کریپتوفیتا گروه منحصر به فردی از جلبک ها و دارای سلول های انفرادی اند.اعضای این گروه تاژک داشته ومتحرک اند.همه یک یا دو کلروپلاست داشته ودارای چندین نوع کارتنوییدند که به آنها رنگ متمایل به قهوه ای می دهد.چند نوع آنها چربی وروغن ذخیره می کنند که برای موجودات پرورشی مفید است.کریپتوموناس معروفترین جنس کریپتومونادهاست.
۱-۳-۸٫ پیروفیتا:
پیروفیتا شامل دینوفلاژله ها هستند.یک گروه منحصر به فرد موجودات تک سلولی که دارای دو تاژک بوده و بیشتر اعضای این گروه متحرک اند.بیشتر گونه هانشاسته را به عنوان منبع غذایی ذخیره می کنند.اعضای آنها فتوسنتز کننده،انگل و همزیست اند.یکی از ویژگی های منحصر به فرد این گروه دیوارهی سلولی آنهاست که از صفحههای سلولزی ساخته شده وبه آنها ظاهر زرهدار میدهد .اما برخی گونه ها دیوارهی سلولی ندارند. جابه جایی اغلب به آرامی در یک مسیر یا با کمی چرخش انجام می شود .بسیاری ازآنها تریکوسیست دارند یعنی یک ساختار حاوی پروتئین که می تواند برای محافظت در مقابل شکار شدن درسطح سلول تخلیه شود.پدیده ی “کشند قرمز” مربوط به شکوفایی دینوفلاژله هاست که به دلیل رنگدانه
های قرمز که در این موجودات تجمع یافته و تعداد زیاد آنها در شرایط محیطی خاص به وقوع میپیوندند .برخی گونه ها انگل ماهی بوده و مشکلاتی مانند (بیماری مخملی) ایجاد می کنند.
الف-سراتیوم : این جنس یکی از مشهورترین جنس ها بوده و به راحتی قابل تشخیص است. با یک بازوی دراز و دو بازوی کوتاهتر صاف یا خمیده به شدت مسطح شده اند این موجود، آلایندهی رایج کش های آب شور است.
ب-پریدینیوم: این جنس یک دینوفلاژله ی رایج بوده و به شدت مسلح است. اغلب ظاهر گرد با یک تاج کوچک ودر برخی گونه ها پاهای خار مانند دارد.این موجود آلاینده ی رایج کشت های دریایی است. آلاینده های مختلف در کشت های ریز جلبک به وجود می آید.برخی بی ضررند. در حالیکه بعضی دیگر مشکلات جدی برای ریز جلبک یا حیوانات پرورشی ایجاد می کنند.
هنگامی که ریز جلبک کشت می شودبرای به حداقل رساندن آلودگی باید موارد احتیاطی زیادی رعایت شود. دو دسته اصلی تک یاختگان جانوری یعنی مژک داران و آمیب ها در آبزی پروری آلاینده های رایجی هستند.
Chaetoceros
Spirolina
۱-۴٫ علل تکثیر و پرورش آلگ ها
اگر آلگ ها از روی کره زمین و اقیانوس ها برداشته می شدند در حیات انسانها و همه موجودات اختلال ایجاد می شد.اولین تاثیر سوء فقدان آلگ ها بر روی آبزیان می باشد که غذای آنها را تشکیل می دهند. بسیاری از آلگ ها میکروسکوپی بوده ودر سطح آب زندگی می نمایند و آنها را فیتوپلانکتون می نامند. فیتوپلانکتون ها به عنوان موجودات تولید کننده در صدر زنجیره غذایی آبزیان قرار می گیرند و از لحاظ تولید اکسیژن و غذا نقش اساسی دارند، بنابراین به علت کاربردهای فراوان ،تکثیر و پرورش آنها برای مقاصد مختلفی صورت می گیرد. به طور کل کاربرد فیتوپلانکتون ها را می توان به صورت زیر بیان کرد:
۱-۴-۱٫مصارف شیلاتی:
