سرمایه مالی و مادی
Fainaincial/built Capital
سرمایه های طبیعی
Natural Capital
شکل(۱-۳) انواع سرمایه های یک سازمان
منبع : علوی ، ۱۳۸۵
به عبارت دیگر سرمایه اجتماعی بیانگر ذخیره اقتصادی حاصل از تسهیلاتی که شبکه های اعتماد علاوه بر کاهش هزینه های مدیریتی ، موجب می شوند که زمان و سرمایه بیشتری اختصاص به فعالیت های اصلی پیدا کرده و علاوه بر آن موجب انتقال دانش اعضای گروه ها به یکدیگر شده و جریان مناسبی را از یادگیری و دانش در بین آنها فراهم می سازد و این امر نیز می تواند در کاهش هزینه های مدیریتی و توسعه اجتماعی و سازمانی بسیار موثر باشد.
۱-۳- عناصر کلیدی تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی را از منظره های مختلفی میتوان مورد مطالعه قرار داد. موارد ذیل مولفه کلیدی هستند که می توانند ما را در تبیین سرمایه اجتماعی یاری کنند.
۱-۳-۱- اعتماد اجتماعی :
از مهمترین شاخص های سرمایه اجتماعی محسوب میشود به جهت اهمیت زیادی که این مفهوم در زندگی اجتماعی انسان ها دارد. اندیشمندان بسیاری آنرا مورد بررسی و کندکاو قرار داده اند، بی اعتمادی، پدیده ای روانشناختی است که فرد اطمینان به خود و دیگران را از دست می دهد و به ناتوانی خود اذعان دارد . این روند (بی اعتمادی) از دیدگاه کلمن توان حرکت و خلاقیت را از خود و گروه میگرید و او را به موجودی بی تحرک و خنثی تبدیل میکند.(مدیریت و سرمایه اجتماعی ۲۹-ص۱۲)
دین مبین اسلام نیز برای مقوله اعتماد اجتماعی اهمیت زیادی قائل شده است به گونه ای که صداقت و شفافیت در اندیشه ، بیان ، تلاش در جهت پدید آوردن اعتماد متقابل ، تشویق روحیه همگرایی و احترام متقابل از این نوع شمرده می شوند. اخلاق پسندیده و کارآفرین به ویژه از سوی مدیران ارشد ، از دیگر عوامل باز تولید سرمایه اجتماعی است ( که از خصلت های سطور پیامبر می باشد) .

سوال محوری در بررسی سرمایه اجتماعی این است که تا چه میزان به دیگران اعتماد دارید؟ این اعتماد نتیجه تعاملات اجتماعی موجود در گروه ها ، انجمن ها و فعالیت های اجتماعی است . بخصوص اگر این اعتماد از حد فردی به سطح اجتماعی انتقال یابد به عنوان یک سرمایه با ارزش تلقی می گردد.این سرمایه موجب پایین آمدن سطح هزینه های تعاملات اجتماعی و اقتصادی و اقدام های مختلف می گردد. افزایش اعتماد متقابل در یک شرکت می تواند به نحو قابل توجهی کارایی سیستم ها را بالا ببرد و بعضی از صاحبنظران مدیریت و اقتصاد، ارزش آن را برای یک سازمان از اطلاعات بالاتر می دانند.(پروساک ۱۹۹۹). اعتماد سهم مهمی را در بسیاری از فرآیندهای سازمانی نظیر عقد قرار دادها ، انجام مذاکره ها و نظارت مستمر بر عملکرد واحدها دارد و تلاش در جهت افزایش آن می تواند بسیاری از هزینه های مربوط به فعالیت های ذکر شده را کاهش و علاوه برا آن بهره وری سازمانی را افزایش دهد. از اینرو اعتماد سازی در بین گروه ها و واحدهای مختلف یک سازمان را میتوان یکی از مهمترین وظایف یک رهبر سازمانی دانست.
۱-۳-۲-مشارکت سیاسی:
یکی دیگر از ابعاد سرمایه اجتماعی ، میزان مشارکت شهروندان در بهبود نظام های سیاسی است . میزان مشارکت افراد در رأی گیری ها ، مشارکت در احزاب و مشارکت در تدوین برنامه ها را می توان از این جمله دانست.(علوی،۱۳۸۵)
۱-۳-۳- عضویت در گروه های اجتماعی:
عضویت در نهادهای مدنی را میتوان یکی از ابعاد سرمایه اجتماعی دانست. نهادهای مدنی نظیر انجمن های صنفی، حرفه ای، شوراهای شهری و محلی ، کتابخانه ها ، انجمن های علمی و ورزشی، گروه های حامی محیط زیست، انجمن های تجاری، کشاورزی و موارد مشابه از این دسته هستند. سازماندهی افراد در نهادهای مدنی موجب فرهنگ های صنفی و حرفه ای خاص در این نهادها شده و ضمن ایجاد سطح بالاتری از مشارکت و تعلق اجتماعی، موجب می شود که به طور غیر مستقیم ، کنترل رفتارها و تعامل ها ی اجتماعی و اقتصادی اعضای این نهادها وابسته به هنجارهای موجود در این نهادها شده و هزینه های بسیاری از کنترل های رسمی کاهش یابد.
۱-۳-۴- مشارکت اجتماعی:
وجود شبکه های مشارکت بعنوان حوزه های تولید کننده سرمایه اجتماعی، بیشترین توجه را در ادبیات نوسازی و توسعه سیاسی به خود معطوف کرده است از آنجایی که شیوه تعاملات اعضای شبکه بر مبنای ارتباطات زبانی است . شبکه های مشارکت اجتماعی ای موفق هستند عملکرد آنها لکنت زبان نباشد. افراد بر مبنای تحقق وکلام با یکدیگر ارتباط برقرار نمایند و به منطق کلام، مسائل طرفین را حل و فصل کنند.
بطور کلی تعدد شبکه های مشارکت اجتماعی در صد گروه ، سازمان یا جامعه بیانگر میزان سرمایه اجتماعی آن است. لذا هر چقدر شبکه های مشارکت در یک گروه سازمان یا جامعه ای گسترده تر باشد. سرمایه اجتماعی غنی تر است.(مدیرت سرمایه اجتماعی ۲۹-ص۱۴)
۱-۳-۵- انسجام اجتماعی:
امیل دورکیم – از اولین جامعه شناسایی است که مفهوم انسجام و همبستگی اجتماعی را مورد مطالعه قرار داده است و وجود آن را برای هر جامعه لازم میداند.
جاناتان ترنر به نقل از دور کیم می گوید (( انسجام رخ میدهد که عواطف افراد بوسیله نمادهای فرهنگی تنظیم شوند. جایی که افراد متصل به جماعت.، اجتماعی شده باشند کنش ها بوسیله هنجارها تنظیم شده باشند و جایی که نابرابری های قانونی تصویر می شوند)) ( ترنر ،۱۳۷۰،۴۳۷)
دور کیم وجود انسجام را برای جوامع امری مهم تلقی می کند. اودر کتاب (( خود کشی)) بین نرخ خود کشی با درجه یک پارچی و وجود تناسبی معکوس تکیه میکند به تعبیر دیگر از دیدگاه ای هر گاه جامعه ای سخت یکپارچه باشد آن جامعه اعضایش راتحت نظارت خود دارد و با کمرنگ شدن یکپارچگی این نظارت سست شده و میزان نا بهنجاری از جمله خودکشی را بالا میبرد.
۱-۳-۶- تعهد و مسئولیت اجتماعی :
رابینسون می گوید : مسئولیت اجتماعی یکی از وظایف و تعهدات سازمان در جهت منتقع ساختن جامعه است به نحوی که هدف اولیه سازمان یعنی به حداکثر کردن سود را صورتی متعالی بخشد.
التیفن رابیتر نیز در این رابطه می نویسد: (( اگر مفهوم مسئولیت اجتماعی را با مفاهیم تعهد اجتماعی و پاسخگویی مقایسه نماییم. متوجه می شویم مسئولیت اجتماعی در بیانه سیر تکامل مشارکت
می باشد))( مدیریت و سرمایه اجتماعی ۲۹-ص۱۷)
دین و مذهب نقش بسیار مهمی در سرمایه اجتماعی ایفا می کنند.
افراد برحسب دین و مذهبی که دارند.(حضور فعال در امور مساجد. تکایا و کلیساها) ممکن است منشا مشارکت یا عدم مشارکت باشند با ترویج مذهب به ارزشهای مشارکت، صداقت ، اعتماد،ایثار و موارد مشابه موجب ارتقاء، سرمایه اجتماعی در بین اعضا، گروه های اجتماعی می شوند.
از آنجاییکه دین اسلام تاکید بسیار زیادی برتقویت سرمایه اجتماعی در جوامع مسلمانان دارد ، توجه و اهتمام بیشتر و ترویج مولفه های اخلاقی تاکید شده در دین اسلام مانند: راستی و صداقت ، وفای به عهد ، احترام به حقوق دیگران و موارد مشابه دیگر میتواند زمینه ساز سرمایه اجتماعی در جوامع اسلامی باشد، غفلت رهبران فرهنگی از این ظرفیتها و توجه به ابعاد محدودی از اسلام می تواند علاوه بر هدر دادن این ظرفیتها نتایج معکوس نیز ایجاد کند(علوی،۱۳۸۰، ۳۷)
۱-۴- الگوهای اندازه گیری سرمایه اجتماعی :
یکی از انتقادهای صورت گرفته به کسانی که سعی در توسعه مفهوم سرمایه اجتماعی در مباحث اقتصادی دارند ، این است که هنوز الگوهای کمی مناسبی برای این امر ارائه نگردیده است. به طور کلی می توان گفت، پیچیدگی مفهوم سرمایه اجتماعی موجب گریده است که بسیاری از صابحنظران بیشتر گرایش به توضیح مفهومی و تاثیرات اقتصادی آن از جهت کاهش هزینه های تعاملات اجتماعی و اقتصادی بپردازد.
اما الگوهایی نیز وجود دارد که سعی دارند با بهره گرفتن از شیوه خود تحلیلی کمی از سرمایه اجتماعی ارائه کنند. الگوهایی که برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی ارائه شده اند وابسته به رویکردی هستند که محققان مربوطه در بررسی این پدیده داشته اند.
