ب) زنجیره های روایی
ـ زنجیره ی اجرایی: تلاش زهرا خانم برای تسلط بر سوسن، انجام کارهای مختلف خانه توسط سوسن، درگیری و بگومگوهای زهرا خانم و سوسن، پذیرایی سوسن از مهمانان زهرا خانم، زنجیره های اجرایی این روایت هستند.
پایان نامه - مقاله - پروژه
ـ زنجیره ی انفصالی: ورود و خروج های زهرا خانم و سوسن در اتاق های مختلف خانه، حضور مهمانان در خانه ی زهرا خانم، رفت وبرگشت های متعدد سوسن در اتاق پذیرایی، خروج زهرا خانم از اتاق پذیرایی، رفتن سوسن به داخل آشپزخانه و رفتن زهرا خانم و مهمانان بر سر میز غذا و تغییر ناگهانی رفتار سوسن، زنجیره های انفصالی این روایت محسوب می شوند.
ـ زنجیره ی میثاقی: نقشه کشیدن سوسن برای مقابله با مادر شوهرش و انجام این نقشه از سوی او، قرار مهمانی هفتگی زهرا خانم و دوستانش و قول دادن سوسن به زهرا خانم در مورد پذیرایی عالی از مهمان ها هنگام ظهر و درست کردن ناهار و انجام ندادن این کار از سوی او، زنجیره های میثاقی این روایت را شکل داده اند.
۵-۲-۲ نتایج کلی تحلیل ساختاری داستان ها
پس از بررسی و تحلیل دقیق داستان ها می توان مولفه های موجود در الگوی ساختاری گرماس را به این صورت در داستان های مورد مطالعه نشان داد:
تمام داستان های بررسی شده دارای دو کنشگر فاعل و هدف و همچنین زنجیره ی اجرایی هستند.در تعداد ۷۰ داستان (۷۵ درصد)،از کل داستان ها کنشگر یاری رسان حضور دارد.
۸۹داستان (۹۵درصد)، دارای کنشگر مخالف هستند و ۶۷ داستان( ۷۲درصد)، هم دو کنشگر اعطا کننده و دریافت کننده را دارند.
در ۹۲ داستان (۹۸ درصد)، زنجیره ی انفصالی وجود دارد،همچنین در ۷۵ داستان ( ۸۰ درصد) داستان ها زنجیره ی میثاقی قابل مشاهده است.
از میان کل داستان ها تعداد ۱۷ داستان (۱۸ درصد) حالت داستان در داستان دارد.
در ۴۷ داستان (۵۰درصد)، بیش از یک فاعل و یا هدف وجود دارد،در بعضی از این داستان ها فاعل در پی دستیابی به چندین هدف است،اما در اغلب داستان ها چند فاعل مختلف در قسمت های مختلف روایات حضور دارند و هریک هم هدف خاص خود را دنبال می کنند.
در ۶۷ داستان (۷۲ درصد)،اشخاص و افراد مختلف نقش کنشگر بازدارنده را بر عهده دارند و در ۲۶ داستان (۲۸ درصد)، عوامل خاص محیطی و مشکلات و کمبود های مختلف جامعه نقش کنشگر بازدارنده را دارند و مانع از دستیابی فاعل ها به اهدافشان شده اند ،به نظر می رسد که باتوجه به هدف خاص داستان ها که انتقاد اجتماعی بوده است می توان این مسئله را توجیه کرد.
نتایج فوق را می توان به این صورت بر روی نمودار ارائه کرد:

