^ns12/0

^ns30/0

^ns03/0

مکان × نسبتهای کشت ×کود فسفری

۹

^ns20/0

^ns09/0

^ns09/0

خطا

۹۰

۱۸/۰

۸۹/۱

۲۸/۸

*و **: به ترتیب معنی دار در سطح ۵ و ۱ درصد و :ns عدم وجود اختلاف معنی دار
نمودار ۴-۱۷: متوسط عملکرد دانه خلر تحت تاثیر مکان کاشت
عملکرد دانه خلر به طور بسیاری معنی دار تحت تاثیر نسبتهای کشت و برهمکنش نسبت های کاشت و کود فسفری قرار گرفت (جدول ۴-۶). با جابجایی از کشت خالص به سمت کشت مخلوط، از عملکرد دانه کاسته شد (جدول ۴-۷). با توجه به نتایج بدست آمده بنظر میرسد که رقابت بین گونهای در کشت مخلوط ذرت و خلر سبب کاهش تعداد گلهای بارور در خلر شده و از این طریق موجب کاهش عملکرد گردیده است. در شرایطی که کشت دو گیاه در یک زمان انجام میشود، رقابت برای منابع رشد شدیدتر است و لذا کاهش عملکرد دو گیاه در این گونه سیستمها بیشتر به چشم میخورد (Banik et al., 2006). البته به نظر می رسد که سایه اندازی ذرت بر روی خلر نیز در این امر موثر بوده است.

کاهش عملکرد دانه در مخلوط ۵۰:۵۰ خلر و ذرت و همچنین مخلوط ۷۵:۲۵ خلر و ذرت به ترتیب ۶۱۰ و ۹۲۰ کیلو گرم در هکتار نسبت به کشت خالص خلر بود (جدول ۴-۷). به نظر میرسد کاهش عملکرد خلر در کشت مخلوط به دلیل غالبیت ذرت و سایه اندازی این گیاه روی خلر باشد که باعث کاهش رشد و کاهش تعداد غلاف و ریزش غلافها و در نهایت کاهش عملکرد خلر گردید. قادری و رحیمیان (۱۳۷۳) در کشت مخلوط ارقام سویا اظهار داشتند که رقم هابیت بیشترین عملکرد را در کشت خالص تولید کرده و به ترتیب در کشتهای مخلوط ردیفی و درهم کاهش یافته است، ولی در رقم ویلیامز، بیشترین محصول در تیمار مخلوط ردیفی حاصل شده است. همچنین در آزمایشی مشاهده شد که با افزایش نسبت ذرت (به عنوان گیاه غالب) در مخلوط با سویا، عملکرد دانه سویا کاهش یافت (رحیمی و همکاران، ۱۳۸۱).
در کشت خالص خلر بین مصرف فسفر زیستی و شاهد اختلاف معنیداری وجود نداشت، در حالیکه مصرف فسفر شیمیایی و ۵۰ درصد فسفر زیستی با ۵۰ درصد فسفر شیمیایی، عملکرد دانه را ۱۹/۱۶ درصد، نسبت به شاهد افزایش داد. در مخلوط ۵۰:۵۰ خلر و ذرت، بین عدم مصرف کود، مصرف فسفر شیمیایی و ۵۰ درصد فسفر زیستی + ۵۰ درصد فسفر شیمیایی، اختلاف معنیداری مشاهده نشد. در مقابل با مصرف کود فسفر زیستی عملکرد دانه ۲۰/۱۵ درصد، نسبت به شرایط عدم مصرف کود افزایش داشت (جدول ۴-۷). همچنین در مخلوط ۲۵:۷۵ خلر و ذرت نیز بین مصرف کود فسفر زیستی و شیمیایی، با شاهد اختلاف معنیداری وجود نداشت، ولی کاربرد ۵۰ درصد فسفر زیستی +۵۰ درصد فسفر شیمیایی عملکرد دانه را ۰۹/۱۹ درصد افزایش داد (جدول ۴-۷).
نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه با عدم اختلاف معنیداری در کشت خالص خلر و مخلوط ۲۵:۷۵ خلر و ذرت همراه با مصرف ۵۰ درصد فسفر زیستی +۵۰ درصد فسفر شیمیایی حاصل گردید (جدول ۴-۷). افزایش عملکرد دانه تحت تأثیر ۵۰ درصد فسفر زیستی +۵۰ درصد فسفر شیمیایی، ممکن است به توانایی باکتریهای حل کننده فسفات موجود در کود در افزایش آزادسازی فسفر از منابع نامحلول فسفر نسبت داد. از آنجا که تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه که از اجزای اصلی عملکرد دانه هستند، با کاربرد کود زیستی افزایش مییابد در نتیجه سبب افزایش عملکرد دانه در هکتار نیز خواهد شد (Yosefi et al., ۲۰۱۱). تحقیقات نشان میدهد که تلقیح بذر با باکتری، موجب افزایش معنیدار عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت گردیده است (Samarbakhsh et al., ۲۰۰۹).
جدول ۴-۷: برهمکنش نسبتهای مختلف کشت و کودهای فسفری بر عملکرد دانه خلر

نسبتهای کشت خلر:ذرت

کود فسفری

عملکرد دانه (تن در هکتار)

شاهد

defg70/3

۰:۱۰۰

زیستی

bcd94/3

شیمیایی

abc39/4

۵۰ % زیستی +۵۰ % شیمیایی

ab44/4