برخی صرفا آن را از منظر اجتماعی فرهنگی و سیاسی مورد توجه قرار داده و برخی دیگر آن را بر اساس محور اقتصادی مورد بحث قرار داده اند. به طورکلی الگوهای اندازه گیری سرمایه اجتماعی با رویکرد فرهنگی را می توان به دو دسته ذیل طبقه بندی کرد.(علوی ۱۳۸۵) :
۱- الگوی مبتنی بر تعداد و ویژگی های گروه های موجود در سیستم های اجتماعی ،۲- الگوی مبتنی بر تحقیقات پیمایشی در باره سنجش میزان اعتماد اجتماعی و انسجام مدنی.
۱- الگوی اندازه گیری مبتنی بر ویژگی های گروه های اجتماعی: به اعتقاد فوکویاما جامعه ای دارای سرمایه اجتماعی بالایی است که دارای گروههایی با تعداد اعضای بالا و دارای اعتماد به یکدیگر بوده ومنسجم باشند و همچنین بتوانند در ارتباط با محیط بیرون خود موثر عمل کرده و همکاری های متقابلی را با جوامع دیگر به وجود آورند. (فوکویاما ۱۹۹۹)
۲- الگوی مبتنی بر تحقیقات پیمایشی:در این الگو سعی بر این است که بر اساس تحقیقات پیمایشی ، اطلاعات لازم درباره میزان اعتماد موجود بین اعضای یک سیستم اجتماعی و تمایل آنها به قرار گرفتن در نهادهای مدنی اندازه گیری شود.
در همین رابطه الگوهای دیگرنیز وجود دارند که با بهره گرفتن از شاخص هایی اقدام به اندازه گیری سرمایه اجتماعی می کنند . بعضی از این شاخص ها عبارتند از:
میزان مشارکت اجتماعی داوطلبانه؛
میزان عضویت در گروه های اجتماعی ؛
میزان ارتباطات فی ما بین نهادهای اجتماعی؛
نرخ ایجاد نهادهای اجتماعی با عضویت داوطلبانه؛
تعداد جلسات برگزار شده در گروه های اجتماعی؛
میزان فعالیت اجتماعی در مدارس.
الگویی دیگر نیز که برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی وجود دارد، سرمایه اجتماعی را در بعد شناختی و ساختاری مورد توجه قرار میدهد(کریشنا و شریدر،۱۹۹۹)
در مجموع نقطه ضعف این الگوها این است که پیش از اینکه به محاسبه اقتصادی سرمایه اجتماعی بپردازند، به اندازه گیری مظاهر آن و در قالب مفاهیم اجتماعی و فرهنگی پرداخته است و شناخت کمی از سرمایه اجتماعی به عنوان متغیری اقتصادی- اجتماعی به دست میدهد و تاثیر آن بر تعاملات اقتصادی را نشان نمی دهد.
در همین رابطه دو الگو مبتنی بر رویکرد اقتصادی در اندازه گیری کمی سرمایه اجتماعی مطرح میشود:
۱- الگوی مبتنی بر ارزش روز شرکت: یکی از الگوهایی که به منظور محاسبه سرمایه اجتماعی در سازمان ها توسط فوکویاما(۱۹۹۹) مطرح شده است بر این اساس است که تغییرات موجود در ارزش روز هر شرکتی در بازار را قبل و بعد از خرید آن شرکت توسط دیگر شرکت ها اندازه گیری کنیم. سرمایه های موجود یک شرکت بر اساس ارزش بازاری آن بیانگر مجموع سرمایه های قابل لمس و غیر قابل لمس آن است و از این رو سرمایه اجتماعی نیز در بردارنده ارزش سیستم انسانی کارکنان و مدیریت شرکت است. بنابراین تغییر بهای روز هر شرکتی در حالتی که شرایط سیستم اجتماعی درونی آن دگرگون شود ، میتواند بیانگر ارزش سرمایه ای سیستم اجتماعی قبلی باشد. هرچند تفاوت ایجاد شده می تواند ناشی از سرمایه انسانی شرکت در حالت قبلی نیز باشد که نمیتوان این دو را به راحتی از یکدیگر تفکیک کرد و تا کنون نیز الگوی مشخصی برای تفکیک سرمایه های غیر قابل لمس از یکدیگر ارائه نشده است.
۲- الگوی مبتنی بر محاسبه صرفه جویی در هزینه ها : الگوی مفهومی دیگری که در اینجا مطرح
می گردد، توجه به محاسبه تاثیر استفاده از سرمایه اجتماعی بر صرفه جویی در هزینه های اقتصادی است. براساس این الگو پس از امکان سنجی در رابطه با اعمال تغییر در فرآیندها و یاساختار سازمانی براساس سرمایه اجتماعی موجود در سازمان که DELL می توان از آن استفاده کرد، اقدام به تغییر سازمانی میگردد. با محاسبه هزینه های مدیریتی شامل کاهش هزینه های کنترل و نظارت رسمی ، کاهش هزینه مبادله های و رایزنی ها و کاهش هزینه های ناشی از تسریع کار فرایند ها میتوان هزینه صرفه جویی شده در اثر استفاده بهتر از سرمایه اجتماعی بر اعمال تغییر در سازمان را محاسبه کرد. برای محاسبه سرمایه اجتماعی نیز می توان مقدار معادل سرمایه های که می توانست به طور مستقیم موجب کاهش همین هزینه ها گردد را محاسبه و معادله سرمایه اجتماعی مربوطه در نظر گرفت. از این الگو می توان بر ارزشیابی و توجیه اقتصادی طرح های تغییر سازمانی مبتنی بر استفاده از سرمایه اجتماعی نیز استفاده کرد(علوی۱۳۸۴)

مبارزه برای نفت:

از آغاز قرن بیستم تعامل میان سیاست و نفت، به طور قاطعی تاریخ ایران را شکل داده است. نفت در گذشته، هم منبع برخورد داخلی و هم برخورد ایران و منابع نفتی غرب بوده است که منجر به سرنگونی حکومت مصدق در اوایل دهه ۳۰ گردید و همچنان به عنوان یکی از دلایل حضور بیگانگان در منطقه خلیج فارس می‌باشد کشورهای توسعه یافته برای دست یابی به تکنولوژی نیازمند نفت هستند و تلاش می‌کنند از هر طریق ممکن به این ماده حیاتی دسترسی پیدا نمایند.
خطر مسابقه تسلیحاتی:
از دهه ۱۹۶۰، کشورهای خاورمیانه میلیونها دلار برای ساخت نیروهای نظامی مدرن جهت بازندگی و ترساندن همسایگان و برای مقابله با مداخله نظامی قدرتهای خارجی هزینه کرده‌اند. خلیج فارس و از جمله ایران نیز برای خریدهای تسلیحاتی، اشتهای زیادی نشان داده‌اند. تداوم نظامی‌گری نه تنها موضوع کم اهمیتی برای ایران نیست. بلکه به شدت امنیت اقتصادی کشور، به توقف این فرایند وابسته می‌باشد.
منابع ناامنی ایران هم داخلی هستند و هم خارجی که سطح خارجی به دو سطح منطقه‌ای و بین‌المللی تقسیم پذیر هستند. منابع داخلی ناامنی از دو جهت بسیار مهم هستند. اول، ازجهت تهدید بقای نظام و بی ثباتی سیاسی، دوم، از جهت این که ناامنی داخلی زمینه مناسبی برای تجاوزات خارجی می‌باشد.
موارد تاریخی برای این استدلال فراوان هستند که عمده‌ترین آنها تجاوز عراق به ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی می‌باشد.
در سطح خارجی دو بخش منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارد. در سطح منطقه‌ای، در کشورهای در حال توسعه تمایل بسیار بالایی نسبت به دیگری و کشمکش بین‌الدولی وجود دارد، به ویژه منطقه خاورمیانه از این نظر منحصر به فرد می‌باشد. در سطح بین‌المللی نیز شاهد تهدیدات عمده‌ای بر ضد امنیت ملی هستیم. البته این سطوح رابطه‌ای دو سویه دراند و در بسیاری از مواقع، سطح منطقه‌ای به شدت از سطح بین‌المللی متأثر می‌باشد مثل حضور آمریکا در خلیج فارس که این حضور به دلایل تأمین منابع و امنیت ملی است. (آسایش زارچی، ۱۳۸۳، ص ۷).
ایالات متحده آن قدر به فکر تأمین امنیت ملی خود می‌باشدکه از هر طریقی که لازم باشد وارد عمل می‌شود.
هنگامی که حادثه ۱۱ سپتامبر صورت می‌گیرد بلافاصله بوش اعلام می‌کند این حمله از جانب طالبان صورت گرفته و ایالات متحده با تمام قوا و توانش به این کشور حمله می‌کند تا عوامل تروریست را ا ز بین ببرد.
بعد از اینکه وارد افغانستان شد و آنجا را به محاصره در آورد در این کشور برای خود پایگاه های نظامی ساخت تا توانسته باشد در یکی از کشورهای خاورمیانه پایگاه داشته باشد.
چند سال بعد از این واقعه تمامی کشورهای جهان شاهد این امر بودند که ایالات متحده به عراق حمله کرد. از دیدگاه بوش حمله به این کشور به بهانه جمع آوری تسلیحات کشتار جمعی بود. اما هیچ کدام از بازرسان سازمان ملل متحد در این کشور هیچ نوع سلاح کشتار جمعی پیدا نکردند.
پس می‌توان نتیجه گرفت که دلایل حمله آمریکا به افغانستان و عراق فقط و فقط برای تأمین امنیت ملی کشورش بوده است و ممکن نیست که دلیل خاص دیگری داشته باشد.
فصل چهارم:
امنیت ملی از دیدگاه ایالات متحده
چگونگی شکل گیری تعریف امنیت ملی در آمریکا:
در این فصل به شکل گیری امنیت ملی، مقتضیات امنیت ملی، علایق و مقاصد امنیت ملی و منافع ملی ایالات متحده در قرن جدید می‌پردازیم تا هر چه بیشتر مفهوم امنیت ملی آمریکا تشریح شده و متوجه امنیت ملی از دیدگاه ایالات متحده چه معنا و مفهومی دارد.