۵-۲-۳ تحلیل شخصیت های داستانی
در داستان های بررسی شده در این رساله،شخصیت های داستانی بسیار متعدد و متنوع هستند.مولف برای ساختن داستان و همچنین پیشبرد حوادث داستان ها دست به خلق شخصیت های گوناگون زده است.در داستان هایی که جنبه ی طنز آن ها قوی تر و پر رنگ تر است اغلب شخصیت ها چه از نظر ظاهری و چه از نظر رفتاری دارای ابعاد طنزآمیز بسیار جالبی هستند و مولف در بسیاری از موارد سعی کرده است که طنز را از طریق شخصیت ها به مخاطب ارائه کند.رفتار های ارادی و غیر ارادی یا آگاهانه و نا آگاهانه ی بسیاری از شخصیت ها در چنین داستان هایی باعث خلق موقعیت های طنزآمیز و یا تغییر روند داستان از حالت جدی به حالت طنز آمیز شده است.
توانایی مولف در خلق شخصیت های متعدد داستانی به حدی است که مخاطب با مطالعه ی دقیق داستان ها وچیدن شخصیت های حاضر در آن ها در کنار یکدیگر،به نوعی می تواند جامعه ی روزگار مولف را در ذهن خود ترسیم و مجسم نماید .
شخصیت های حاضر در این داستان ها از بطن زندگی اجتماعی مردمان عصر مولف الگو برداری شده اند و به نوعی تیپ های مختلف شخصیتی حاضر در جامعه،در داستان های گوناگون پذیرای نقش های متناسب با نوع خاص هر تیپی شده اند.
از آن جایی که هدف اصلی مولف از طرح داستان ها انتقاد از مسائل اجتماعی و طرح مشکلات زندگی مردم بوده است،شخصیت های حاضر در داستان ها هم با نوع رفتار،گفتار و زندگی خود ترسیم کننده ی اوضاع کلی دوران مولف بوده و با زمان و مکان خلق داستان ها بسیار هماهنگ و متناسب هستند.
یکی از ویژگی های کلی این داستان ها وجود دو عنصر زمان و مکان در تمامی داستان هاست.از دیگر ویژگی های داستان ها نیز توصیف دقیق و همه جانبه ی عناصر داستان،از شخصیت ها گرفته تا زمان و مکان ،توسط مولف است.
درمورد شیوه ی روایت داستان ها هم باید گفت که از میان تمام داستان ها ی بررسی شده، تعداد ۴۰داستان (۴۳درصد)به شیوه ی اول شخص روایت شده است و در ۵۳ داستان دیگر (۵۷ درصد)شیوه ی روایت داستان،زاویه ی دید دانای کل است.
از میان داستان هایی که به شیوه ی اول شخص روایت شده ۲۸ داستان (۷۰درصد)را خود مولف روایت می کند و در ۱۲ مورد (۳۰ درصد)راوی یا از دوستان مولف است و به طور حضوری و شفاهی داستان را برای مولف شرح داده و یا از خوانندگان مقالات مولف است و مساله ای خاص را از طریق نامه نگاری با مولف در میان گذاشته و مولف هم با ایجاد تغییراتی در آن داستان را از زبان خود شخص نقل کرده است.
در کل داستان های بررسی شده در این آثار بیش از هفتصد شخصیت داستانی حضور دارند.تعداد شخصیت ها در داستان ها متنوع و متغیراست،یعنی ممکن است که در داستانی تنها دو شخصیت ودر داستان دیگر بیش از بیست شخصیت حضور داشته باشند.
در ۳۱ مورد (حدود۴درصد)خود مولف از شخصیت های اصلی داستان ها به شمار می رود.همچنین در ۲۵ مورد(حدود۳ درصد)اعضای خانواده ی مولف و در ۳۹ مورد (حدود ۵ درصد)دوستان و یا همکاران مولف از شخصیت های داستان به شمار می روند.
در این داستان ها به صاحبان مشاغل مختلف و کسب های آزاد نیز توجه ویژه ای شده است و صاحبان مشاغلی مانند فروشندگی،نجاری،بزازی،بقالی و … به عنوان شخصیت های داستانی در این آثار حضور دارند و روی هم رفته تعداد۱۴۲ مورد (حدود۱۹درصد)از شخصیت های حاضر در داستان ها صاحبان مشاغل آزاد هستند.
همچنین ۴۸ مورد(حدود۶درصد)از شخصیت ها کارمندان اداره های دولتی (اعم از کارمند عادی و رئیس)هستند.۲۹ مورد(حدود۴ درصد)پزشکان هستند و ۹ مورد(حدود ۵/۱ درصد)پاسبان و مامورین کلانتری هستند .از میان مشاغل مختلف ۱۶ مورد(حدود۵/۲ درصد)صاحبان مشاغل فرهنگی (مدیر مجله،خبرنگار،نویسنده و…)هستند و بالاخره ۱۷ مورد(حدود ۵/۲ درصد)هم ،نوکر یا پیشخدمت هستند.
۸۴ شخصیت داستانی (۱۱درصد)زن و شوهر(عروس و داماد های جوان یا نامزد ها)هستند.۱۶مورد(حدود۵/۲ درصد)هم خواستگاران و خانواده ی دختران هستند.
از میان کل شخصیت ها ۱۲ مورد (حدود ۵/۱ درصد)مالک و مستاٌجر هستند. همچنین ۱۲ مورد هم دزد و جیب بر در میان شخصیت ها حضور دارند.
تعداد ۱۳ مورد(۱۵درصد)هم با عناوینی مثل همسایگان،مهمانان،عابرین و رهگذران در نقش شخصیت های داستانی حضور دارند که البته میزان تاثیر گذاری تمام این موارد در داستان ها به یک اندازه نیست یعنی گاهی یک عابر یا مهمان فقط شخصیتی فرعی است و حضوری گذرا و نسبتاً بی اثر در داستان دارد،اما گاهی حضور یک عابر یا مهمان یا همسایه در روند داستان تاثیر فراوانی دارد و گاه حتی ممکن است که نحوه ی اتفاقات داستان را هم تغییر بدهد.
در مورد بقیه ی شخصیت ها (۲۲درصد)هم به شغل یا ویژگی خاصی اشاره نشده است و می توان آن ها را با عنوان شخصیت های عام معرفی کرد.
از میان کل شخصیت های داستانی که حدود ۷۲۰مورد هستند،۳۸۲مورد(۵۲درصد)مردان و پسران و ۱۶۰ مورد (۲۳درصد)زنان ودختران هستند و در ۱۷۹ مورد (۲۵درصد)هم جنسیت شخصیت ها مشخص نیست و با عناوینی مثل بچه،یکی از همسایه ها،یکی از رهگذران و…در داستان حضور دارند.
همچنین باید گفت که از میان شخصیت های مردان و پسران ،۷۵مورد(۱۰درصد)با اسامی خاص(مثل جمشید،یحیی،قاسم،آقای نوادی و…)ذکر شده اند و ۳۰۷ مورد(۴۲درصد)با عناوینی مثل آقای راننده،یکی از آقایان ،پسر بچه دهاتی و… در داستان ها حضور دارند.
از میان شخصیت های زنان و دختران هم ۴۷ مورد(۷درصد)دارای اسامی خاص (مثل سکینه،زهرا،هما،شیرین و…)هستند و ۱۱۳ مورد دیگر (۱۶ درصد)اسم خاص ندارند و با اسامی عامی مثل خانم همسایه،خانم پرستار و… در داستان ها حضور دارند.
جدول شماره ی یک،شخصیت های داستان ها

 

شخصیت ها تعداد درصد
خود مولف ۳۱ ۴
خانواده و دوستان مولف ۶۴ ۸
مشاغل آزاد ۱۴۲ ۱۹
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...