فیتوپلانکتون ها تولید کنندگان مهم مواد آلی در محیطهای آبی می باشند و این به علت داشتن کلرفیل می باشد. آلگ ها موجودات فتواتوتروف محسوب شده و از طریق فتوسنتز غذا و انرژی تولید می نمایند.در اکوسیستم های آبی فیتوپلانکتون ها بخش مهمی از زنجیره غذایی موجودات آبزی و ماهی ها را تشکیل می دهند و لذا بخش عمده ای از تولیدات آبزیان مستقیما وابسته به وجود آنهاست. فیتوپلانکتون ها نه تنها تامین کننده غذا و انرژی در محیط های آبی هستند بلکه به واسطه عمل فتوسنتز و متصاعد نمودن اکسیژن محیط اطراف خود را اکسیژنه نموده و برای حیات آبزیان مساعد می نمایند.(دیار کهن مهر ،۱۳۸۴ )
استفاده از فیتوپلانکتون ها در هچری های ماهی ، هم به جهت تولید غذای زنده و هم برای حفظ کیفیت محیط پرورش لازم می باشد. همچنین آنها می توانند در تهیه غذای خشک ماهی ها برای یک رشد خوب مورد استفاده قرار گیرند. استفاده از طعمه های غذایی پلانکتونی کوچک و زنده به نام روتیفر Brachionus plicatilis هنوز به عنوان یک شرط لازم برای موفقیت در هچری لاروهای کوچک ماهیان دریایی مانند Sea breams و ماهیان پهن می باشد. این غذاهای زنده را می توان به صورت مصنوعی بر روی پایه مخمر فراهم کرده ولی نسبت به فیتوپلانکتون کارایی اش کمتر می باشد. در این رابطه به طور کل فیتوپلانکتون ها در سه جهت ایفای نقش می کنند:
الف).بازیاف سریع جمعیت های روتیفر بعد از متلاشی شدن
ب).بهبود کیفیت تغذیه با منشاء غذای زنده
ج).آلودگی باکتریایی کمتر
برای بسیاری از گونه های جانوری آب شیرین و شور ،معرفی فیتوپلانکتون به استخر های پرورشی منجر به نتایج بسیار عالی از نظر بقاء ،رشد و شاخص تبدیل ، نسبت به وقتی که در آب زلال پرورش می یابند، دارد(Muller-Fenga,2000 ).
استفاده از آرد جلبک در غذای دام و آبزیان، اولین بار در سال ۱۹۶۰ در کشور نروژ بوده است که آن هم از جلبکهای قهوه ای، خشک و آسیاب شده تهیه شده که تقریبا از هر ۵۰ هزار تن جلبک تر برداشت شده، حدود ۱۰ هزار تن آرد جلبک بدست می آید که ارزش دلاری آن ۵ میلیون دلار آمریکا می باشد.
در برخی از کشورهای آسیایی مثل ژاپن ، چین و برخی از کشورهای اروپایی مثل فرانسه ، فنلاند ، اسکاتلند و نیوزلند ، از جلبکهای دریایی به ویژه جلبکهای قهوه ای برای خوراک حیوانات اهلی استفاده می کنند.
در اسکاتلند، جلبکهای قهوه ای سارگاسوم، فوکوس و لارمینا بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. در فنلاند از لامیناریا و آلاریا استفاده می شود. از ماکروسیس تیس نیز برای تغذیه دامهای اهلی استفاده می شود، زیرا سرشار از ویتامین A و E است.
استفاده از جلبکها به عنوان علوفه، تا ۱۰٪ تولید شیر را افزایش می دهند، بدون اینکه هیچ تغییری در مزه و طعم آن ایجاد نماید . مقدار چربی و کرۀ شیر نیز افزایش می یابد جلبک کلرلا ولگاریس در صنعت دام، طیور و آبزیان نقش مهمی را ایفا می کند. همچنین بعنوان داروی جایگزین آنتی بیوتیک مورد استفاده در این صنایع کاربرد های وسیعی دارد.
مواد معدنی و ویتامینهای زیادی که در جلبکهای دریایی وجود دارد، استفاده از آنها را در صنعت مرغداری افزایش داده است. زردۀ تخم مرغ بعد از تغذیه مرغ با جلبکهای دریایی، دارای ید و کاروتن بیشتری است. به علاوه، مرغهایی که با جلبک تغذیه می شوند در دفعات بیشتری تخم گذاری می کنند و به دلیل خوابیدن بیشتر روی تخمها ، جوجه بیشتری نیز تولید می نمایند.