نه قانون اساسی و نه قوانین مربوط دیگر، چون قانون امنیت ملی هیچکدام چارچوب مشخصی برای سیاست خارجی تعیین نمی‌کنند.
هر رئیس جمهور به تناسب دولت خود قوانین خاصی را برای اجرای تدوین و اداره امنیت ملی به کار می‌برد. این امر موضوعی حیاتی می‌باشد زیرا چه سیاستی اتخاذ شود تعیین کننده زیر بنای آن سیاست نیز هست.
مشاور امنیت ملی کارتر و مسئول هماهنگی توسعه نظامی سیاست گزینی و اجرای تصمیمات رئیس جمهور توسط ارگانهای سیاست خارجی اهمیت مسئولیت مذکور را در سه کلمه خلاصه کرده است: هماهنگی رجحان دارد، در بخش دوم به بررسی سه بعد نظام سیاستگزاری امنیت ملی می‌پردازد.
بعد اول، فرایند سیاستگزاری در دولت آمریکاست، بعد دوم، روابط تنازع آمیز بین قوه مجریه و مقننه در چارچوب قانون اساسی آمریکا.
بعد سوم و مهمتر، میزان هوشیاری تاریخی در بیداری ملی آمریکا بیان و درجه آشنایی روسای جمهوری آمریکا با تاریخ است.
پس می‌توان نتیجه گرفت که آمریکا تنها را در نظر گرفتن هر سه بعد خواهد توانست سیاست خارجی منسجم و مؤثری را تدوین و طرح ریزی نماید. (پروین، ۱۳۷۷، ص ۹۵)
ایالات متحده در هر برهه از زمان تلاش می‌کند تا بتواند امنیت ملی خویش را تأمین نماید. در واقع می‌توان گفت که لابی‌های یهود که در عرصه اتخاذ سیاستهای راهبردی ایالات متحده نقش دارند، سیاستهای داخلی و خارجی این کشور را تعیین می‌کنند. مهار ایران در عرصه نظام بین‌الملل، محور شرارت خواندن ایران، محاصره اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و مطرح کردن بحث فعالیتهای هسته‌ای ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای متوقف کردن ایران به دست یابی به این فناوری را می‌توان از تأثیرات لابی‌های یهود بر سیاست خارجی ایالات متحده دانست یکی دلایل از مهمترین لابی‌های یهود این است که دست یابی ایران به سلاحهای اتمی می‌تواند بسیار خطرناک باشد. از آنجایی که جمهوری اسلامی ایران کشور اسراییل را به رسمیت نمی‌شناسد و این کشور را به عنوان متجاوز تلقی می‌نمایدهر آن ممکن است که نوک تیر پیکان خود را متوجه اسراییل سازد. پس ایالات متحده سعی می‌کند از هر طریق ممکن جلوی دست یابی جمهوری اسلامی ایران را به چنین تکنولوژی را بگیرد. و در عرصه بین‌الملل با مطرح کردن بحث محور شرارت، حمایت از گروه های تروریستی و ارسال اسلحه به این کشورها برای مقابله با آمریکا و … عملکرد خود را در دیدگاه کشورهای جهان مشروعیت بخشد.
فصل پنجم:
آمریکا و اندیشه جهانی تک قطبی
نظم نوین جهانی تحمیل اندیشه (یکجانبه گرایی)
دکتر ین بوش و تهاجم به عراق:
در پی رویدادهای تروریستی ۱۱ سپتامبر، رئیس جمهور ایالات متحده بر ضد تروریست‌ها اعلام جنگ کرد. چند روز بعد بار دیگر رئیس جمهور ایالات متحده از جنگ دیگری سخن گفت: اما این بار منظور وی جنگ برضد تروریستها نبود بلکه اعلام کرد که دوران تازه‌ای از جنگ صلیبی آغاز شده است. از آن پس، اعلام این مواضع جنگ طلبانه در سیاست خارجی ایالات متحده به گونه‌ای فزاینده شدت گرفت و سرانجام این خطابه‌های آتشین و جنجالی در سپتامبر ۲۰۰۲ در یک سند رسمی انتشار یافت و در اقدامی بی سابقه به صورت راهبرد امنیت ملی آن کشور رسمیت یافت. انتشار این سند مهم در زمانی صورت گرفت که موضوع خلع سلاح عراق به بحرانی جدی برای سازمان ملل تبدیل شده و در نتیجه تهاجم نظامی به این کشور در دستور کار ایالات متحده قرار گرفته بود. ایالات متحده با هدف نابود ساختن انبارهای سلاحهای کشتار جمعی عراق اعم از سلاحهای شیمیایی، میکروبی و هسته‌ای و تغییر رژیم حاکم بر این کشور، به عراق حمله کرد. اظهارات و مستندات ایالات متحده بر این اقدام، در دو محور مختلف بوده است:
۱) صدور مجوز از شورای امنیت در قطعنامه‌های متعدد این شورا در مورد عراق.
۲) بر پایه اصل دفاع مشروع در پاسخ به توان عراق برای حمله‌ی احتمالی به این کشور و اصل پیشدستی در دفاع مشروع. (بابایی، ۱۳۸۳، ص ۱۷)
در مقابل، بسیاری از کشورها حمله نظامی به عراق را اقدامی غیر قانونی و آن را با اصول و مقررات حقوق بین‌الملل مغایر می‌دانند. تهاجم به عراق مشروعیت نداشته چرا که اولاً عراق به هیچ یک از کشورهای مهاجم حمله‌ی مستقیم نظامی نکرده بود و از کشورهای مهاجم درخواست کمک نکرده بود؛ ثانیاً عراق در مورد حمله‌ی قریب الوقوع به یکی از کشورهای عضو ائتلاف به گونه‌ای که جز با کاربرد زور توان آنرا دفع کرده نبوده است؛ ثالثاً شورای امنیت سازمان ملل نیز هیچ مجمز صریح و روشنی برای اقدام نظامی بر ضد عراق صادر نکرده است.
در نتیجه، اقدام نظامی بر ضد عراق نمی‌توانسته به استناد دفاع مشروع یا مجوز شورای امنیت در چار چوب منشور ملل متحده مشروعیت داشته باشد.
دکتر ین دفاع پیشدستانه، از دیدگاه بوش و نظریه پردازانش، سالها پیش از حملات ۱۱ سپتامبر شکل گرفته بود یعنی حدود سال ۱۹۹۰ و در پی فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده حمله نظامی به عراق را بر اساس مصوبات شورای امنیت توجیه نمی‌کند، تفسیر صحیح آن ایجاب می‌کند که این مفهوم را به پیشدستی در برابر مهاجمان بالقوه گسترش دهیم و پیش از آنکه امکان حمله بیابند آنها را سرکوب کنیم. موضوع پیشدستی در استراتژی امنیت نظامی ایالات متحده مطرح گردیده و در واقع دکترین بوش است.«ایالات متحده ملت آمریکا و منافع ما در داخل و خارج از راه شناسایی و از میان بردن تهدید پیش از رسیدن به مرزهایش برقرار می‌ماند. هر چند ایالات متحده همواره برای جلب حمایت جامعه‌ی بین‌المللی کوشش می‌کند، اما در صورت ضرورت، دیگر ما برای اقدام انفرادی تردید به خود راه نمی‌دهیم. با استناد به پیشدستی در دفاع مشروع بر ضد تروریست‌ها اقدام می‌کنیم تا مانع شویم به ملت و کشور ما آسیب رسانند.» با توجه به اهداف دولتهای یاغی و تروریست‌ها، دیگر نمی‌توانیم مانند گذشته تنها به شرایط واکنشی تکیه کنیم. ناتوانی از بازداشتن یک مهاجم بالقوه، فوریت تهدیدهای امروزه و اهمیت و شدت آسیب متحمل که از قدرت دشمنان ما که در انتخاب سلاحها به وجود آمده است، آن گزینه را اجازه نمی‌دهد. ما نمی‌توانیم به دشمنان اجازه دهیم تا ابتدا حمله کنند.
دکترین بوش مفاهیمی فراتر از دفاع پیشدستانه یا جنگ پیشگیرانه را مطرح ساخته است.در جنگ پیشگیرانه، خطر و تهدید واقعاً وجود دارد، اما آنی و قریب الوقوع نیست در حالی که در دکترین بوش ادعا شده است که می‌توان در برابر خطرات بالقوه و تهدیداتی که هنوز شکل نگرفته و به مرحله بروز نرسیده، به قوه قهریه متوسل شده و آنها را در نطفه خفه کرد. در واقع، دکترین بوش دفاع پیشدستانه در برابر حمله‌ای قریب الوقوع نیست بلکه جنگی پیشگیرانه است در برابر تهدید بالفعل و جنگ تجاوز کارانه‌ای برای سرکوب مخالفان این کشور می‌باشد که نفرت از ایالات متحده داشته یا قصد دشمنی این کشور را در ذهن خود می‌پرورانند.
ایالات متحده آمریکا در مورد حمله به عراق و یا افغانستان قوانین بین‌المللی را زیر پا گذاشت و به مفاد قطعنامه‌هایی که در مورد عراق و افغانستان از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر شد اعتنایی نکرد و به صورت یکتازانه سیاست‌های خویش را پیش برد بدون اینکه آرا و افکار عمومی جهان را در نظر بگیرد. این در واقع یکی از سیاست‌های کلی ایالات متحده است که منافع سایر کشورها برایش معنا و مفهومی ندارد.
در برخوردهای نظامی که ایالات متحده با افغانستان و عراق داشت، اگر چه با از میان رفتن رژیم‌های این دو کشور جمهوری اسلامی ایران اظهار رضایت می‌کرد و منافعش در این راستا با ایالات متحده همگام بود، شاهد آن هستیم که آمریکا صریحاً در مقابل ایران موضع و برنامه‌ها و اهداف جمهوری اسلامی را سدی در برابر اهداف و امنیت ملی خود می‌داندو می‌خواهد ایران را از هر طریق ممکن مهار نموده تا بتواند از این طریق اولاً نفت بیشتری از چاه‌های نفت خاورمیانه ببرد؛ ثانیاً امنیت اسراییل را تضمین کرده و ثالثاً از حضور سایر قدرت‌های برتر منطقه‌ای و بین‌المللی در این منطقه حساس ژئوپولتیکی جلوگیری نماید.
