانان،حاکمان نیکوکاروتمام مردم شریفش پرداخته شده است و این ستایشها در تمام شاهنامه گسترده است، هرجا پیروزی نصیب پهلوانان ایران میشود، بلافاصله افتخار فردوسی به میهن پرستی وایران دوستی خود دیده میشود.
در خصوص پیام شاهنامه به مردم ایران محمد امین ریاحی میگوید: «درعصرفردوسی هم ایران از یک سو دستخوش ستم وتاراج تازیان بود واز دیگر سوی اقوام بیابان گردتازه نفسی ازشمال شرق به ایران
میتاختند و شاهنامهی فردوسی پیامی به مردم ایران برای برانگیختن روح پایداری دربرابرخطرها بود. این پیام در سراسر شاهنامه از آغاز تا انجام آن به گوش میرسد»(ریاحی،۱۳۸۹: ۱۸۷)
آقای رزمجودرکتاب قلمرو ادبیات حماسی ایران در خصوص میهن دوستی پهلوانان شاهنامه میگوید: «وطن دوستی وعلاقهی استاد طوس به ایران زمین به پایه ای است،که به نظر اوهرکس درجنگ با دشمنان وطن وپاسداری از خاک ایران کشته شود، شهید است و جایگاه او در آخرت بهشت برین خواهد بود. این نکتهی ارزندهی حائز اهمیّت را فردوسی اززبان کیخسرو قبل ازجنگ وی با افراسیاب خطاب به پهلوانان سپاه ایران، این گونه اظهار داشته » : (رزمجو،۱۳۸۸: ۳۰۷)
وگــر کشتـه گــردد کسـی زیـــن سپـــاه بهشـــت بلنـــدش بــــود جــــایـــگاه
(فردوسی،۱۳۸۷ : ۴۲۹)
یا احساسات وطن دوستانه ای از این گونه که همواره روحیّهی دفاع را در پهلوانان ایران تقویت میکرد :
نمــانیـــم کـــین بــــوم ویــران کـــنند همــی غـــارت ازشهـــر ایـــران کننـــد
نخــوانند بـــر مـــا کســــی آفــــریــن کــه ویــران بــود بـــوم ایـــران زمیـــن
(همان : ۱۴۵۲)
چــوگـــودرز و هفتـــاد پــور گـــزیـــن همــــه پهلـــوانـــان بــــا آفــــریـــن
نبــاشــد بـــه ایـــران تـــن مــن مبــاد چنیـــن دارم از مـــوبــد پــــاک یــــاد
(همان :۲۶۹)
وطن دوستی، یکی از خصلت های پسندیدهی پهلوانان شاهنامه است، بسیاری ازنبردهای خونین فقط برای صیانت و پاسداری از وطن بوده است.درشاهنامه پهلوانانی وجود دارند که تمام وجود و هستی خود را در راه حفظ وطن نثار کردهاند. از میان پهلوانان ایران، وطن دوستی رستم بیش از دیگران است. همانطور که ایران بدون رستم کامل نیست، رستم هم بدون ایران زندگی را برای خود تصور نمیکند.
رستم سدی بزرگ وسپری آهنین در برابر تجاوزات دشمنان ایران است که در سخت ترین شرایط از مام خود ایران کهن دفاع نموده است. در داستان بیژن ومنیژه کیخسرو پادشاه ایران، رستم را سپر ایران در مواقع خطر مینامد و میگوید:
بــه رستــم چنیــن گفـت پــس شهـریـار کــه ای نیــک پیــونـد و بــه روزگــار
زهــر بــد تــویــی پیــش ایــران ســپر همیشــه چـــو سیمــرغ گستــرده پـــر
چــه درگـــاه ایـــران چـــه پیـش کیــان همـــه بـــر در رنـــج بنـــدی میــــان
(فردوسی، ۱۳۸۷: ۶۳۱)
خود رستم نیز قدر و ارزش خود را حمایت گر ایران و پشتیبان پهلوانان ودلیران میداند و میگوید:
نگهــــدار ایــــران و تـــــوران منـــــم بـــه هــر جـای پشـت دلیــران منــم
(همان: ۱۰۰۲)
به این خاطر است، که (رستم)در فرهنگ مردم ایرانی تبار، بهیکرمز و نماد بر جستهی وطن دوستی تبدیل یافته است ودرتمام ادوار و زمان ها نمونهی عبرت بوده درتربیت احساس وطن دوستی مردم، به خصوص جوانان، سهم بزرگی گذاشته است.» (ملااحمد،۱۳۸۸ :۷۷و۷۶)