جلبک ها به عنوان یک منبع غذایی برای ماهیان، پستانداران و دیگر جانوران از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
وابستگی انسان به ماهی و سایر جانوران آبزی برای تکمیل خوراک خود واقعیتی است که بر کسی پوشیده نیست. بنابراین جلبک ها به طور غیر مستقیم ارزش بسیار ارزنده ای برای انسان ها دارند
استفاده از ریزجلبک ها در آبزی پروری میکرو الگ ها را در تغذیه لارو آبزیان پرورشی از قبیل برخی ماهیان، عمده نرمتنان و سخت پوستان پرورشی و نیز در پرورش زئوپلانکتونهای پرورشی مورد استفاده در آبزی پروری ( غذای زنده مثل دافنی، روتیفر و..) بکار می برند.
کاربرد ریزجلبکها در پرورش دو کفه‌ای ها برای پرورش دوکفه‌ایها معمولاً از چند گونه ریزجلبک به طور ترکیبی استفاده می‌شود تا اینکه تمام نیازهای جانور تامین گردد. عمدتاً شامل
Iso chrysis galbara (خانواده‌ی T. Iso) و farlova lutheri و Chaetoceros calcitrans می‌باشد. البته گونه های دیگری نیز در این زمینه کاربرد دارد. در پرورش دوکفه‌ایها Abalone از دیاتومه‌ها مثل Nitzschia.وNavicula استفاده می‌شود.
کاربرد جلبک ها در تغذیه سخت پوستان در پرورش میگو از دیاتومه های Chaetoceros spp , Skeletonema spp استفاده می شود. در پرورش روتیفر نیز از گونه های Isochrysis sp, P.lutheri,T.suecia , Nannochloropsis spp استفاده می شود.گونه های دیگری که ارزش غذایی برای تغذیه لارو سخت پوستان دارند شامل :C.calcitrans, Cmuelleri, P.lutheri T. suecica. برخی از ماهیها فقط از دیاتومه ها تغذیه می کنند. یک نوع ماهی، تنها از جلبکهای سبز آبی و سبز برای تغذیه استفاده می نماید.
جلبکهای دریایی منبع خوبی برای تامین کبالت هستند. میزان کبالت این جلبکها حدود ۱۰ برابر بیشتر از گیاهان تیره گندم است. کبالت از عناصر معدنی ضروری در رژیم غذایی موجودات به شمار می رود.
۱-۴-۲٫ مصارف انسانی :
در بخش های مختلف دنیا بیش از صد گونه از آلگ ها و عمدا آلگ های قهوه ای و قرمز تعدادی از آلگ های سبز مورد استفاده غذایی قرار می گیرند. آلگ ها به علت سر شار بودن از مواد معدنی ،ویتامین ها ،هیدروکربن ها و پروتئین ها که در درون سلولها و یا دیواره سلولها وجود دارند،مورد استفاده غذایی انسانها قرار می گیرند.کشت و پرورش آلگ های دریایی برای مصرف غذایی از سالها پیش در کشور هایی نظیر چین و ژاپن بسیار متداول بوده است.
ژاپن اولین کشوری که روش صنعتی کشت و پرورش جلبک را ابداع کرد. تنها در سال ۱۹۹۵ در ژاپن ۲۲۰۰۰۰ تن جلبک بصورت غذای انسان مصرف شده است. استفاده از جلبکهای دریایی بعنوان غذای جایگزین حاوی کمی پروتئین، تمام اسیدآمینه ضروری، ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه مانند آراشیدونیک اسید، ایکوساپنتئنویک اسید و دوکوسوهگزائینویک اسید هستند.
حدود ۶۰% تا ۷۰% وزن خشک اسپیرولینا پروتئین می باشد. امروزه از اسپیرولینا در کلوچه ها، نانها، سالاد و سوپ استفاده می نمایند و در کشورهای اروپایی برای بهبود رژیم غذایی قرصهای اسپیرولینا بصورت روزانه مصرف می شود.
استفاده از جلبکها برای تغذیه انسان سابقۀ طولانی دارد و به سالهای قبل از میلاد میرسد. طی قحطی بزرگی که در اواسط قرن نوزدهم در انگلستان بر اثر آلودگی قارچی سیب زمینی رخ داد، یک نوع جلبک قرمز دریایی جایگزین مهمی برای محصولات سیب زمینی شد.
مشتقات اسید آلژنیک همچنین در تهیه سوپ، خامه و سس و دیگر مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرند. با توجه به رشد جمعیت و کمبود منابع کشاورزی در خشکی، این روشها می تواند به استفادۀ بهینه از منابع کمک نماید.