نکات محوری سیاست خارجی بوش:
بر اساس دکترین بوش وقایع ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ نشان داد که ماهیت خطرناکی که امنیت نظامی ایالات متحده را تهدید می‌کند اساساً متحول شده است. این دکترین اشاره دارد که در گذشته دشمنان نیاز به ارتشهای بزرگ و توان صنعتی برای آمریکا داشتند. اکنون شبکه‌های انسانی و نامشخص می‌تواند سبب ایجاد آشوب و بی نظمی گسترده و درد و رنج در آمریکا گردند. از دیدگاه زمامداران آمریکا در قرن هزاره سوم مهمترین تهدیدات امنیتی که متوجه ایالات متحده است نه از حمایت سایر قدرتهای بزرگ مثل چین نشاط می‌گیرد بلکه از سوی گروه های فراملی یا فروملی برمی‌خیزد که از تکنولوژی‌های مدرن، که عموماً ساخته غرب است، برای ضربه زدن به آمریکا استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر دکترین بوش به این واقعیت اشاره می‌کند که پا به پای رشد تکنولوژی گروه های تروریستی مخالف آمریکا خود را به این تکنولوژی‌ها برای آسیب رسانی مؤثر به ایالات متحده مسلح می‌کنند. ویژگی دیگری که از دکترین بوش قابل استنباط است این است که سازمانهای تروریستی با تکیه بر امکانات مالی بسیار اندک توانایی وارد آوردن ضربات بسیار سنگینی به ایالات متحده را دارند.
از این رو آمریکا باید خود را در مقابل این دشمن بسیار آسب پذیر احساس ‌کند. این آسیب پذیری بدین علت است که سازمانهای اطلاعاتی، امنیتی و دفاعی که وظفیه تأمین امنیت جانی و مالی مردم آمریکا و سرزمین این کشور را به عهده دارند میراث جنگ سرد هستند، یعنی برای مقابله با دشمنانی طراحی شده‌اند که این دشمنان مانند خود آمریکا یک کشور هستند و لذا صاحب یک وجود فیزیکی قابل شناسایی هستند که این موجودیت فیزیکی در خارج از مرزهای ایالات متحده است. (سیف زاده، ۱۳۸۳، ص ۵۲)
یکی دیگر از ویژگیهایی که دکترین بوش در ارتباط با تروریسم اشاره دارد،ماهیت جهانی تروریسم است. آمریکا یک قدرت جهانی با منافع جهانی و حضور جهانی است. لذا تروریسم در تمام جهان درصدد حمله به آمریکاییها و منافع این کشور است. هر جا ایالات متحده دارای منافعی است و در هر نقطه‌ای که آمریکاییها حضور دارند تروریسم نیز بصورت بالقوه توانایی حضور دارند. چون تروریسم یک پدیده جهانی است پس مبارزه با تروریسم نیز ماهیت جهانی دارد. دکترین بوش نیز اذعان دارد که مدت مبارزه با تروریسم مشخص نیست. از دیدگاه دکترین بوش تروریسم ضد آمریکایی دو منشأ دارد: گروه های تروریستی و دولتهای حامی تروریسم. این دو چند وجه مشترک دارند. نخستین وجه مشترک آنها تضادی است که با آمریکا دارند؛ وجه دوم آنها اعتقاد به ایدئولوژی‌های فراطی است؛ وجه سوم آنها اعتقادشان به لزوم همکاری و هماهنگی تلایشهایشان با یکدیگر است؛ وجه چهارم استفاده از ابزار مشترک یعنی سلاحهای کشتار جمعی است. وجود اهداف مشترک، تشابهات ایدئولوژیک و لزوم یک تلاش مشترک این دو پدیده سیاسی مجزا را به یکدیگر پیوند می‌دهند. بر طبق دکترین بوش یکی دیگر از ویژگیهای تروریسم توانایی رشد و بالندگی آن در کشورهایی است که دارای دولت ضعیفی هستند. منظور از دولتهای ضعیف، دولتهایی است که توانایی کامل در کنترل قلمرو خود را ندارند، فساد در آنها به شدت رایج و فقر در آنها همه گیر است. لذا دولت بوش معتقد که خطری که امروز از جانب دولتهای ضعیف متوجه آمریکاست بیشتر از خطر دولتهای قدرتمند برای ایالات متحده است. از این دست دولتهای ضعیف می‌توان به سومالی، یمن و افغانستان اشاره کرد که همه محیط‌های مناسبی برای رشد گروه های تروریستی شده اند. از منظر دکترین بوش اولویت اول در مبارزه با تروریسم مختل کردن و سپس نابود نمودن سازمانهایی است که توانایی انجام عملیات تروریستی را در مقیاس بین‌المللی دارند. برای این منظور، ایالات متحده باید رهبری، فرماندهی، کنترل و ارتباطات، نهادهای لجستیک و منابع مالی سازمانهای تروریستی را هدف قرار دهند این امر به زعم دولت بوش سبب خواهد شد که سازمان‌های تروریستی نتواند اقدام به برنامه‌ریزی و انجام عملیات نمایند.
استراتژی آمریکا در مبارزه با تروریسم اصولاً یک استراتژی تهاجمی است، اما در عین حال ایالات متحده اقداماتی را در داخل برای حفاظت از کشور و بازدارندگی در مقابل حملات به مورد اجرا قرار می‌دهند از منظر دکترین بوش یکی از ضروریات مبارزه با تروریسم آن است که آمریکا به طور فعال وارد مناقشات حساس منطقه‌ای بشود تا از این طریق مانع از آن شود که درگیریها بطور انفجار آمیزی تشدید شده و در نهایتاً عواقب سوء آن متوجه ایالات متحده گردد.
از دیدگاه دکترین بوش مناقشه اعراب اسرائیل به عنوان یک نزاع منطقه‌ای از اهمیت جهانی برخوردار است.چند دلیل برای این اهمیت را می‌توان برشمرد خسارات انسانی، رابطه‌ آمریکا با اسرائیل و رابطه آمریکا با دولتهای مهم عربی و نیز اهمیتی که منطقه از دیدگاه اولویتهای جهانی ایالات متحده دارد. از دیدگاه دولت بوش لازمه رسیدن به صلح دست یافتندو طرف به آزادی است. در این راستا دولت آمریکا معتقد است که باید یک دولت مستقل و دموکراتیک در فلسطین ایجاد بشود که بتواند در صلح و امنیت در کنار اسراییل بسر برد. موضع دولت بوش آن است که فلسطینی‌‌ها مانند سایر ملتها شایسته داشتن دولتی هستند که در خدمت منافع آنها و پاسخگویی نیازهای آنها باشد و در این راستا آمریکا آمادگی خود را اعلام کرده تا بتواند حکومت مستقل ایجاد کرده که تروریسم را رد کرده، و دولت ایالات متحده برای تشکیل یک دولت فلسطینی از آنها حمایت خواهد کرد.
یکی دیگر از موضوعات دکترین بوش جلوگیری از گسترش و ازدیاد سلاحهای کشتار جمعی است. از منظر دکترین بوش دولت ایالات متحده باید پیش از آنکه دولتهای سرکش و همدستان تروریست آنها بتوانند این کشور را تهدید به استفاده از سلاحهای کشتار جمعی کنند آنها را متوقف نماید. دکترین بوش برای حمایت از عملیات پیشگیرانه اقدامات زیر را ضروری می‌داند:
۱) تقویت کردن توان اطلاعاتی به منظور فراهم آوردن اطلاعات به روز و دقیق در مورد تهدیدات که در حال شکل گیری است.
۲) هماهنگی با متحدین برای رسیدن به یک ارزشیابی مشترک در این مورد خطرناک ترین تهدید است.
۳) ادامه فعالیت برای دگرگون کردن نیروهای نظامی آمریکا برای حصول اطمینان از توانایی کشورهای تروریست برای انجام عملیات دقیق و سریع برای دستیابی به نتایج قاطع می‌باشد.
در نهایت برای دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای عملکرد ما باید واضح‌تر و شفاف‌تر صورت گیرد تا به بهانه‌ای برای تهاجم سیاسی یا نظامی به دست دولت آمریکا نیفتد.(طارمی، ۱۳۸۲، ص ۱۱۰).
پس می‌توان گفت بعد از حوادث ۱۱ سپتامبر بود که ایالات متحده از دیدگاه خود شروع به مبارزه با ابعاد مختلف تروریسم نمود. حضور در منطقه خاورمیانه و سرکوبی رژیمهای افغانستان و عراق و همسایه شدن ایالات متحده آمریکا با جمهوری اسلامی ایران همگی در راستای تأمین امنیت ملی آمریکا بوده است.
هنگامی که ایالات متحده توانست دو کشوری که منافعش را در منطقه خاورمیانه با چالش روبرو می‌سازد از میان بردارد نشان داد که توانایی این را دارد که بتواند موانع دیگر را از سر راه خود بردارد.
ایالات متحده خواست با این عمل نشان دهد همانطور که رژیم بعث عراق و حکومت طالبانی افغانستان را از سر راه منافعش برداشته است می‌تواند این حمله و سرنگونی را علیه جمهوری اسلامی ایران به مرحله برساند.
فصل ششم:
رفتارهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران پس از دخالت آمریکا در عراق
آمریکا و ایران؛ واکنش فعال یا انفعالی:
در این فصل تشریح سیاست‌ها و رفتارهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران پس از اشغال عراق پرداخته و واکنشهای سیاستمداران ایرانی را در مورد واقعه مذکور مورد بررسی قرار داده و واکنشهای ایالات متحده را در رابطه با ایران تبیین و تشریح می‌نماییم.

- تکامل فردی و آشکار سازی شخصیت مثل: تکامل عقلانی، درک فردی و برنامه ریزی، خلاقیت و ابراز وجود و سرگرمی.
- اجتماعی شدن از قبیل فعالیتهایی فعال سرگرم کننده قابل مشاهده و عملی.