برخی جلبکهای غذایی مهم عبارت اند از :
* از جلبکهای قهوه ای جنسهای لامیناریا، سارگاسوم و آلاریا معروفند. در ژاپن غذاهای خاصی از لامیناریا و آلاریا تهیه می شود. در آمریکای جنوبی، نوعی جلبک قهوه ای را جمع آوری کرده و پس از خشک کردن و نمک زدن، به تدریج به مصرف تغذیه می رسانند. جلبکهای قهوه ای در حدود ۱۵٪ پروتئین، ۱۷ نوع اسید آمینه، ۵۶/۱٪ چربی و ۵۷٪ کربوهیدرات دارند. به علاوه، مقادیر مناسبی از مواد معدنی، کاروتن و برخی مواد دیگر را دارا می باشند.
* از جلبکهای قرمز جنسهای پورفیرا و کوندروس معروفند. پورفیرا از مهمترین جلبکهای قرمز است که توسط انسان به عنوان غذا مورد استفاده قرار می گیرد. در ژاپن به تنهایی حدود ۳۰ هزار تن پورفیرا در سال مصرف می شود. جلبک پورفیرا غنی از ویتامینهای D ,C ,B ,A و E است و مقدار قابل توجهی پرئتئین دارد.
هر ۱۰۰ گرم پورفیرا به طور میانگین ۴/۱۱ گرم آب، ۶/۳۵ گرم پروتئین، ۷/۰ گرم چربی، ۳/۴۴ گرم کربو هیدرات و ۸ گرم مواد معدنی دارد. جلبک قرمز کوندروس به مقدار زیادی در آمریکا و اروپا به مصرف می رسد.
* از جلبکهای سبز، جنسهای اولوا و کلرلا معروفند. از اولوا که به خاطر شباهت پهنک آن به برگ کاهوی دریایی شهرت دارد، برای تهیه سالاد و سوپ استفاده می شود. یک گونۀ معروف آن Ulva lactuca است.
پروتئینهای کلرلا تمام اسیدهای امینه ضروری را دارا هستند، از این رو در مسافرتهای فضایی به عنوان فضایی به عنوان غذا مورد استفاده قرار می گیرند .
۱-۴-۳٫ مصارف کشاورزی :
جلبکها بخاطر دارا بودن میزان بالای فیبر از یک طرف نقش مهمی در نرم کردن بافت خاک و حفظ رطوبت و از طرف دیگر بخاطر دارا بودن مواد معدنی و عناصر کمیاب اهمیت دو چندانی دارند.
بعد از استفاده از این فرآورده ها، افزایش محصول، افزایش جذب مواد غذایی خاک، افزایش مقاومت به آفات خاص، افزایش جوانه زنی بذر و مقاومت در مقابل یخ زدگی را در پی داشته است.
جلبکهای دریایی به علت داشتن فسفر، پتاسیم و برخی از عناصر کم مقدار در بسیاری از مناطق ساحلی به عنوان کود بیولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این جلبکها را با مواد آلی دیگر مخلوط می کنند و برای حاصلخیزی خاک به کار می برند و تعدادی دیگر را مستقیماً به زمین کشاورزی اضافه می نمایند و اجازه می دهند به مرور زمان پوسیده و مواد آنها جذب خاک شود.
برخی از موارد استفاده از جلبکها به عنوان کودعبارت انداز :
* در مزارع آزمایشی نشان داده شده که افزودن جلبکهای سبز آبی تثبیت کننده ازت هوا(هتروسیست) به مزارع برنج ، تا ۳۰٪ محصول برنج را افزایش می دهند.هتروسیستها عمل تبدیل ازت ملکولی هوا به نیتروژن آمونیاکی را انجام می دهند. امروزه این جلبکها را به صورت انبوه کشت می دهند و از آنهاکود تهیه می کنند که اصطلاحاً به این نوع کودها ،کود زیستی می گویند. مزیت کودهای زیستی نسبت به کودهای حیوانی یا شیمیایی اینست که این کودها به دلیل داشتن فعالیتهای حیاتی و زنده بودن، از بین نمی روند و دائم در حال تکثیر و افزایش هستند و عوارض جانبی کودهای شیمیایی یا حیوانی را نیز ندارند.
موضوعات: بدون موضوع
لینک ثابت