اکثر متخصصین و صاحبنظران معتقدند که به طور کلی کیفیت زندگی دارای چهار، پنج بعد پذیرفته شده است:
‌۱- فیزیکی، ۲- روانی، ۳- اجتماعی،
۴- جسمی(نشانه‌های مربوط به بیماری و درمان)، ۵- روحی.
بعد فیزیکی بیشتر از سایر ابعاد، معیارهای اندازه‌گیری نتایج را نشان می دهد، سؤالات مربوط به بعد فیزیکی عبارتند از سؤالات درباره قدرت، انرژی، توانائی برای انجام فعالیتهای روزمره زندگی. شایع‌ترین نشانه‌های روانی که مطالعه می‌شود، عبارتند از:‌ اضطراب، افسردگی و ترس. احساس بهتر بودن از لحاظ اجتماعی به کیفیت و چگونگی ارتباطات افراد با خانواده، دوستان، همکاران و اجتماع اشاره دارد. بعد جسمی به علائم بیماری و عوارض جانبی درمان اشاره دارد. در حالیکه احساس بهتر بودن از لحاظ روحی به این مفهوم اشاره دارد که زندگی هر کس هدف و معنایی دارد(رخشنده رو و غفاری، ۱۳۸۶: ۷۵).

زان^[۵۸] کیفیت زندگی را مفهومی چند بعدی توصیف نموده و معتقد است می توان آنرا به روش عینی و ذهنی اندازه گیری کرد. ابعاد کیفیت زندگی به عواملی نظیر رضایت از زندگی، کارکرد اجتماعی، اقتصادی و… تقسیم کرده است که طبق این مدل کیفیت زندگی تحت تأثیر سن، محیط، فرهنگ، موقعیت اجتماعی ، سلامت و خصوصیات شخصی فرد قرار می گیرد(کینگ و هینوس،۱۹۹۵: ۱۷۷ به نقل از:شیر افکن،۱۳۸۷: ۲۸)
رویکردهای ذهنی در مقابل رویکردهای عینی: تلاش‌های اولیه برای تعریف و سنجش کیفیت زندگی، بوسیله رویکردهایی با شاخص‌های عینی اجتماعی– اقتصادی بررسی می‌شد. مطالعات در دهه ۱۹۷۰ نشان دادند که سنجش عینی شرایط زندگی افراد را از لحاظ ذهنی مورد ارزیابی قرار دادند. از میان این مطالعات، پژوهش مهمی بوسیله آندروس و وایت نی، کمپل^[۵۹] و همکارانش در زمینه کیفیت زندگی انجام شد که منجر به جهت گیریهای مجدد در ارتباط با سنجشهای ذهنی شد.استفاده متداول شاخصهای اقتصادی به عنوان ارزیابی ملی کیفیت زندگی باعث ایجاد چالشهایی شد و مطالعات تمرکز بیشتری به سمت پاسخهای ذهنی پیدا کردند. این مطالعات که گاهی از آنها به عنوان شاخصهای اجتماعی آمریکایی اشاره می شودمفاهیمی همچون شادکامی، رضایت از زندگی و خوشبختی را در بر می گیرد و سعی شد که سنجش اینها در یک سطح جمعیتی انجام شود. مثالهایی از دو نوع متفاوت شاخص های اجتماعی عینی و ذهنی در جدول ذیل نشان داده می شود.
جدول ۲-۶- شاخصهای اجتماعی عینی و ذهنی (راپلی^[۶۰]، ۲۰۰۳؛ ۱۰)

ب) زنجیره های روایی
ـ زنجیره ی اجرایی: دچار سردرد شدن همسر ناصر، تلاش ناصر برای تهیه ی قرص برای همسرش، ملاقات اتفاقی ناصر و قاسم با یکدیگر در جلوی داروخانه، اتلاف وقت ناصر توسط قاسم، تلاش قاسم و همسرش برای تهیه ی بعضی از اجناس و دچار سردرد شدن ناصر و استفاده از قرص مسکن توسط او زنجیره های اجرایی این داستان هستند.
ـ زنجیره ی میثاقی: درخواست همسر ناصر از او برای تهیه ی هر چه زودتر قرص، انتظار کشیدن همسر ناصر در خانه، قول و قرار قاسم و همسرش برای رفتن به خرید، قول دادن همسر قاسم به دختر و پسرش برای خرید بعضی لوازم خاص، زنجیره های میثاقی این روایت هستند.
ـ زنجیره ی انفصالی: ورود ناصر به خانه اش، خروج ناصر از خانه و رفتن به داخل داروخانه، بیرون آمدن ناصر از داروخانه و خداحافظی او از قاسم و برگشتن مجددش به خانه و همچنین ورود قاسم به خانه و بیرون رفتن او با همسرش برای خرید و ورود و خروج های پی در پی قاسم و همسرش در مغازه های مختلف زنجیره های انفصالی داستان ها را تشکیل داده است.
۳۰-کلکی که آقا سوار کرد^[۶۳۸]
آقای سرسفید و خانمش با هم در یک خانه ی نسبتاً قدیمی زندگی می کنند. خانم سر سفید پیرزن بسیار صرفه جو و خسیسی است که معتقد است هیچ چیز را نباید دور انداخت و به خاطر همین تفکرش خانه شان را پر از اجناس و وسایل زائد و بی مصرف کرده است. آقای سرسفید هم از دست این اخلاق زنش به ستوه آمده و هر بار که می خواهد مقداری از وسایل انبار را دور بریزد زنش مانع او می شود. از جمله وسایل قدیمی و به درد نخوری که درخانه ی سرسفید وجود دارد یک شمعدان مسی زنگ زده و کهنه است که خانم آن را به سردر مطبخ آویزان کرده و آقا هم چند بار که خواسته این شمعدان را بفروشد باز هم خانم مانع شده است. یک روز آقای سرسفید با عجله وارد آشپزخانه می شود ولی وقتی که در آشپزخانه را باز می کند سرش به شمعدان می خورد و شمعدان با صدای وحشتناکی برزمین می افتد، سرسفید بسیار عصبانی می شود و فوراً از در خانه بیرون رفته و سمسار سر کوچه را به خانه می آورد تا شمعدان مسی را به او بفروشد. خانم سرسفید باز هم می خواهد که مانع از فروش شمعدان بشود ولی وقتی که قیافه ی غضبناک شوهرش را می بیند تصمیم می گیرد که به سمسار قیمت بالایی را پیشنهاد کند تا او از خرید شمعدان منصرف شود. بنابراین وقتی که سمسار بعد از وارسی دقیق شمعدان قیمت آن را می پرسد و مشغول تعارف کردن با آقای سرسفید می شود، خانم با قاطعیت می گوید که شمعدان را چهار صد تومان کمتر نمی فروشد. آقای سرسفید با شنیدن این قیمت فکر می کند که سمسار او و خانمش را مسخره می کند و از خریدن شمعدان منصرف می شود اما وقتی که می بیند سمسار بدون هیچ حرفی فوراً پول را به خانم سرسفید می دهد هم بسیار متعجب می شود و هم به سمسار شک می کند وحدس می زند که قیمت شمعدان باید بسیار زیاد باشد بنابراین شمعدان را از دست سمسار می گیرد و پولش را پس می دهد و می گوید که همسرش به خاطر بی اطلاع بودن از قیمت این طور وسائل، این قیمت پایین را پیشنهاد کرده است و بعد به سمسار می گوید که شمعدان را کمتر از هزار تومان نمی فروشد. سمسار ناراحت می شود و صد تومان دیگر هم به سرسفید می دهد اما او نمی پذیرد و می گوید فقط با هزار تومان راضی می شود و بعد سمسار و سرسفید شروع به چانه بازی و بازار گرمی کردن می کنند و سمسار بعد از چند بار قهر و آشتی و بیرون رفتن و برگشتن بالاخره شمعدان را به قیمت هشتصد تومان از سرسفید می گیرد. دو روز بعد سرسفید سمسار را می بیند و درباره ی شمعدان مسی و قیمت واقعی آن از او سئوال می کند و سمسار هم می گوید که شمعدان را برای خانم ثروتمندی به اسم ساقبان که به جمع آوری اشیاء قدیمی و عتیقه علاقه مند است خریده است. سرسفید خانم ساقبان را می شناسد و با سئوال از سمسار مطمئن می شود که حدسش درست است. بعد از سمسار خداحافظی می کند و به خانه اش می رود و به محض ورود به خانه به داخل انبار می رود و یک سینی مسی با نقش و نگار همان شمعدان از لابلای وسایل داخل انبار پیدا می کند و آن را پیش یک مسگر ماهر می برد و از او می خواهد که سینی مسی که عیناً شبیه به آن باشد برایش بسازد و میخواهد که سینی از لحاظ کهنگی هم شبیه به همان سینی باشد مسگر هم می پذیرد و قول می دهد که سینی ای بسازد که حتی خود سرسفید هم نتواند بدلی بودنش را تشخیص بدهد بعد از حرف مسگر، سرسفید بسیار خوشحال می شود و سفارش ساختن چند ظرف مسی دیگر با همان نقش و نگار و به همان کهنگی را به مسگر می دهد و مسگر باز هم سفارش او را می پذیرد و درباره ی کیفیت کار خود به او اطمینان می دهد. بعد از پذیرفتن سفارش، صحبت قیمت آن ها پیش می آید و بالاخره سرسفید با مسگر توافق می کند که در ازای ساخت وسائل درخواستی اش مبلغ سه هزار تومان به او بپردازد و هزار تومان آن را هم علی الحساب به مسگر می دهد و از مغازه بیرون میرود. چند روز بعد سری به مسگر میزند و می بیند که لنگه ی سینی و دو بشقاب را ساخته و چنان ماهرانه آن ها را کهنه جلوه داده که بعید است کسی بتواند قلابی بودن آن ها را تشخیص بدهد. سرسفید درباره ی زمان تحویل تمام سفارشات از مسگر سئوال می کندو مسگر هم به او می گوید که آخر هفته تمام آن ها حاضرا ست. بعد سرسفید از مغازه ی مسگری پیش یکی از رفقایش می رود که با خانم ساقبان آشناست و پس از سلام و احوالپرسی، به او می گوید که به خاطر احتیاج شدید به پول قصد دارد که مقداری ظروف مسین قدیمی را که در خانه دارد بفروشد. اما می ترسد که اگر خودش مستقیماً پیش خانم ساقبان برود و موضوع را مطرح کند او ظروف را بسیار ارزان از او بخرد. دوستش هم به او قول می دهد که با خانم ساقبان در این باره صحبت کند و با تعریف و تمجید فراوان از ظروف او را برای خریدن آن ها تحریک کند. چهار روز بعد از این ملاقات خانم ساقبان به خانه ی سرسفید می رود و درباره ی ظروف مسی از او سئوال می کند ولی آقای سرسفید برای این که بازار گرمی بکند با بی اعتنایی جواب او را می دهد و می گوید که قصد فروش ندارد ولی خانم ساقبان برای دیدن و خریدن ظروف بسیار اصرار می کند و بالاخره سرسفید به فروختن آن ها تمایل نشان می دهد اما به بهانه ی بیماری از باز کردن در انبار طفره می رود و با خانم ساقبان برای غروب روز دوشنبه قرار می گذارد. روز دوشنبه، صبح آقای سرسفید برای این که زنش از موضوع باخبر نشود او را به خانه ی خواهرش می فرستد و او هم می گوید که می خواهد شب را هم در آن جا بماند و سرسفید از این موضوع خوشحال می شود. بعد از رفتن خانم، سرسفید به مسگر پیغام می دهد که ظروف را بیاورد و بقیه ی پولش را هم بگیرد. غروب همان روز خانم ساقبان به خانه ی سرسفید می رود و سرسفید ظروف را به او نشان می دهد وقتی که خانم ساقبان با دقت ظروف را وارسی می کند. سرسفید دچار دلهره می شود و در همین حین هم خانمش وارد اتاق می شود سرسفید فوراً او را به گوشه ای کشانده و از او می خواهد که هیچ حرفی نزند و او هم می پذیرد. خانم ساقبان بعد از وارسی دقیق ظروف قیمت آن ها را می پرسد و سرسفید پس از زبانبازی و فریبکاری فراوان قیمت پنجاه هزار تومان را به او پیشنهاد می کند. بعد از مدتی چانه زدن طرفین بر سر قیمت سی و پنج هزار تومان با هم توافق می کنند و سرسفید از اتاق بیرون می رود تا برای خانم ساقبان قلمی بیاورد که چک را بنویسد. در غیاب سرسفید شاگرد مسگر ناگهان وارد اتاق می شود و در حالی که مقداری ابزار و آلات در دست دارد به خانم ساقبان می گوید که به خاطر عجله در تحویل به موقع سفارش به دسته ی سینی ها یکی دوتا میخ کمتر زده اند و حالا برای محکم تر کردن آن ها آمده اند تا مبادا کار بد تحویل آقای سرسفید داده باشند. در همین موقع آقای سرسفید با قلم و دوات داخل اتاق می شود خانم ساقبان دوات را از سرسفید می گیرد و محکم به پیشانی اش می زند به طوری که خون به همراه جوهر در تمام سرو صورتش پخش می شود و بعد هم با غرولند از خانه ی سرسفید بیرون می رود.
ـ تحلیل داستان
الف) کنشگران
اگر چه در قسمت های مختلف این روایت چند شخصیت نقش کنشگر فاعل را دارند اما می توان گفت که در اصل آقای سرسفید نقش فاعل را برعهده دارد و هدف اصلی او هم به دست آوردن پول زیاد از طریق فریب زدن به خانم ساقبان و فروختن اجناس تقلبی به اوست. اما در بخش های مختلف داستان می بینیم که سرسفید اهداف دیگری هم دارد که می توان به این ترتیب ذکر کرد: بیرون ریختن وسائل اضافی داخل انبار، فروش شمعدان مسی به سمسار با قیمت بالا، تهیه ی چند ظرف مسی قلابی، کشاندن خانم ساقبان به منزلش برای نشان دادن اجناس مسی و دست به سرکردن همسرش و انجام کارها بدون اطلاع او. طبیعتاً در کل داستان و در بخش های فرعی نقش های دیگر کنشی را هم می توان به این صورت مشخص کرد: همسر آقای سرسفید در کل داستان نقش بازدارنده را دارد اما در قسمت آخر با شوهرش همکاری می کند و در واقع نقش یاری رسان را بر عهده می گیرد، آقای مسگر هم نقش یاری رسان را دارد ولی شاگرد مسگر ناخواسته نقش باز دارنده را بر عهده گرفته و مانع از رسیدن سرسفید به هدف اصلی اش می شود. دوست آقای سرسفید که او را به خانم ساقبان معرفی می کند هم نقش یاری رسان را دارد.
آقا و خانم سرسفید نقش اعطا کننده را دارند و سمسار دریافت کننده است همچنین خود سمسار هم اعطا کننده است و خانم ساقبان دریافت کننده.
در بخش های مختلف هم، همسر سرسفید، سمسار، مسگر، دوست سرسفید و خانم ساقبان نقش فاعل را به مدت کوتاهی بر عهده گرفته اند و هدف آن ها هم به این ترتیب ذکر می شود: منصرف کردن سمسار از خرید شمعدان مسی، درآوردن شمعدان مسی از چنگ آقا و خانم سرسفید و فروختن آن به قیمت بالا به خانم ساقبان، ساختن اجناس مسی و کهنه جلوه دادن آن ها، کشاندن خانم ساقبان به منزل سرسفید و خریدن اجناس مسی قدیمی و عتیقه.

ب) زنجیره های روایی
ـ زنجیره ی اجرایی: خساست خانم سرسفید، عصبانیت آقای سرسفید و اقدام او برای فروش شمعدان، تلاش سمسار برای راضی کردن سرسفید و بگو مگوی سمسار و سرسفید با یکدیگر، تهیه ی اجناس مسی تقلبی توسط مسگر و تلاش سرسفید برای راضی کردن همسرش به فروش اجناس همچنین راضی کردن خانم ساقبان به خریدن اجناس و بگو مگوی خانم ساقبان و سرسفید بر سر قیمت زنجیره های اجرایی این روایت هستند.

تحقیقات انجام شده در داخل کشور
- صالحی و همکاران(۱۳۹۲) در تحقیقی با عنوان تاثیر تمرینات ثباتی و کششی-تقویتی بر شاخص های تعادلی در افراد با وضعیت جلو آمده سر که بر روی ۳۳ زن مبتلا به سر به جلو که در سه گروه تمرینات ثباتی،کششی-تقویتی و کنترل به مدت ۶ هفته انجام شد. میزان جلو آمدگی سر از طریق خط شاقولی و شاخص های تعادلی در سه وضعیت مختلف ایستادن روی صفحه نیروانجام شد. نتایج نشان داد که در وضعیت هایی از ایستادن که اطلاعات بینایی حس عمقی از ناحیه کف پا به چالش کشیده شد،تمرینات ثباتی بیش از تمرینات کششی سبب بهبود تعادل شد.
- آشتیانی و همکاران(۱۳۹۲) در تحقیقی با عنوان تاثیر تمرینات ثبات دهنده و ایزومتریک حداکثری بر درد، ترس از درد و حرکت و ناتوانی در بیماران گردن درد مزمن غیر اختصاصی که بر روی ۵۰ بیمار گردن درد مزمن انجام شد. بیماران در دو گروه ۲۵ تایی تمرینات ثبات دهنده و ایزومتریک حداکثری قرار گرفتند. برنامه درمانی هر دوگروه شامل ۴۸ جلسه تمرین طی ۸ هفته بود. این مطالعه نشان داد که هر دو روش تمرینات ثبات دهنده و ایزومتریک حداکثری سبب کاهش درد و ناتوانی،کاهش ترس از درد و حرکت شد هرچند تمرینات ثبات دهنده به طور معنی داری از تاثیر بیشتری برخوردار بودند.
- سلیمی و همکاران(۱۳۹۲) در تحقیقی با عنوان بررسی فعالیت عضلات سطحی گردن حین حرکات سریع اندام فوقانی در بیماران مبتلا به گردن درد غیر اختصاصی مزمن و گروه کنترل که بر روی ۱۸ دانشجوی پسر مبتلا به گردن درد غیراختصاصی مزمن با میانگین سنی۴۷/۲ ±۱۶/ ۲۴ سال و ۱۸ فرد سالم که از لحاظ سن، وزن و قد باهم جور شده بودند، انجام شد.در این تحقیق هریک از نمونه ها روی زمین ایستاده و ۵ مرتبه هریک از حرکات فلکسیون و ابداکسیون را با حداکثر سرعت تا زاویه ۹۰ درجه انجام دادند و از مقیاس دیداری درد(VAS) برای ارزیابی درد استفاده شده بود، به این نتیجه رسیدند که در بیماران گردن درد نسبت به افراد سالم، وارد عمل شدن عضلات گردن در مواجهه با اغتشاش درونی ناشی از حرکات سریع اندام فوقانی با تأخیرصورت می گیرد، این امر خطر ایجاد ضایعه حین حرکات سریع اندام فوقانی را در این افراد افزایش می دهد.

- افتخارسادات و همکاران(۱۳۹۲) در یک شیوع سنجی با عنوان شیوع و عوامل خطر درد گردن و شانه در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز که بر روی ۲۶۰ دانشجوی پزشکی انجام شد. در حالیکه ۶۰ درصد آنها زن و۳۹ درصد آنها مرد بود، عنوان کردند که شیوع درد گردن در دانشجویان پزشکی بالا می باشد(۴/۳۹) و همه ریسک فاکتورها بجزسن قابل اصلاح و مربوط به سبک زندگی افراد می باشد.
- آریمی و همکاران (۱۳۹۲) در تحقیقی با عنوان بررسی قرینگی ابعاد عضله مولتی فیدوس گردن در زنان مبتلا به گردن درد مزمن غیراختصاصی یکطرفه و سالم توسط اولتراسونوگرافی که بر روی ۲۵ زن مبتلا به گردن درد مزمن غیراختصاصی یکطرفه و ۲۵ زن سالم انجام شد، به این نتیجه رسیدند که ابعاد عضله مولتی فیدوس در گروه بیمار نسبت به گروه سالم کوچکتر بود.
- ابولحسن و همکاران(۱۳۹۲) در تحقیقی با عنوان سرگیجه گردنی که مقالات مربوط به سرگیجه و عدم تعال گردن را از سالهای ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۲ مورد بررسی قرار دادند، بیان کردند که در سرگیجه گردنی که معمولا درد گردن نیز وجود دارد علائم بیشتر به شکل عدم ثبات و افتادن در هنگام راه رفتن است.
- بختیاری و همکاران (۱۳۹۱) در تحقیقی با عنوان بررسی اثر تمرین های ثبات دهنده بر اصلاح قامت جلوآمدگی سر که بر روی۴۷ نفر از دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی سمنان مبتلا به سر به جلو انجام شد و به طور تصادفی در یکی از دو گروه مطالعه گروه آزمایشی (انجام تمرین های چین-تاک همراه با تمرین های ثباتی) و یا گروه کنترل(فقط تمرینات چین تاک) قرار گرفتند، به این نتیجه رسیدند که، اصلاح قامت در گروه تمرین ها توام ثباتی وچین تاک حتی بعد از ۳ ماه پیگیری در وضعیت اصلاح شده باقی مانده بودو افزودن تمرین ها ی ثباتی ستون فقرات گردنی به چین تاک موجب فعال شدن این عضلات در ایجاد ثبات و پایداری ستون فقرات گردنی در مقابل استرس های وارده ناشی از رفتارها و عادت های غلط شده که در نهایت، موجب پایداری اثر اصلاحی تمرینات چین تاک می شود.
- سعادت و همکاران (۱۳۹۰ ) در تحقیقی با عنوان تأثیر گردن درد غیراختصاصی مزمن بر شاخص های ثبات وضعیت بدنی که بر روی ۲۴ بیمار مبتلا به گردن درد غیراختصاصی مزمن انجام شد، به این نتیجه رسیدند که شاخص های نوسان پاسچر بین دو گروه بیمار و سالم در حالت دوپا تفاوت معنادار وجود ندارد ولی در حالت یک پا صرفنظر ازدشواری تکلیف وضعیتی، بین دو گروه تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین اثردشواری تکلیف وضعیتی صرف نظر از گروه در حالت دو پا معنادار بود.
- آرامی و همکاران(۱۳۹۰) در تحقیقی با عنوان تاثیر دو روش تمرین درمانی حس عمقی و تحملی در درمان بیماران با گردن درد مزمن غیراختصاصی که بر روی ۴۷ بیمار مرد و زن انجام شده بود و درد از طریق VAS و خطای بازسازی سر و گردن بوسیله کلاه با منبع پرتو لیزری(درجه) اندازه گیری شد به این نتیجه رسیدند که ده جلسه برنامه تحملی و حس عمقی گردن می تواند در بهبود تحمل، خطای حس عمقی و درد بیماران مبتلا به گردن درد غیراختصاصی مزمن موثر باشد.
- احسانی و همکاران (۱۳۹۰) در تحقیقی با عنوان شیوع گردن درد غیراختصاصی در کارمندان سازمان بهزیستی شهرستان سمنان، عوامل موثر وپیامدها.که برروی ۶۵ نفر انجام شده بود به این نتیجه رسیدند که گردن درد در زنان شایع تر از مردان است و ارتباط جنسیت، احساس خستگی، آمادگی جسمانی با گردن درد مورد تایید قرار گرفت.
- صالح پور و همکاران (۱۳۸۹) در تحقیقی با عنوان اثر تکلیف دوگانه بر نوسانات انرژی در بیماران مبتلا به درد میوفاشیال گردنی که بر روی ۲۰ فرد مبتلا به گردن درد انجام شد، به این نتیجه رسیدند که بیماران با درد در ناحیه گردن دچار اختلال در حفظ وضعیت می گردند که نیاز توجه به این مورد در درمان و پیشگیری از صدمات متعاقب آن توصیه می شود.
- اکبری و همکاران (۱۳۸۸) در تحقیقی با عنوان مقایسه اثربخشی تمرین های اختصاصی ثبات دهنده عضلات و تمرین های دینامیک در بهبود ناتوانی و درد مزمن گردن که روی ۲۶ بیمار مبتلا به گردن درد مزمن بصورت تصادفی انجام شد، اعلام کردند هر دو روش تمرین ثبات دهنده و تمرین دینامیک گردن در بیماران با درد مزمن گردن سبب افزایش قدرت عضلات سطحی و عمقی گردن، افزایش دامنه های حرکتی آن و کاهش درد و ناتوانی می شوند. همچنین استفاده از تمرین های ثبات دهنده در کاهش درد و ناتوانی و افزایش قدرت، موثرتر از تمرین های دینامیک بود.
۲-۳-۲ تحقیقات انجام شده در خارج از کشور
- تساکیتزیدیس و همکاران (۲۰۱۳) در تحقیقی با عنوان گردن درد غیراختصاصی و تمرین بر پایه شواهد که شرکت کنندگان آن افراد بزرگسال (۱۸ سال و بالاتر) با گردن درد غیر اختصاصی بودند به این نتیجه رسیدند که برای درمان، روش های دستکاری/متحرک سازی و ورزش های نظارتی مفید هستند و گردن درد غیراختصاصی یک بیماری ناهمگن است.
- بینرت و همکاران (۲۰۱۳) در تحقیقی با عنوان تاثیر تمرینات تعادلی بر عملکرد حسی حرکتی گردن و گردن درد که بر روی ۳۴ فرد مبتلا به گردن درد ساب کلیینیکال با میانگین سنی۳ + ۲۳ انجام شد، به این نتییجه رسیدند که تمرینات تعادلی برای بهبود دقت خطای مفصل و شدت گردن درد کارآمد هستند و در گروه کنترل کاهش معناداری را نشان داد.
- چین و همکاران (۲۰۱۳) در تحقیقی که به تاثیر چرخش گردن بر خطای وضعیت مفصل در افراد با گردن درد مزمن پرداخته بودند و شامل ۲۵ نفر با گردن درد مزمن و ۲۶ فرد سالم با دامنه سنی۶۰- ۱۸سال بودند. در این تحقیق خطای حس وضعیت با کلاه لیزری و درد با پرسشنامه دیداری درد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که خطای وضعیت مفصل در افراد مبتلا به گردن درد در مقایسه با گروه کنترل سالم وقتی که یک روش چرخشی برای گردن به کار بردند آشکارتر بود .
-گنک (۲۰۱۳) در تحقیقی با عنوان تاثیر دستکاری مفصل گردن در بزرگسالان سالم که بر روی ۳۰ دانشجوی دانشگاه کره که در گروه آزمون ۱۵ نفر (۱ مرد و ۱۴ زن) و در گروه کنترل ۱۵ نفر(۱ مرد و ۱۴ زن) با میانگین سنی ۹ . ۲۱ سال شرکت داشتند صورت گرفت .گروه آزمون در یک جلسه ۲۵ دقیقه ای که با دستکاری مفصل گردن و ماساژ همراه بود و گروه کنترل که یک جلسه ۱۵ دقیقه ای ماساژ به تنهایی را انجام دادند. نتایج نشان داد که در گروه آزمون که با دستکاری مفصل گردن و ماساژ همراه بود، کاهش بیشتری در خطای حس وضعیت نسبت به گروه کنترل که فقط ماساژ بود صورت گرفت و افزایش در دامنه حرکتی منجر به کاهش خطای وضعیت مفصل و بهبود حس وضعیت شد.
- ایمری و همکاران (۲۰۱۳) در تحقیقی با عنوان تفاوت های جنسیتی در الگوهای عضلانی گردن/شانه که بر روی ۱۳مرد و ۱۳ زن با دامنه سنی ۲۷سال برای مردان و ۲۹ سال برای زنان انجام شد. در این تحقیق الکترود بر روی عضلات ناحیه گردن و فوقانی شانه افراد نصب شد و پروتکل خستگی را اجرا کردند. نتایج نشان داد که در الگوهای استقامت عضلانی مردان و زنان اختلاف وجود دارد.در مردان زمان بیشتری یرای خستگی عضلات در مقایسه با زنان بکار می رود و این می تواند باعث شیوع بیشتر درد گردن و شانه در زنان شود.
- ماری جورگنسن و همکاران (۲۰۱۱) در تحقیقی با عنوان گردن درد و تعادل قامت در میان کارگران که بر روی ۱۹۴ نفر انجام شد، نشان دادند که تعادل قامت در میان نظافت چیان با گردن درد دچار اختلال شده و یک نوسان وضعیتی در بین دو گروه را نشان داد.
- یو و همکاران (۲۰۱۱) در تحقیقی با عنوان تاثیر چرخش گردن بر تعادل در افراد با سابقه ضربه مداوم که بر روی ۲۰ فرد مبتلا به گردن درد مزمن همراه با سابقه ضربه و ۲۰ فرد سالم در گروه کنترل بامحدوده سنی ۱۸ تا ۵۰ سال انجام گرفت. در این تحقیق از چرخش گردن برای تحریک گیرنده های گردن استفاده شدو درد با مقیاس بصری درد سنجیده شد. نتایج نشان داد که مانور چرخش گردن ممکن است پاسخ های تعادلی را در افراد با گردن درد تغییر دهد و نقص حسی حرکتی احتمالا مربوط به تخریب حس عمقی و درد باشد و کاهش در تعادل بطور معناداری در افراد گردن دردی بیشتر از گروه کنترل است.
- رویجزون و همکاران (۲۰۱۱) در تحقیقی که با عنوان مولفه های آهسته و سریع نوسان قامت در افراد مبتلا گردن درد که بر روی ۶۷ نفر با دامنه سنی۵۰- ۲۰ سال که ۴۵ نفر مبتلا به گردن درد مزمن با سابقه ضربه و ۲۲ نفر در گروه کنترل بودند انجام گرفت. افراد گروه تجربی حداقل سه ماه گردن درد داشتند و نمره بالاتر از ده در شاخص ناتوانی گردن داشتند و یک هفته قبل از آزمون افراد گردن دردی، درد کنونی خود را از صفر تا صد در مقیاس دیداری درد(VAS) مشخص کرده بودند. نتایج نشان داد که افراد با سابقه ضربه در ایستان آرام بدون بینایی افزایش نوسان قامت را نشان دادند و این تغییرات برای مولفه های آهسته بود .
- هوی و همکاران (۲۰۱۰) در یک شیوع سنجی از گردن درد در چند کشور به این نتیجه رسیدند که گردن درد یک مشکل شایع است که اکثر مردم در برخی از دوره ها در زندگی خود آن را تجربه می- کنند.
- چینگ و همکاران (۲۰۱۰) در تحقیقی با عنوان دقت وضعیت و پاسخ های الکترو میوگرافی در طول تغییر سر در بزرگسالان با گردن درد مزمن که بر روی ۱۲ فرد گردن دردی بدون ضربه و ۱۲ نفر یدون گردن درد از هر دو جنس مرد وزن با دامنه سنی ۲۲و۲۸ سال که حداقل دو سال از گرد دردشان می- گذشت انجام گرفت. نمونه ها از دانشجویان فارغ التحصیل، معلمان و پزشکانی بودند که دردهای مربوط به کار را گزارش کردند. نتایج نشان داد که یزرگسالان با گردن درد مزمن دقت تغییر ضعیفتری را با EMG نشان دادند و آن می تواند به دلیل کاهش حس عمقی باشد که منجر به افزایش فعالیت عضلات سینرژیست/آنتاگونیست برای تقویت ثبات ستون فقرات باشد.
-فیلیپا و همکاران (۲۰۱۰) در تحقیقی به بررسی تاثیر تمرینات عصبی-عضلانی در ورزشکاران زن جوان پرداختند که برای ارزیابی از آزمون تعادلی ستاره استفاده کردند.۲۰ زن فوتبالیست سالم در این مطالعه شرکت کردند که به دو گروه کنترل و تجربی تقسیم شدند. تعادل قبل و بعد از تمرینات بوسیله تست ستاره در هر دو گروه ارزیابی شد. گروه تجربی به مدت ۸ هفته به انجام تمرینات عصبی- عضلانی پرداختند. نتایج افزایش قابل ملاحظه ای را نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه تجربی نشان داد. تجزیه تحلیل بیشتر، بهبود قابل ملاحظه ای را در جهات خلفی- خارجی و خلفی- داخلی در گروه تجربی نشان می دهد.
- پالمگرین و همکاران (۲۰۰۹) در تحقیقی با عنوان حس حرکت سری-گردنی و تعادل قامت در بیماران مبتلا به گردن درد مزمن بدون ضربه که در دانشگاه اسکاندیناوی انجام شد و بر روی ۱۵ نفر گردن درد(۱۳ زن و ۲ مرد) با میانگین سنی۸. ۳۸ سال و ۱۶ فرد سالم (۶ زن و ۱۰ مرد) با متوسط سن

1. 1. ۳۵ که در گروه کنترل قرار داشتند انجام گرفت. خطای تغییر گردن با اشاره گر لیزری به درجه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین خطای حس وضعیت در گروه با گردن درد نسبت به گروه سالم بیشتر بود و نقص تعادل بیشتری در گروه گردن درد بود.

-داسانسیلی و همکاران (۲۰۰۹) در تحقیقی با عنوان تاثیر ورزش های ثبات دهنده گردن برای گردن درد انجام شد و بیماران در محدوده سنی ۵۵-۱۸سال با گردن درد غیر اختصاصی با درد حداقل ۶ هفته انتخاب کردند و به این نتیجه رسیدند که تمرینات ثبات دهنده گردن سبب کاهش درد و ناتوانی می شوند و طراحی این تمرینات برای بهبود ثبات ستون فقرات محبوبیتی را در درمان افراد مبتلا به گردن درد ایجاد کرد.
- یاهیا و همکاران (۲۰۰۹) در تحقیقی با عنوان گردن درد مزمن و سرگیجه که به سه گروه گردن درد همراه با سرگیجه، گرن درد بدون سرگیجه و گروه کنترل تقسیم شدند، اعلام کردند که اختلالات تعادل در گروه ۱و۲ وجود داشت ولی در گروه اول بیشتر بود.
- مورفی و همکاران (۲۰۰۹) در تحقیقی با عنوان تاثیر دستکاری ستون فقرات بر اثر یک پروتکل توانبخشی در بیماران با گردن درد مزمن که بر روی ۲۰ مرد و زن(سن۱۲+ ۴۳) با گردن درد غیراختصاصی مزمن که بیش از سه ماه ادامه داشته باشد و فاقد آسیب های گردن باشد انجام دادند. در این تحقیق یک گروه ماساژ و جابجایی ستون فقرات را به همراه ورزش انجام داد و گروه دیگر فقط ورزش را انجام دادند.گروه یک ۴ هفته ماساژ و جابجایی را انجام داد و گروه ۲ بدون تمرین بودند بعد از آن هر دو گروه ۸ هفته تمرین کردند. ارزیابی در هفته ۱،۴،۱۲ انجام شد و از شاخص ناتوانی گردن و مقیاس بصری درد استفاده شد. یافته ها حاکی از آن بود که هر دو روش در کاهش درد و ناتوانی دربیماران مبتلا به گردن درد غیر اختصاصی موثر بودند.
-فیلد و همکاران (۲۰۰۸) با هدف مقایسه تعادل بین بیماران گردن درد بدون علت و با سابقه ضربه هرگروه ٣٠ نفر را با گروه کنترل مقایسه کردند. آزمون های تعادل در سه وضعیت ایستاده و به صورتی که روی برگه کشیده شده بود، پاها کنار هم، در امتداد هم ودر ۴ حالت، چشم باز وبسته، روی سطح نرم و سخت انجام شد. بررسی با دستگاه صفحه نیرو صورت گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که افراد گردن درد باسابقه ضربه و بدون علت، دارای انرژی ودامنه نوسان پوسچر بیشتر در حالت های ایستاده در وضعیت در امتداد هم باچشم بسته ودر وضعیت پاها کنار هم، نسبت به گروه کنترل بودند. ولی گروه گردن درد بدون علت، در وضعیت ایستاده معمولی با گروه کنترل تفاوت معنی داری نداشتند. آنها نتیجه گرفتند، افراد گردن درد با سابقه ضربه اختلال تعادل بیشتر نسبت به گروه بدون علت دارند.
- الیزا پول و همکاران (۲۰۰۷) در تحقیقی با هدف تاثیر گردن درد بر تعادل و پارامترهای راه رفتن در بزرگسالان، در دو گروه زنان بالاتر از ۶۵ سال( ٢٠ زن که ٣ ماه از مدت گردن درد آنهاگذشته بودو حداقل نمره ١٠ از ١٠٠ را در پرسشنامه میزان ناتوانی ناشی از گردن درد کسب کرده بودند با ٢٠ زن سالم) با هم مقایسه شدند. آزمون های تعادل آنها روی صفحه نیرو و تحت شرایط چشم باز، چشم بسته، روی سطح سخت و نرم در حالت ایستاده پاها به اندازه عرض شانه ها باز بودانجام گرفت. در آزمون راه رفتن از فرد خواسته می شد که یک مسافت ١٠ متری را با سرعت معمولی طی کند. نتایج اختلاف معنی داری را بین کنترل پوسچردو گروه نشان داد.همچنین بیماران در راه رفتن، سرعت آهسته تر داشتند. آنها گزارش کردند که افراد مبتلا به گردن درد، یک استراتژی متفاوت را برای حفظ پوسچر خود نسبت به افراد سالم به کار می گیرند.
- اسوانی و هیس (۲۰۰۳ ) در تحقیقی تحت عنوان تأثیر تمرینات مرکزی بر تعادل و قامت شناگران انجام دادند. در این تحقیق ۲۶ زن با میانگین سن ۲۶.۶±۲۴ در دو گروه کنترل(۱۳ نفر) و تجربی(۱۳ نفر) قرار گرفتند.گروه تجربی برنامه تمرینی ثبات مرکزی را به مدت ۹ هفته و هفته ای ۲ بار انجام دادند. از دستگاه تعادل سنج بایودکس جهت ارزیابی تعادل استفاده شد. نتایج نشان داد برنامه تمرینی روی تعادل تأثیری ندارد
۲-۴ جمع بندی
در مجموع محققین بسیاری، تاثیر گردن درد را بر تعادل و حس وضعیت مورد بررسی قرار داده اند. آنچه که مشخص می باشد، این است که اکثر تحقیقات اختلال تعادل در بیماران گردن دردی را مورد تایید قرار داده اند وتحقیقات دیگری تاثیر تمرینات ثبات دهنده را بر درد افراد گردن دردی و شیوع بالاتر گردن درد در زنان را مورد تایید قرار داده اند. لیکن تاثیر تمرینات ثبات دهنده بر تعادل و حس وضعیت گردن در افراد دارای گردن درد غیراختصاصی، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است، که همین امر لزوم مطالعات و تحقیقات بیشتر در زمینه تاثیر تمرین بر تعادل و حس وضعیت و درد دختران مبتلا به گردن درد غیراختصاصی را نشان می دهد.
۲۷
۳-۱ مقدمه
در این پژوهش تاثیر هشت هفته تمرینات ثبات دهنده بر تعادل، درد و حس وضعیت در دختران دانشجوی با گردن درد غیراختصاصی مورد بررسی قرار گرفت. محقق در این فصل اطلاعاتی پیرامون مراحل مختلف انجام تحقیق مانند روش تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه گیری، ابزار اندازه گیری و روش جمع آوری اطلاعات و روش های آماری داده است.
۳-۲ روش تحقیق
روش تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی و کاربردی بود.
۳-۳ جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق شامل دختران مبتلا به گردن درد غیر اختصاصی دانشگاه شهید باهنر کرمان بود.
۳-۴ نمونه آماری و نحوه انتخاب آزمودنی ها
نمونه آماری شامل ۳۰ نفر از دختران دانشجوی مبتلا به گردن درد غیر اختصاصی که به صورت در دسترس انتخاب شدند، می باشد.
۳-۵ متغیرهای تحقیق
۱-۳-۵متغیر مستقل
-تمرینات ثبات دهنده گردن
۲-۳-۵ متغیر وابسته
-میزان تعادل